|
Konu Başlığı: Hadisde İnkıta Gönderen: Sümeyye üzerinde 14 Eylül 2011, 12:15:28 IV- Hadisde İnkıta Hanefi usulcüleri, hadisde iki türlü inkıta (kopukluk)dan bahsederler: 1- İnkıta-ı sûrî (şeklî veya zahir inkıta). 2- İnkıta-ı manevî (gizli veya batın inkıta).[978] Şekli inkıta, mürsel haberlerde görülen inkıta çeşididir.[979] Manevî veya batın inkıta da ikiye ayrılır: 1- Muâraza (çatışma) sebebiyle olan inkıta. 2- Nakledendeki kusur ve noksanlıktan doğan inkıta. Birincisi, asıllara müracaatla ve esaslara arzetmekle meydana çıkar. Bu asıllara muhalif olanlar, merdut munkati sayılır. Bu da dört şekilde olur: 1- Allah'ın Kitabına muarız olan haber. 2- Maruf Sünnete muarız olan haber. 3- Meşhur hadislerin yanında şâz olan ve umumî belvâ konusunda varid olup cemaate aykırı düşen haber. 4- Sahabenin ileri gelenlerinin kabul etmedikleri haber. İkinci kısım, yani nâkildeki kusurdan doğan inkıta da dört çeşittir: 1- Mestûrun haberi. 2- Fâsikın haberi. 3- Akıllı sabinin (çocuğun) haberi. 4- Matuh (bunak), muğaffel (gafil), müsâhil (ihmalkâr) ve hevâ sahibi (sapık fırka mensubu)nin haberi.[980] Manevi inkıtaın birinci kısmını oluşturan, muaraza sebebiyle inkıtaı, haber-i vahidle ilgili meseleleri incelerken, tek tek ele almıştık. Muaraza halindeki haber-i vahid, hanefilerce her ne kadar manevi olarak münkatı sayılmaktaysa da, esas itibariyle, senedlerinde kopukluk bulunmadığı takdirde muttasıl haberler içinde yer alırlar. Bu yüzden haber-i vahidi mütevatir ve meşhur haberden sonra, muttasıl haberlerin üçüncüsü ve en geniş kapsamlısı olarak ele almayı uygun bulduk. Şimdi, önce, münkatı haberlerin en önemlisi ve teşriî değer bakımından da en çok tartışılanı olan mürsel haberleri ele alarak diğerlerine sırası geldikçe temas edeceğiz.[981] [978] Serahsî, Usul, 1. 359; Pezdevî, Usul, III. 2. [979] Aynı yerler. [980] Serahsî, Usul, I, 364-374; Pezdevî, Usul, III, 8-26. [981] Dr. İsmail Hakkı Ünal, İmam Ebu Hanife'nin Hadis Anlayışı Ve Hanefi Mezhebinin Hadis Metodu, Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları: 173 |