|
Konu Başlığı: Bir hastalık sebebi olarak iklim değişikliği Gönderen: Safiye Gül üzerinde 21 Temmuz 2012, 13:03:39 Bir hastalık sebebi olarak iklim değişikliği Songül Acar VAİZOĞLU • 77. Sayı / DOSYA YAZILARIŞu andaki durumumuz “Bulletin of the Atomic Scientists”in kapağındaki saatle gösterilen duruma benzemektedir, burada kollar gece yarısının bir kaç dakika öncesini göstermektedir. Bu, yılın bitmesine çok az kaldığını, acil eyleme geçme zamanı olduğunu anlatmaya çalışmaktadır. - J. M. Last İnsan toplulukları yıllar boyunca yerel ekosistemleri değiştirdiler ve bölgesel iklimleri etkilediler. Günümüzde de insanoğlunun bu etkisi küresel bir düzeye ulaştı. Bu durum özellikle son dönemdeki nüfus artışı, enerji tüketimi, toprak kullanımı ve uluslararası ticaret, ulaşım gibi diğer insan etkinliklerindeki artışın bir sonucu ve dünyanın iklim sistemi yeryüzündeki hayatı destekleyen karmaşık bir sürecin gerekli, daha da önemlisi vazgeçilmez bir parçası. İklim ve hava insan sağlığında her zaman önemli bir etkiye sahip oldu. Fakat diğer büyük doğal sistemlerde olduğu gibi iklim sistemleri de insan faaliyetlerinden doğal olarak etkilendiler. Küresel iklim değişikliği bu nedenle insan sağlığı konusundaki koruma çabalarına engel oldu. İklim değişikliği insan hayatı için giderek tehdit oluşturuyor. Küresel ısınmanın ve küresel değişikliğin diğer bileşenlerinin sağlık etkilerinin insan yaşamını tehdit eder hale gelmesi bu konuda yapılan çalışmaları hızlandırmış durumda. Dünya Sağlık Örgütü 2008 Dünya Sağlık Günü temasını “Küresel ısınma ve iklim değişikliğinin sağlık üzerine etkileri ve bu konuda duyarlılık oluşturmak” olarak belirlemiş. IPCC’nin 3. Değerlendirme Raporu’nda iklim değişikliğinin insan sağlığı üzerindeki etkilerinin tüm dünyada tropikal ve subtropikal ülkelerde ve düşük gelirli toplumlarda giderek artacağı sonucuna varıldı. Küresel ısınma insan sağlığı için temel gereksinimleri -temiz hava, güvenli içme suyu, yeterli gıda ve güvenli barınaklar- etkiliyor. İklim değişikliklerinin insan sağlığı üzerindeki etkilerinin geniş alanda hissedilmesi, çok sayıda kişiyi etkilemesi ve geniş bir zaman diliminde ortaya çıkması bekleniyor. Ancak bu konuda araştırma yapmak çok karmaşık ve güç olduğundan etkilerin değerlendirilmesi ve gerekli önlemlerin alınması zor olacak. Sağlık hizmeti veren hekimler ve diğer sağlık personeli sağlık etkileri oluşturabilen iklim değişikliğine bağlı akut olayların (sıcak hava dalgaları gibi) sağlık etkilerini bilmeli, özellikle koruyucu hekimlik yaklaşımıyla önlemler alınması konusunda sağlık eğitimi yoluyla toplumu bilinçlendirmeli. Toplumdaki her bir bireyin, iklim değişikliğine giden önlenmesi çok güç olan bu gidişi durdurma yönünde bilinçlenmesi (enerji kaynaklarının korunması vb.) gerekli. Sera gazı emisyonları yakın gelecekte azaltılsa bile dünya iklimi değişmeye devam edecek. Bu nedenle hastalık yükü, kazalar, yaralanmalar ve ölümleri azaltmaya yönelik uyum stratejileri geliştirilmeli. İnsan sağlığının etkilenme boyutu, toplumların iklim değişikliği ve bunun sonuçlarına maruz kalması, toplumun bu etkilenime duyarlılığı etkilenen sistem ve toplumların bu değişikliklere uyum yeteneği ile ilişkili. Halk sağlığı alt yapısını sürdürme ve herkese temel sağlık hizmetlerini sağlama, yoksa yeniden oluşturma en önemli adımların başında geliyor. Bu alt yapı halk sağlığı eğitimi, aşılama programları, daha etkili sürveyans sistemi geliştirilmesi, acil yanıt sistemleri ve afetlere hazırlık, sürdürülebilir koruma ve kontrol programları, korunmada gerekli teknolojiye erişimi de içermeli. Bu programlar yapılırken risk grupları (çocuk, yaşlı, özürlü ve yoksullar, astım, kalp hastalığı gibi sağlık sorunu olan kişiler, yetersiz alt yapısı olan yoksul ülkeler, nüfus yoğunluğu fazla olan ülkeler, kıyı bölgesinde ve kutuplara yakın bölgelerde yaşayanlar, sosyo-ekonomik düzeyi düşük olanlar, gelir kaynakları kısıtlı olan ülkeler, temel sağlık hizmeti olmayan ya da kalitesi düşük ülkeler) dikkate alınmalı. Küresel iklim değişikliğini yavaşlatacak ya da durduracak tedbirler de var. İnsan sağlığı üzerindeki şimdiki ve gelecekteki etkilerinin adaptasyon stratejileri geliştirerek azaltılması mümkün. Küresel iklim değişikliğine ilişkin gelişmelere tamamen karamsal yaklaşılmamalı. Her şeye rağmen gelecekte konuya ilişkin önemli gelişmeler yaşanacak. |