> Forum > ๑۩۞۩๑ Kitap Dünyası - İlim Dünyası Kütüphanesi ๑۩۞۩๑ > Hadis Eserleri > Ebu Hanife nin Hadis Anlayışı  >  Cüveynî
Sayfa: [1]   Aşağı git
  Yazdır  
Gönderen Konu: Cüveynî  (Okunma Sayısı 2073 defa)
12 Eylül 2011, 13:12:28
Sümeyye

Çevrimdışı Çevrimdışı

Mesaj Sayısı: 29.261



Site
« : 12 Eylül 2011, 13:12:28 »



23- Cüveynî (Ö. 478)


 

Hadisçi olmamakla beraber islam âlimlerinin önemli simalarından olan İmamu'l-Haremeyn Ebu'l- Meâlî Abdulmelik el-Cüveynî, mezhep taassubu­na güzel bir örnek teşkil eden eseri "Muğîsu'1-Halk fî Tercihi'l-Kavli'l-Hak" da başından sonuna kadar, Ebu Hanife ile Şâfıî, Hanefî mezhebi ile Şafiî mezhebi arasında birtakım mukayeseler yaparak kendi imamını yüceltmek pahasına Ebu Hanife'yi her konuda küçük düşürmeye çalışmıştır.

Arap ve üstelik Kureyş'ten olması hasebiyle Şafiî'nin doğuştan bir üs­tünlüğe sahip olduğuna işaretle işe başlayan Cüveynî, Ebu Hanife'nin Arap değil Nebtî (Iraklı) olduğunu, dolayısıyla, "İmamlar Kureyştendir", "Kureyş'i öne geçiriniz, siz onların önüne geçmeyiniz" hadisleri[1516]doğrultu­sunda Şafiî'nin ve mezhebinin, ittibaya diğerlerinden daha lâyık olduğunu belirtir.[1517]

Daha sonra, Şafiî'nin ahâdîs ve ahbarda insanların en alimi olduğunu kaydeden Cüveynî, Ebu Hanife'nin hadisçiliği konusunda ise şunları söyler:

"Ebu Hanife'nin hadis ilminden malumatı çok az idi. Ashab-ı hadisin onu ayıplamada sert davranmaları buna delildir. Onlar dediler ki:

"Resulüllah'ın hadislerini hıfzetmede çok zayıf olan bu kimseler, bu yüzden rey kullandı­lar, böylece kendileri saptıkları gibi başkalarını da saptırdılar... Ashab-i ha­dis ise Şafiî'ye tabi oldular".[1518] Bu arada Cüveynî, Ebu Hanife'nin nazar (rey) ının çoğunun, Kur'an, Sünnet, âsâr ve icma-ı ümmete muhalif olduğu­nu da söyler.[1519]

Cüveynî'nin kitabında yer verdiği ve mezhep taassubuna örnek olması bakımdan fevkalâde önemli uydurma bir hikâyeyi [1520]de burada naklet­mek istiyoruz. Hikâye şöyle:

"Gazne Sultanı Mahmud b. Sebüktekin (ö.421) Ebu Hanife mezhebine bağlı idi. Aynı zamanda hadis ilmine merakı vardı. Huzurunda, hadis şeyh­lerinden hadis alanları dinler, hadisler konusunda araştırma yapardı. Hadislerin çoğunun Şafiî mezhebine uygun olduğunu gördü. Bu arada derisinde bir kaşınma hasıl olmuştu. Her iki mezhepten fakihleri Merv'de topladı ve onlardan iki mezhepten birinin diğerine tercihi (üstünlüğü) konusunda ko­nuşmalarını istedi. Fakihler sultanın huzurunda her iki mezhebe göre iki re­kat namaz kılınmasında anlaştılar. Böylece Sultan'ın, görüp düşünüp en gü­zelini seçmesi kolaylaşacaktı. Önce Şafiîlerden Gaffal el-Mervezî (ö.417) her uzvun hakkını vere vere güzel bir abdest alarak, örtünme, kıbleye dön­me gibi bütün muteber şartları yerine getirerek, rükünlerini, ta'dü-i erkânını, farzlarını, sünnetlerini, âdabını mükemmel bir şekilde tamamlayarak namaz kıldı. Çünkü Şâfıî bunun haricinde kılınan bir namaza cevaz vermezdi.

Sonra Ebu Hanife'nin caiz gördüğü şekilde iki rekat namaz kıldı. Ta­baklanmış köpek derisi giyindi. Bedeninin dörtte birine pislik bulaştırdı. Hurma nebîzi ile abdest aldı. Bu, tam yaz ortasında ve sahrada (dışarıda) cereyan ettiği için bütün sinek ve sivrisinekler üzerine toplandı. Abdesti tersyüz etti. (Yani tertibe riayet etmedi). Sonra kıbleye yöneldi. Niyetsiz nama­za başladı. İftitah tekbirini Farsça getirdi. Sonra, "müdhâmmetân" [1521]âye­tini "dû bergek-i sebz" (iki yeşil yaprakcık) şeklinde Farsça okudu. Sonra horoz gagalaması gibi rükusuz ve fasılasız iki secde yaptı. Teşehhüde otur­du. Nihayet, selam vermeden, yellenerek namazdan çıktı ve "ey Sultan işte bu, Ebu Hanife'nin namazıdır" dedi. Sultan şöyle dedi:

"Eğer bu, onun (Ebu Hanife'nin) namazı olmasaydı seni öldürürdüm. Çünkü böyle bir namazı din sahibi bir kimse tecviz ede­mez."

Hanefiler bu namazın Ebu Hanife'ye ait olduğunu inkâr ettiler. Gaffal her iki mezhep kitaplarının getirilmesini istedi. Sultan, hırıstiyan bir kâtibe bu kitapları okumasını emretti. Her iki mezhebin görüşü birlikte okundu. Hanefi mezhebinin namazının Gaffal'ın anlattığı şekilde olduğu görüldü. Bunun üzerine Sultan Hanefi mezhebinden ayrılarak Şafiî mezhebine bağ­landı".[1522]

Cüveynî bu hikâyeyi naklettikten sonra şöyle diyor:

"Şayet Ebu Hani­fe'nin caiz gördüğü bu namaz halktan birine arzedilse, kabul etmekten kaçı­nırdı. Namaz dinin direğidir. Namaz konusundaki bu fasid itikadı, mezhebi­nin batıl oluşunu açık bir biçimde göstermek için sana yeterlidir".[1523]

Bunun, kesinlikle uydurma bir hikâye olduğunu ifade eden Kevserî, Gaffal'ın namazının da Ebu Hanife'nin namazı olmadığını ona isnad edilen hususların yalan ve yanlışlarla dolu bulunduğunu tek tek ortaya koyarak [1524]şöyle der:

"Bu hikâye bütünüyle uydurmadır. Ne Gaffal el-Mervezî bu namazı kılmıştır, ne de Sultan herhangi bir sebeple mezhebini değiştirmiş­tir... Sultanın başşehri Merv değil Gazne'dir. Ayrıca Sultan mezhebinde dikkatli ve musir birisidir. Aleyhinde yalan uydurulmaya müsait bir ümmî değildir. Bilakis fıkıh ve hadiste meşhur telifleri vardır. Bunlardan birisi, Hanefi mezhebi üzerine yazdığı ve Gazne beldesinde şöhret bulan "Kitabü'l-Tefrîd" [1525] isimli eseridir. Böyle birisinin bir islam mezhebinin mese­lelerine muttali olmak için hırıstiyan bir mütercime ihtiyacı yoktur".[1526]     

Naklettiğimiz bu hikâye, mezhep taassubunun bir islam alimini ne du­rumlara düşürdüğünün acı bir göstergesidir.

Zahid el-Kevserî, Cüveynî'nin adı geçen kitabına, "Îhkâku'1-Hak bi İb-tâli'l Bâtıl tî Muğîsi'1-Halk" isimli bir reddiye ile cevap vermiştir.[1527]




[1516] Rivayetlerin tenkidi için bkz. Kevserî, İhkâku'1-Hak, 18-22. Dr. İsmail Hakkı Ünal, İmam Ebu Hanife'nin Hadis Anlayışı Ve Hanefi Mezhebinin Hadis Metodu, Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları: 255

[1517] Cüveynî, Muğîsul-Halk, V, 25.

[1518] Age., 35-36

[1519] Age., 38. Cüveynî başka bir eserinde Ebû Hanife için şöyle diyor: "Böyle bir adam fazilet erbabın­dan sayılamaz". Bkz. el-Burhân fî Usûlil-Fıkh , (Thk. Abdulazîm ed-Dîb), 2.baskı, Kahire 1400 h-, II, 1364. -

[1520] Bu hikayenin ve içinde yer aldığı kitabın Cüveynî'ye aidiyeti konusunda bazı şüpheler için bkz. es-Seyyid Mustafa Nuruddin el-Hüseynî el-Hanefî, el-Me(âlibu'l-Mûnîfe fi'z-Zebbi Anîl-İmam Ebî Hanife, (Thk. Meşhur Hasen Selman), Beyrut 1990. s.22-23. (Muhakkikin notu).

[1521] Rahman: 64. Meali: "Bu iki cennet yemyeşildir."

[1522] Cüveynî, Muğîsul-Halk, 57-59. Hikayeyi Cüveynî den nakleden kaynaklar ve hikaye'nin oydurma olduğu konusunda geniş bilgi için bkz. el- Metabul-Münife, 1-26 (Muhakkikin takdimi).

[1523] Muğîsul-Halk. 59.

[1524] Bkz. Kevserî, lhkâku'1-Hak, 39-43.

[1525] Kitap için bkz. Keşfu'z-Zunûn, 1,426

[1526] Kevserî, Îhkâkul-Hak, 40-41. Hikayenin başka tenkidleri için bkz. İbn Tağribirdî, en-Nücûmu'z-Zâhire fi Mülük-ı Mısr ve'l-Kahire, 4/283-284; Muhammed Enver et-Keşmirî, Feyzu'1-Bârî alâ Sahihi’l-Buhârî, 2/154-155. Şemsü'l-Eimme el-Kerderi  (ö. 642) nin, er-Red ale’t-Tâinî’l-Mutad ve'l-Intisar li Seyyidi Fukahâi’l-Emsâr isimli eserinde bu hikayeyi tafsilatlı biçimde reddettiği belirtil­mektedir. Bkz. el-Metâlibu'1-Münife (Muhakkikin girişi, s. 19). Kerderî'nin bu esen muhtemelen. Gazallî'ye yazdığı reddiye olmalıdır. Dkz. Dipnot: 245 .

[1527] Dr. İsmail Hakkı Ünal, İmam Ebu Hanife'nin Hadis Anlayışı Ve Hanefi Mezhebinin Hadis Metodu, Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları: 255-258

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın
Bu Sayfayi Paylas
Facebook'a Ekle
Kayıtlı

Müslüman
Anahtar Kelime
*****
Offline Pasif

Mesajlar: 132.042


View Profile
Re: Cüveynî
« Posted on: 29 Mart 2024, 03:04:09 »

 
      uyari
Allah-ın (c.c) Selamı Rahmeti ve Ruhu Revani Nuru Muhammed (a.s.v) Efendimizin şefaati Siz Din Kardeşlerimizin Üzerine Olsun.İlimdünyamıza hoşgeldiniz. Ben din kardeşiniz olarak ilim & bilim sitemizden sınırsız bir şekilde yararlanebilmeniz için sitemize üye olmanızı ve bu 3 günlük dünyada ilimdaş kardeşlerinize sitemize üye olarak destek olmanızı tavsiye ederim. Neden sizde bu ilim feyzinden nasibinizi almayasınız ki ? Haydi din kardeşim sende üye ol !.

giris  kayit
Anahtar Kelimeler: Cüveynî rüya tabiri, Cüveynî mekke canlı, Cüveynî kabe canlı yayın, Cüveynî Üç boyutlu kuran oku Cüveynî kuran ı kerim, Cüveynî peygamber kıssaları, Cüveynî ilitam ders soruları, Cüveynî önlisans arapça,
Logged
Sayfa: [1]   Yukarı git
  Yazdır  
 
Gitmek istediğiniz yer:  

TinyPortal v1.0 beta 4 © Bloc
|harita|Site Map|Sitemap|Arşiv|Wap|Wap2|Wap Forum|urllist.txt|XML|urllist.php|Rss|GoogleTagged|
|Sitemap1|Sitema2|Sitemap3|Sitema4|Sitema5|urllist|
Powered by SMF 1.1.21 | SMF © 2006-2009, Simple Machines
islami Theme By Tema Alıntı değildir Renkli Theme tabanı kullanılmıştır burak kardeşime teşekkürler... &
Enes