Tefsirler gerekli midir?

Evet Tefsir olmadan Kuran tamamen anlaşılmaz.

İbn Mesud’a göre “Ayrıca bu Kitab'ı da sana, her şey için bir açıklama, bir hidayet ve rahmet kaynağı ve Müslümanlar için bir müjde olarak indirdik” (Nahl, 16/89) mealindeki ayette ifade edilen “her şeyin beyanı/açıklaması” ifadesi, dini ve dünyevi her türlü ilmin Kuran’da var olduğu anlamına gelir. (İbn Kesir, ilgili ayetin tefsiri)

Buna göre insanların din ve dünya ile ilgili ihtiyaç duyduğu her ilim, her şeyin açıklaması vardır. (İbn Kesir, a.y)

- Ancak her şeyin açıklanması, her şeyin açık-seçik olarak herkes tarafından bilinecek türden olması anlamına gelmez. İnsanların faydasına olan her ilim Kuran’da açıklanmıştır. Ancak bir kısmı, açık-seçik olarak, bir kısmı da remiz ve işaretler nevinden yer almıştır. Hadislerin beyan ettiği, sahabelerin anladığı, İslam ümmetinin kavradığı bütün ilimlerin kaynağı Kuran’dır. (krş. İbn Aşur, ilgili ayetin tefsiri)

- Kuran, bütün ilimleri ihtiva eden ve her şeyi açıklayan bir kitaptır. Kıyamete kadar gelecek insanların ihtiyaçlarına cevap veren bir kitapta, herkesin kolayca anlayabileceği bir üslup takip edilseydi, belki şimdiki Kuran’ın yüz misli büyüklüğünde bir kitap olması gerekirdi. Çünkü, farklı zekâ, ilim, meslek, görgü seviyesinde olanlar için ayrı ayrı ifadeler, açıklamaların olması gerekirdi.

Halbuki, “îcaz” yani kısa bir ifadeyle pek çok hakikati açıklaması, Kuran’ın mucizelik yönünün en önemli kriterlerinden biridir. As bir sözle çok manayı ifade etmek için, kullanılan ifadelerin çok geniş kapsama sahip olmasını gerektirir. Ta ki, herkes aynı ifadeden kendi kapasitesine göre, bir hakikati anlasın, dersini alsın.

- Mahiyeti aynı olmakla beraber, bir matematik dersinin ilk, orta öğrenim ve üniversitede farklı seviyelerde farklı üslupla açıklanması evrensel bir kural olduğu gibi, Kuran gibi değişik ilimleri ve çok çeşitli hakikatleri ders veren bir kitabın muhataplarının seviyelerini nazara alması kadar tabii bir şey olamaz.

Bu zorunluluk ise, ifadelerin geniş kapsamlı olmasını ister. İfadelerin geniş kapsamlı olması ise, veciz bir ifadeyle birçok manayı birden anlatmayı gerektirir. Bu ise ifadelerdeki farklı manaların varlığından dolayı, üslubun bazıları için kapalı, zor anlaşılan bir konumda olduğu sonucunu doğurmuştur.

Farklı tefsirlerin farklı yorumları, Kuran’ın bu harika üslubunun varlığına şahittir.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet