Yatarken abdest almanın hikmeti ve bilimsel faydası nedir?

Peygamberimizin yatarken abdest almasının hikmet ve bilimsel faydası nedir? Yatarken abdestli olmak uykuyu verimli kılar mı?

Yatarken abdest almak sünnettir.Hadis-i şerifte Peygamber Efendimiz (asm) Bera b. Azib’e hitaben şöyle buyurdu:“Uyumak için yatağına girmek istediğinde namaz için aldığın gibi abdest al, sonra sağ yanın üzerine yat…” (Buhari, h.no: 6311; İbn Hacer, Fethu’l-Bari, 11/109)Uyumadan önce abdest almanın maddi-manevi faydaları vardır. Bazıları şunlardır:- İnsan uyanıkken öldüğü gibi uyurken de ölebilir. Mü'minin silahı olan abdest almak, ölmesi halinde iman ve İslam silahını kuşanmış olarak Hakk’a yürümek anlamına gelir.- İbn Abbas’ın bildirdiğine göre, insanlar ölüm esnasındaki konumlarıyla dirilirler. Abdestli olarak ölenin ruhu, manevi bakımdan çok temiz bir şekilde mahşere intikal eder.- Ölüm için hazırlanmak, o gece de kendisini yaratan rabbiyle karşılaşabileceğini düşünerek kendine çekidüzen vermek, iman ve kulluk şuuruyla yapılan bir ruh temizliğidir.Bu temizlik beden temizliğinden çok daha önemlidir.- Abdesti emreden bu hadiste aynı zaman da bazı dua ve zikirlerin yapılması da ön görülmüştür.Temizliğini yapan, dua ve zikir eden kimsenin uykusu da bir nevi ibadet içinde geçer. Gördüğü rüyaları ziyadesiyle doğru çıkar, şeytan bu kimselerle oyun oynayamaz.Bu açıdan bakıldığında bu abdestin, uykuyu da verimli kılacağını söylemek mümkündür.- Abdestin Arapçası olan “Vudu’” kelimesinin lügat manası, nezafettir, temizliktir. (bk. Muhatur’us-Sihah, V-D-E maddesi)İnsanın gün boyunca değişik sebeplerle kire bulaşmış abdest uzuvlarını yıkaması ve temiz bir şekilde yatağa girmesi, hem beden hem yatağın temizliği açısından önemlidir.Bu eylem koruyucu hekimlik bakımından dikkate değer..- Mükemmel bir abdest, bilinen abdest organlarının temizliği yanında, ağız, burun temizliği ve diş temizliğini ifade eder.Sağlık açısından bunların yatarken, uykudan kalkarken (gece namazı ve sabah namazında olduğu gibi), yıkanmalarının ne kadar önemli olduğu bilinen bir gerçekliktir.Dini bir vecibe olarak abdest alıp namaz kılmamalarına rağmen, sağlığın kıymetini bilen insanların bu organlarını yıkamakta gösterdikleri titizlik, başka vakitlerde olduğu gibi, yatarken de alınan abdestin ne kadar önemli olduğunun bir diğer kanıtıdır. (krş. İbn Hacer, a.y)- Bir rivayete göre Peygamberimiz şöyle buyurdu:“Kim kirli ellerini yıkamadan yatar uyur ve başına bir şey (hastalık) gelirse, sadece kendini kınasın.” (Nesai dışında kütübü sittenin hepsinde geçen bu hadis için bk. Neylu’l-Evtar, 8/188)Bu sahih hadisin ifadesinden de “uyumadan önce abdest alma”nın sağlık bakımından da ne kadar önemli olduğunu anlamak mümkündür.İlgili hadisin tamamı şöyledir:“Yatağa varmak istediğinde namaz için aldığın gibi bir abdest al, sonra sağ tarafın üzerine yat, sonra şöyle de:اَللّٰهُمَّ أَسْلَمْتُ نَفْسِى إِلَيْكَ وَوَجَّهْتُ وَجْهِى إِلَيْكَ وَفَوَّضْتُ أَمْرِى إِلَيْكَ وَأَلْجَأْتُ ظَهْرِى إِلَيْكَ، رَغْبَةً وَرَهْبَةً إِلَيْكَ، لَامَلْجَأَ وَلَا مَنْجَا مِنْكَ إِلاَّ إِلَيْكَ. اٰمَنْتُ بِكِتَابِكَ الَّذِى أَنْزَلْتَ وَنَبِيِّكَ الَّذِى أَرْسَلْتَ“Ey Rabbim, bütün varlığımı sana teslîm ettim, işimin tasarrufunu sana havale ettim, yönelişim sanadır, korkum da ancak sendendir, senin azabından kaçıp sığınılacak ancak yine senin rahmetindir. İndirdiğin kitabına ve gönderdiğin Resulüne iman ettim ey Rabbim!” Bunları söyler de uyur, o gecede ölür isen fıtrat üzere ölmüş olursun. Uyumadan evvel bunlar son sözlerin olsun.” (Buharî, Deavât, 7)Konuyla ilgili başka bir hadis ise şöyledir:"Uykusu olmayan ve uyuyamamaktan dolayı muztarib olan kimse abdestli olarak yatağa yatarken:اَللّٰهُمَّ غَارَتِ النُّجُومُ وَهَدَأَتِ الْعُيُونُ وَاَنْتَ الْحَيُّ الْقَيُّومُ الَّذِى لَا تَأْخُذُهُ سِنَةٌ وَلَا نَوْمٌ   يَا حَيُّ يَا قَيُّومُ اِهْدِ لَيْلِى وَاَنِمْ عَيْنَيَّ“Allah’ım, yıldızlar battı, bütün gözler sükûne erdi, Sen ise kendisini uyuklama ve uyku tutmayan Hayy ve Kayyûm’sun! Ey Hayy ve Kayyûm olan Allah’ım, gecemi sükûna erdir ve gözlerimi uyut!” deyip Muavvizeteyn (Felâk ve Nâs) sûrelerini okuyup yatmalıdır." (bk. Heysemî, 10/178)

Selam ve dua ile...

Sorularla İslamiyet