Hicaz Demiryolu yeniden

Hicaz Demiryolu yeniden

Hayrettin TURAN • 69. Sayı / DOSYA YAZILARI

Suriye’nin başkenti Şam’da tarihî Hamidiye İstasyonu. Önünde o günlerden kalma bir tren ve içinde son derece nezih ve nefis bezeme ile süslenmiş, tam bir tarih abidesi ve buram buram Osmanlı kokan bir mekân… Bu görüntüler günümüze kadar gelen ve tüm Hicaz Demiryolu’nu özetliyor. Suriye ile Türkiye hükümet yetkililerinin karşılıklı gerçekleştirdikleri dostluk ilişkilerindeki büyük yakınlaşma adımları, beraberinde iki ülke halklarının ziyaretlerine ve ekonomiye büyük bir ivme kazandırdı. “Ortadoğu'nun kültür ve turizm merkezlerinden biri” olarak kabul edilen Suriye'deki tarihî güzellikleri keşfetmek artık trenle mümkün olabilecek.

İstanbul-Mekke arası Hicaz Demiryolu'yla 24 saat
Hicaz Demiryolu’nun tarihî önemi yapılmaya başlandığı dönem kadar bugün de değişmedi. Bunun farkında olan bölge ülkelerinin girişimleri neticesinde demiryolu projesinin tekrar hayata geçirilmesi gündeme geldi. Suudi Arabistan, Ürdün ve Suriye, Türkiye’nin ısrarlı girişimleri sonucunda kendi ülkelerinde Hicaz Demiryolu projesinin bağlantılarını tamamlıyor. Suriye ve Ürdün, çalışmalarına bu yılın ortalarında başladı. Suudi Arabistan’da ise çalışmalar 2012 yılında tamamlanmış olacak. İstanbul-Mekke arasını 1 güne indirecek olan proje hayata geçtiğinde, yılda 10 milyon yolcu taşınacak. Projeyle birlikte Mekke ve Medine’den Avrupa’ya kesintisiz ulaşım sağlanacak. Hicaz Demiryolu’nun tekrar canlandırılması için Türkiye'de İstanbul-Ankara-Konya yüksek hızlı demiryolu hattı inşaatı da devam ediyor. “Konya-Karaman-Adana” sınır rehabilitasyon projesinin yapımına başlandı. Marmaray Projesi ve İstanbul-Edirne Hızlı Tren Projesi de tamamlandığında Suudi Arabistan yarımadası ile Avrupa, Türkiye üzerinden modern bir demiryolu ile bağlanmış olacak. Suriye, Halep-Şam rehabilitasyon projesi de uygulamaya koyulacak. Ayrıca Suriye-Ürdün ortaklığıyla Şam ve Amman arasına 201 kilometrelik yeni bir hat yapılıyor. Bu hat, 2012 yılında hizmete açılacak. Ürdün de, Amman-Maan arasındaki tren hattını bitirecek. Suudi Arabistan ise Riyad’dan Ürdün sınırına uzanan hatları yenileyecek. Tarihî Hicaz Demiryolu hattı; Haydarpaşa’dan başlayıp, Şam üzerinden Beyrut`un Hayfa Limanı`na gidiyor. Buradan devam eden hat, Suudi Arabistan topraklarına kadar ulaşıyor.

Projenin yeniden inşası yalnızca Mekke-İstanbul arası seyahatleri kolaylaştırmakla da kalmıyor. Bölge ülkeleri ile Türkiye arasında yapılan ticari faaliyetlerin artması ve maliyetlerin düşmesi anlamına da geliyor aynı zamanda. Ticari faaliyetlerin gelişmesi stratejik ve kültürel bağların gelişmesini beraberinde getiriyor. Türkiye’nin Ortadoğu’da yeni bir güç olmaya başladığı bu dönemde demiryolu projesinin yeniden inşası başlı başına bir stratejik olay olarak değerlendirilebilir.

Tarihi Hicaz Demiryolu istasyon binası
Demiryolu’nun Şam istasyonu Başkent Şam'da Türk turistlerin mutlaka görmek istedikleri turistik yapıların başında geliyor. Eski bir Osmanlı toprağı olan Suriye de Hicaz Demiryolu Projesi’nin önemli ayaklarından birini oluşturuyordu. Proje, Hicaz ve Yemen'de Osmanlı'yı güçlendirecek, Mısır'da Osmanlı nüfuzunu artıracak, askerleri bölgeye emniyet içinde sevk etmek mümkün olacaktı. Demiryolu hattında çalışan 7 bin 500 civarındaki Osmanlı askeri, bir yıl erken terhis ediliyordu. Osmanlı askeri, demiryolu güzergâhında ray döşemenin yanı sıra köprüler, istasyonlar, hastaneler ve telgraf merkezleri inşa etti. Bu demiryolu sadece bir ulaşım ve alt yapı projesi değil. İstanbul’dan Hicaz’a kadar geçtiği tüm İslam beldelerini birbirine bağlaması, ticari hayatı canlandırması, sosyal ve kültürel alışverişi güçlendirmesi ve askerî önemi düşünerek hayata geçirilmesi bir yana Hicaz demir yolu bölge halklarının gönüllü işçi olarak çalıştığı camilerde para toplayıp desteklediği ve bir kuruş kendi borcu olmadan tamamlanmış bir proje.

Hicaz demir yolu sanki Müslüman halkların arasındaki ilişkilerin bir özeti... Bugün bu proje ile birlikte Müslüman halklar arasındaki dayanışma yeniden canlanacak.

Mekke treni
Demiryolu projesinin en önemli ayağı Mekke demiryolu olarak kabul ediliyordu. Bunun nedeni projenin en önemli gayelerinden biri olan Mekke’ye ulaşımın sağlanmasıydı. Ancak Sultan Abdülhamit’in tahttan indirilmesi ve bölgede bulunan bedevi saldırıları nedeniyle projenin Mekke ayağı tamamlanamamıştı. Bugün Mekke yolu tamamlanarak adeta Sultan Abdülhamit’in hayalî gerçekleştiriliyor.

Birinci aşaması tamamlanan Mekke tren projesinin ikinci aşamasına önümüzdeki aylar içerisinde başlanacak. 6,5 milyar Suudi Riyali (yaklaşık 1,7 milyar dolar) maliyeti olan Mekke tren projesinin 18 kilometreden oluşan çift yönlü demiryolunun birinci aşama olarak sayılan alt yapı çalışmaları tamamlandı. Projenin ikinci aşamasında ise Arafat, Müzdelife ve Mina'da toplam 9 istasyon kurulacak. İstasyonların sonuncusu şeytan taşlama köprüsünün dördüncü katında yer alacak. İstasyonların tamamlanmasının ardından trenin denenmesi için raylar yerleştirilecek. Demiryolu sayesinde hacıları taşıyan arabaların sayısında büyük bir oranda düşüş yaşanacağı tahmin edilirken bu sayının 53 bin aracı bulabileceği belirtiliyor. Mina, Müzdelife ve Arafat arasındaki mesafeyi 7 dakikada tamamlayacak olan trenin hızı 50-70 km ve taşıyacağı hacı sayısının da saatte 70 bin olacağı ifade ediliyor. Her iki dakikada bir başlayacak seferlerin her birinde 3 bin hacı taşınacak.

Hicaz Demiryolu projesinin yeniden hayata geçirilmesi Ortadoğu’da yeni yeni söz sahibi olmaya başlayan Türkiye için önemli bir adım. Demiryolu’nun yeniden başlaması Türkiye’nin de eski günlerine yeniden dönmesi anlamına geliyor bir bakıma. Osmanlı döneminde tamamlanamayan Mekke hattı bugün tamamlanarak belki de Sultan II. Abdülhamit’in rüyası gerçekleştirilmiş olacak. Türkiye’nin, Osmanlı İmparatorluğu’nun resmî varisi olarak bu ve benzeri projeleri tekrar hayata geçirmesi gerekiyor.
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın