Adiy b. Hatem kimdir, zorla mı Müslüman olmuştur?

Adiy b. Hatem kimdir, zorla mı Müslüman olmuştur?

Adiy b. Hatem kimdir, zorla mı Müslüman olmuştur?
Şube der ki; bana Simâk b. Harb şöyle anlattı: Abbad b. Hubeyş'i Adiy b. Hatem'den şöyle dediğini anlatırken duydum:
- Halam, "Ya Resûlallah! Temsilci kayboldu, baba inkıtaa uğradı, (Öldü) ben de yaşlı bir acizim. Bana cömert davran, Allah sana da cömert davransın!" dedi. Resûlullah (s.a.v) Ona: "Senin temsilcin kimdi?" diye sorunca, "Adiy b. Hâtem’di!" dedi. ..... "(Fatihadaki) Gazab edilenler Yahudîlerdir. Dalalette olanlar da Hıristiyanlardır." buyurdu. Şu'be Hadisin gerisini (altta gelecek haberdeki gibi) rivayet etti. [Müsned 4/378; İbni Hişâm 4/212; Beyhakî Delâil 3/340; Taberî 3/112; Taberânî Kebîr 17/100; İbni Hibban Zevaid/2279; İbni Sa'd 1/322]
Hammâd b. Zeyd, Eyûb'u Sahtiyanı yolu ile Muhammed b. Sîrîn'den şöyle dediğini nakleder:
- Allah Muhammed (a.s)'ı Peygamber olarak göndermişti. Ben ondan hoşlanmadığım kadar daha önce hiç bir şeyden o derece ikrah etmemiştim. Peygamber (s.a.v) bana: "Yâ Adiy b. Hâtem! Müslüman ol da kurtul!" buyurdu. Ben, "ama benim bir dinim var" dedim. ........
Adiyy (r.a) der ki: - Daha sonra ben bir kadının korumasız, kendi başına Hıyre'den yola gittiklerini gördüm. Medayin şehrine hücum eden ilk süvari bölüğü içinde ben de vardım. Vallah'i (ikisi oldu) kesinlikle üçüncüsü de olacaktır. Zira bu Allah Rasûlünün hadisidir. [Darakutnî 2/221; Beyhakî Delâil 5/342; İbni Hişâm 4/213; Buhârî Menâkıb'da 61/25 hadis no: 3595. Cilt 4/175 buna benzer bir haberi Adiy'den nakleder. Orada hadis şöyle başlar: Ben Peygamberin yanında iken biri gelip fakirliğinden dert yandı. Öteki gelip yol kesen eşkiyadan şikayette bulundu. Nebi (s.a.v) de bana: “Ey Adiy sen Hîreyi gördün mü?” buyurdu]
MESELEM1 tarafından Ct, 22/10/2016 - 01:08 tarihinde gönderildi

Cevap
Değerli kardeşimiz,

Evet, bu hadisler, hadis kaynaklarında geçmektedir.

- Ahmed b. Hanbel’in Müsned’ini tahkik ve tahric eden Şuayb el-Arnavud, bu rivayeti “bazısı sahih” şeklinde değerlendirmiş ve ravilerden Abbad b. Hubeyş’in zayıf olduğunu bildirmiştir. (bk. İbn Hanbel, 32/125/talik)

- Kaynaklarda sorudaki bilgi değişik başlıklar altında verilmiştir.

- Verilen kaynakların hepsinde sorudaki bilgilerin tamamı yoktur. Mesela, en sahih senetle rivayet edildiği bilinen Buhari’de Adiy b. Hatim’in halasıyla ilgili kıssa yoktur. (bk. Buhari, h no: 3595)

Buna göre, tamamını vereceğimiz bu hadislerden ilki zayıf ise de diğer ikisi sahihtir.

1. Hadis:

Şu'be der ki; bana Simak b. Harb şöyle anlattı:

Abbad b. Hubeyş'i Adiy b. Hatem'den şöyle dediğini anlatırken duydum:
Ben Akrab denen yerde bulunduğum sırada Resulullah'ın süvarileri gelmişti. Halam ve bir kısım insanları yakalayıp Rasûlü Ekrem'e götürdüler ve saf halinde dizildiler. Halam, "Ya Resûlallah! Temsilcim kayboldu, baba vefat etti, ben de yaşlı bir acizim. Bana cömert davran, Allah sana da cömert davransın!" dedi.

Resûlullah (asm) ona: "Senin temsilcin kimdi?" diye sorunca, "Adiy b. Hatem’di!" dedi.

Nebi (asm): "Şu Allah'tan ve Peygamberinden kaçan adam mı?" buyurdu.

Kadın yine "bana iyilikte bulun!" diye yalvardı. Nebi (asm)'in yanı başında bir adam daha vardı ve halam onun Ali olduğunu sanıyor. "Sen ihtiyacını ondan iste!" buyurdu. O da isteğini ona arzetti. O da, onun ihtiyaçlarını gidermesini emretti.
Adiy b. Hatem der ki. Halam bana daha sonra geldi ve "sen öyle bir şey yaptın ki, baban olmuş olsaydı böyle yapmazdı." Haydi ister severek ister ürkerek, doğru ona git, falanca ona gitti ve kazandı, falanca gitti ve kazandı." dedi.

Adiy derki: Ben de O'na gittim. Bir de ne göreyim yanında bir kadıncağızla bir ya da iki bebek var. Adiy onların Nebi (asm)'e ne kadar yakında olduklarını bahsedip, "O anda ben onun Peygamberliğinin Kisrâ ya da Kayser Kırallığı olmadığını anladım.

Bana: "Yâ Adiy, seni "La ilahe illallah" demekten kaçıran ne idi. Allahtan başka ilah mı var !"Allahû Ekber'den" neye kaçtın, Ondan daha büyük var mı?" dedi.

Ben de Müslüman oldum. Yüzünde müjde pırıltıları gördüm.

Nebi (asm): "(Fatiha Suresindeki) Gazab edilenler Yahudilerdir. Dalalette olanlar da Hıristiyanlardır." buyurdu.

Şu'be Hadisin gerisini (altta gelecek haberdeki gibi) rivayet etti. (Müsned 4/378; İbni Hişâm 4/212; Beyhakî Delâil 3/340; Taberî 3/112; Taberânî Kebîr 17/100; İbni Hibban Zevaid/2279; İbni Sa'd 1/322)

2. Hadis:

Hammad b. Zeyd, Eyûb Sahtiyani yolu ile Muhammed b. Sirin'den şöyle dediğini nakleder: Ebû Ubeyde b. Huzeyfe der ki: Adam'ın biri şöyle anlattı: Ben hadis alimlerine Adiy b. Hatem'in hadisini soruyordum, meğer o yanı başımdaymış da ona sormamışım. Nihayet ona gelip sordum, bana şunları anlattı:

Allah Muhammed (asm)'ı Peygamber olarak göndermişti. Ben ondan hoşlanmadığım kadar daha önce hiç bir şeyden o derece ikrah etmemiştim. Hemen oradan kaçıp Rum hududunu doğru, Arapların Medine'den en uzak yerlerine kadar vardım.
Daha sonra bulunduğum yerimden hoşlanmayıp, "Muhammed'e gidip ne dediğini dinlesem ne olur!" deyip Medine'ye geldim. İnsanlar beni karşılayıp, "Adiy b. Hatem geldi, Adiy b. Hâtem geldi diye sevinçlerini ortaya koydular.

Peygamber (asm) bana:"Ya Adiy b. Hatem! Müslüman ol da kurtul!" buyurdu. Ben, "ama benim bir dinim var" dedim.

Nebi (asm): "Ben senin dinini senden iyi bilirim, sen (Hıristiyanlık kollarından olan) Rekusî değil misin?" buyurdu.

"Evet" dedim.

"Kavminin reisliğini yapmıyor muydun?" dedi.

"Evet" dedim.

"Peki ganimetin dörtte birini kendine almaz mıydın?" dedi.

"Evet!" deyince, şöyle buyurdu:

"Bu ise, senin dininde de helal değildir."

Ben bu sözde değerimin küçüldüğünü anladım.

Adiy devamla derki: Nebi (asm) dedi ki: "Belki de bizim yanımızda yoksul insanları görmen senin Müslüman olmana engel oluyor, sen insanların bize karşı (tek bir güç gibi) birleştiğini görüp (korkuyorsun)dur, sen Hiyre şehrini gördün mü?"

Ben, orayı görmedim ama yerini biliyorum, dedim.

Nebi (asm) de:

"Bilesin ki, bir kadın yanında hiçbir koruyucu mahremi olmadan Hiyre'den yola çıkıp Kabe’yi tavaf edip gelecek (kadar İslâm ve güvenlik yayılacak). Kesinlikle Kisra'nın hazineleri bize açılacaktır." buyurdu.

Ben, "Kisra b. Hürmüzün hazineleri mi!" diye sorunca Efendimiz (asm):

"Evet, kesinlikle mal öyle artacak ki, malı olan bir kişi sadaka olarak malını alacak kimse çıkmayacak mı diye endişeye düşecektir" buyurdu.

Adiy (r.a) der ki: Daha sonra ben bir kadının korumasız, kendi başına Hıyre'den yola gittiklerini gördüm. Medayin şehrine hücum eden ilk süvari bölüğü içinde ben de vardım. Vallah'i (ikisi oldu) kesinlikle üçüncüsü de olacaktır. Zira bu Allah Rasûlünün hadisidir. (Darakutnî 2/221; Beyhakî Delâil 5/342; İbni Hişâm 4/213)

3. Hadis:

Adiy b. Hatim (ra) şöyle demiştir:

Ben Peygamber'in yanında bulunduğum sırada Peygamber'e bir adam gelip, O'na fakirlikten şikâyet etti. Sonra Peygamber'e başka bir kimse geldi ve O'na yol kesilmesinden şikâyet etti. Peygamber (asm): "Yâ Adiy, sen Hiyre şehrini gördün mü?" dedi.

Ben: Ben onu görmedim, fakat orası hakkında bana haber verildi, dedim.

Peygamber (asm): "Eğer hayatın uzun olursa muhakkak sen hevdeci içinde yolculuk eden kadının el-Hiyre'den hareket edip Allah'tan başka hiç kimseden korkmayarak ta Kabe'yi tavaf edeceğini göreceksin" buyurdu.

Ben buna çok şaşırarak kendi kendime: Beldelerde fitne ve fesat ateşini tutuşturmuş olan o Tayy kabilesinin yol kesicileri nerede olacak ki (kadın tek başına yolculuk edecek!) dedim.

Peygamber (asm) devam edip: "Yemin olsun eğer sana hayat uzun olursa, muhakkak Kisra'mn hazineleri fethedilecektir." buyurdu.

Ben: “Kisrâ b. Hürmüz'ün hazineleri mi?” dedim.

Peygamber şöyle dedi:

"Kisrâ b. Hürmüz'ün. Yemin olsun eğer senin hayatın uzun olursa, muhakkak sen elinin dolusu altın yahut gümüşü sadaka olarak çıkarıp da bunu kendisinden kabul edecek kimse arayacak, fakat kendisinden bunu kabul edecek hiçbir kimse bulamayacak olan kimseyi göreceksin. Yine yemin ederim ki, sizden biriniz Allah'a kavuşacağı gün, Allah ile kendi arasında kelâmını tercüme edecek bir tercüman bulunmayarak Allah'a kavuşacak, Allah da ona:

“Ben sana bir Resül göndermedim mi ve O sana tebliğ etmiyor muydu?” diye soracak.

O kul da: Evet (gönderdin ya Rabbi) diye cevap verecek.

Bu sefer Allah: “Ben sana mal vermedim mi; bu suretle sana ihsanda bulunmadım mı?” diye soracak.

Kul: Evet (verdin ve ihsanda bulundun) diyecek.

Bu halde o kimse sağına bakar cehennemden başka bir şey göremez. Soluna bakar yine cehennemden başka bir şey göremez".

Adiy dedi ki: Ben Peygamber (asm)'den işittim, şöyle buyuruyordu:

"Şimdi sizin her biriniz bir tek hurmanın yarısı ile; bunu da bulamazsa güzel sözle olsun kendinizi cehennem ateşinden koruyunuz".

Adiy şöyle demiştir:

Ben el-Hîre'den hevdeci içinde yolculuğa çıkıp, Allah'tan başka hiç kimseden korkmayarak nihayet Kabe'yi tavaf eden kadını gördüm.

Ben kendim Kisra b. Hürmüz'ün hazinelerini fetheden ordunun içinde bulundum.

Yemîn olsun eğer sizlere hayat uzun olursa, elbette sizler Peygamber Ebû Kasım'ın söylediği elinin dolusu altını sadaka olarak çıkaracak olan o kimseleri göreceksiniz. (Buhari, Menakıb 25)

Adiy b. Hatim et-Tai

Ebû Tarîf Adiy b. Hâtim b. Abdillâh et-Tâî (ö. 67/686), Tay kabilesinin reisi olan meşhur sahabidir.

Müslüman ol...
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın