Allah, iman edip salih amel işleyenlere neleri vadetmektedir?

Allah, iman edip salih amel işleyenlere neleri vadetmektedir?

Kur'an'ın bir çok hedefi vardır ve bunlardan birisi de fert ve toplumu ıslah etmektir. Kur'an'da pekçok kavramın yanında doğrudan fert ve toplumun düzeltilmesini ifade eden "salah" kelimesi de geçmektedir. Ayetlerde geçen "salah" kelimesi beş hususu vurgulamaktadır:

1. Salih amel,
2. Salih ve muslih insan,
3. Başkalarının arasını bulup barıştırmak (sulh),
4. Ferdin hem kendini ve hem de başkasını düzeltmesi ve böylece toplumda faydalı insan olması,
5. Yeryüzünün ıslah edilmesi.

Kur'an-i Kerim’de amel kelimesi denince aklımıza insanların yaptıkları bilinçli davranışlar, aksiyonlar gelmelidir. Zira amel kelimesi fiil kelimesinden daha özel bir anlam taşımaktadır. Fiil denince, bilinçli ve bilinçsiz hareket ve davranış kastedilmektedir. Hatta canlı cansız tüm varlıkların hareketlerine fiil denir, ama, amel sadece insanların bilinçli davranışlarını içerir.(Ragip el-İsfehani, el-Müfredat, s. 519; İbn Manzur, Lisanu'1-Arap, XI, 475)

Dolayısıyla Kur'an açısından meseleye bakacak olursak, mümin ve kafir tiplerin bütün davranışları amel kelimesi ile vurgulanmaktadır. Elbette burada davranışlar iyi, güzel, yararlı ve kötü, çirkin diye kısımlara ayrılmaktadır. Müminin davranışları Kur'an açısından salih amel diye ifade edilirken, kafirin davranışları da kötü amel diye nitelenmektedir.

Kur'an-ı Kerim'in birçok ayetinde iman ve salih amel, bazı ayetlerinde bunlarla birlikte ahiret inancı yan yana zikredilerek salih amelin faydası ve gerekliliği, kötü amelin zararı ve yanlışlığı üzerinde ısrarla durulmuş; Müslümanlar her fırsatta iman ve salih amele teşvik edilmiştir;

“İman edip salih amel işleyenlere ne mutlu. Onların sonunda varacakları yer ne güzel." (Ra'd, 13/29)

"Allah, peygamberlerini iman edip salih amel işleyenleri karanlıklardan aydınlığa çıkarmak için göndermiş."(Talak, 65/11)

"Allah insanları diledikleri gibi davranmakta serbest bırakmış."(Fussilet, 41/40)

Bununla birlikte kötü davranışlarda bulunanların Allah'tan kaçıp kurtulacaklarını sanmalarının büyük bir yanılgı olduğunu bildirmiştir.(Ankebut, 29/4)

Çünkü Allah'ın ilmi insanların yaptıklarını çepeçevre kuşatmıştır. (Al-i İmran, 3/120) ve Allah her şeyden haberdardır. (İsra, 17/17, 30)

Bu sebeple ayette şöyle buyrulmaktadır:

"Kim salih bir amel işlerse kendi iyiliğine, kim de kötülük yaparsa kendi aleyhine işlemiş olur." (Casiye, 45/15)

Ahirette, herkes dünyada iken işlediği hayırlı ameli de kötü ameli de karşısında bulacak ve kötü amelleriyle yüzyüze gelenler, bunların kendilerinden uzaklaşmasını boşuna arzu edecekler. (Al-i İmran, 3/30).

Yine günahkarlar Allah'ın huzurunda başlarını öne eğerek:

"Rabbimiz, gördük ve işittik. Şimdi bizi dünyaya geri gönder de salih ameller işleyelim, çünkü artık kesin olarak inandık." (Secde, 32/12) diyecekler ama onların bu istekleri kabul görmeyecektir.

Kur'an'da salih amelin çoğunlukla imandan hemen sonra zikredilmesi, amelle imanın birlikte bulunmalarının gereğine işaret eder. Sadece itikadi, nazari, vicdani bir din değil aynı zamanda bir hayat dini olan İslam, inanılan ve düşünülen her iyi, güzel ve faydalı işin uygulama alanına konulmasını ister. İslam'da inanmak ve inanılan şeyi yapmak esas olduğundan imanla amelin birlikte bulunmasının lüzumuna büyük önem verilmiştir.

Genellikle ayetlerde "...inanan ve salih amel işeyenler..." şeklinde geçen "iman" ve "salih amel" kavramları, bazı ayetlerde "...kim inanarak salih amellerden işlerse..." (Taha, 20/112; Enbiya, 21/94) veya "Erkek veya kadından her kim inanarak salih amellerden işlerse..." (Nisa, 4/124) şeklinde şartlı geçmektedir. Bir ayette de şöyle buyrulur:

"Kim de O'na, salih amelleri işlemiş bir mümin olarak gelirse, işte onlar için de yüksek dereceler vardır." (Taha, 20/75) Başka bir ayette de "...Rabbine kavuşmayı uman kimse, salih amel işlesin, ve Rabbine kullukta O'na hiç ortak koşmasın" (Kehf, 18/ 110) denilerek salih amelin imanla olan bağlantısı vurgulanmaktadır.

İman ve salih amel işleme açısından Kur'an'da kadın erkek ayrımı yoktur. Bu çeşitli ayetlerde vurgulanmaktadır. Bunlardan biri Nisa suresi 124. Ayettir ki bunu az önce kaydettik. Başka bir ayette de şöyle buyrulmaktadır:

"Erkek veya kadından her kim inanmış olarak salih amel işlerse, onu dünyada tertemiz bir hayatla yaşatırız ve böylelerinin ücretlerini, işleyip ürettiklerinin en güzelleriyle karşılarız." (Nahl, 16/97)

O halde bütün bu ayetlerde ifade edilen salih amel nedir? Allah'ın emir ve yasaklarına riayet ederek bir hayat sürdürmek salih ameldir. Bu genel ifadenin yanında özel olarak namaz kılmak, oruç, tutmak, zekat vermek, hacca gitmek, yardım etmek, güzel işler yapmak da salih ameldir. Bunların her biri ayetlerde belirtilmektedir.

Toplumun Islahı

Kur'an'da salih amel işleyenler sadece "salih" kelimesi ile verilmemekledir. Bununla birlikle "muslih" kavramı da söz konusudur. Muslih, hem kendisi bu işi yapan ve hem de bu işin yapılmasına yardımcı olandır. Bunun için Kur'an'da özellikle muslihlerden ıslah / düzeltme işinden bahsedilmektedir.

Kur'an'da yer alan ilk ayetlerden son ayetlere kadar, çok önemli iki nokta vurgulanmaktadır:

1. Hiç bir ortağı ve yardımcısı olmayan, kuvvet ve kudretinin sınırı olmayan ve her yerde hazır ve nazır bir tek Allah'a imân.

2. İçinde iyi, güzel, barışa ve esenliğe götüren davranışlarda bulunma ve bu yolda bir ömür sürme zaruretidir.

İşte bunun için Kur'an'da "imân etmek ve bu inancı yaşamak" konusu daima tekrarlanmaktadır.

Bunun için Kur'an'da özellikle muslihlerden / ıslah edenlerden / düzeltmeye çalışanlardan bahsedilmektedir. Kişinin gerek kendisini düzeltmesi / iyi davranışlarda bulunması / salih amel işlemesi ve gerekse başkalarına bu konuda öncülük etmesi toplumsal bilinçlenmenin de temel dayanağını teşkil etmektedir.

İşte bu açıdan bakıldığında Kur'an'da bu düzeltme işi mutlak manada Allah'a aittir ve bu da iki şekilde olmaktadır.

1. Allah'ın, insanların hal ve hareketlerini düzeltmesi, ayetlerde bazı esaslara bağlanmaktadır. Muhammed suresinde bu durum gayet açık bir biçimde şöyle ifade edilir:

"İnanıp salih amel işleyenler ve Rabbleri tarafından Muhammed'e indirilen gerçeğe inananların Allah çirkin davranışlarını (seyyiat) örtmüş ve onların durumlarını düzeltmiştir." (Muhammed, 47/2).

2. Allah'ın kainatı ıslah etmesidir. Kainatın düzeltilmesi maddi ve manevi yönden olabilir. Maddi yönden düzeltilmesi, yeryüzünün insanların yaşamlarına elverişli bir şekle getirilmesi demektir. Nitekim ayette (Araf, 7/56) şöyle buyrulmaktadır:

"Düzeltilmişken, yeryüzünde bozgunculuk yapmayın. Allah'a, ürpererek ve ümitle O'na dua edin. Şüphesiz Allah'ın rahmeti güzel düşünüp güzel iş yapanlara çok yakındır."

Manevi yönden ıslahı ise, kainatta Onun varlığını kabul etmek, bozgunculuk çıkarmamak, emir ve yasaklarına uymak ve bunları yerine getirmeye çalışmaktır. Nitekim Şuayb peygamberin halkının ticari ahlaksızlığı Kur'an'da dile getirilir ve şöyle denir "...ölçü ve tartıyı tam yapın, insanların eşyalarını eksik vermeyin, düzeltildikten / ıslah edildikten sonra yeryüzünde bozgunculuk etmeyin." (Araf, 7/85).

İnsanların ıslahta bulunmasına gelince; bunun Kur'an'da çok önemli bir yeri vardır. Allah şöyle buyurur:

"Halkı muslihler / düzelticiler / barış severler/güzel davranışta bulunanlar olsaydı. Rabbin o kentleri/medeniyetleri haksız yere helak edecek değildi." (Hud, 11/117).

İşte bir toplumda "muslih" olduğu müddetçe Allah'ın o toplumu yok etmeyeceği açıktır. Ayrıca muslihlerin karşılıksız bırakılmayacakları da şöyle beyan edilmektedir:

"... muslihlerin sevabını zayi etmeyiz." (A'raf, 7/170)

Muslihlerin toplumda saygın bir yere ve öneme sahip olmalarına karşılık, müfsidler, yeryüzünde fesâd çıkaranlar diye nitelendirilmekte ve devamlı yerilmektedirler. Çünkü onlar, fiili olarak toplumda aynı zamanda bir şer unsurudurlar. Kur’an-ı Kerim'de müfsidler, daima, toplumu karıştıran birer insan olarak tavsif edilmektedir. Nitekim bu vasıfla vasıflanan münafıkların da toplumu karıştırdıkları da Kur'an'da açık bir biçimde gözükmektedir.

İnanıp Salih Amel İşleyenlere Vadedilenler

Salih amel işleyenlere yani yararlı iş yapanlara Kur"an'da vaat edilenleri dünyevi ve uhrevi açılardan ele alarak sunmak mümkündür.

Dünyevi Açıdan

1. Güzel Bir Gelecek ve Mutluluk:

Kur'an-ı Kerim'de, iman edip sâlih amel işleyenleri / yararlı iş yapanları güzel bir gelecek ve mutluluğun beklediği ifade edilerek şöyle buyrulmakladır:

"İnanan ve sâlih amel işleyenler / yararlı iş yapanlar için güzel bir gelecek ve mutluluk vardır."(Ra'd, 13/29).

Ayette ifade edilen güzel bir gelecek ve mutluluğun iman edip, sâlih amel işleyenlerin olacağı belirtilmektedir. Çünkü iman etmek ve bu imanın gerektirdiği şekilde güzel davranışlarda bulunmak, helâl ve haram mefhumlarını en ince noktasına kadar düşünüp, bu doğrultuda hareket etmek, mümin için umulan, ama oldukça da zor başarılan davranışlardandır.

2. Güzel Bir Hayat:

Kur'an-ı Kerim'de ister kadın, isterse erkek olsun, mümin olarak sâlih amel işleyene, güzel bir hayat vadedilmekte ve şöyle buyrulmaktadır:

"İnanmış olarak, kadın-erkek kim sâlih amel işlerse / yararlı iş yaparsa ona güzel bir hayat yaşatacağız ve onların mükafatlarını yapmakla olduklarının en güzeli ile vereceğiz." (Nahl, 16/97).

Güzel bir hayattan kastedilenlerin başında her halde helâl rızık, kanaat, Allah'ın rızasını kazandıran...
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın