Aksırana Hayır Duada Bulunmak (Teşmit-İ Âtıs)

"Teşmit" kelimesi (şin) ile okunduğu gibi, (sin) ile "Teşmit" şeklinde de okunabilir. Bu, hayır ve bereket duasında bulunma anlamına gelir. Teşmit, aksıran kişiye, "Allah sana rahmet etsin" mânâsına gelen "Yerhamükellah" demektir. Açıkça bilinmektedir ki bunda, yüce İslâm dininin bir çok hikmetleri vardır. Bu duayı yapmaktan maksat; insanlar arasında dostluğu ilân etmek, ülfet ve kardeşlik ilişkilerini sabit kılmak, her müslümanın diğer kardeşine hayrı ulaştırma konusunda arzulu olduğunu izhâr etmek; kinden, öfkeden, düşmanlıktan, çekememezlikten uzaklaştırmak ve büyük küçük bütün işlerde İslâm´ın teşvik ettiği güzel hasletlere sâhib olmaktır. Aksırana hayır duada bulunmak, selâma mukabelede bulunmak gibi farz-ı kifayedir98). Bu da üç şartla vâcib olur:

1- Aksıran kişi, "elhamdülillah" veya "elhamdülillah! rabbi´l-âlemîn", veyahut da "elhamdü lillâhi alâ külli hâl" demelidir. Bu cümlelerden birini söylemediği takdirde kendisi için hayır duada bulunmayı hak etmez. Aksiranın, yukarıdaki cümlelerden birini söyleyerek Allah´a hamdetmesi mendubtur.

2- Aksıran, Allah´a hamdettiğini yanındaki kişiye duyurmalıdır. Duyurmadığı takdirde, kendisi için hayır duada bulunulmayı haketmez.

3- Aksırma olayı namazda cereyan etmiş olmamalıdır. Aksıran kişi na-mazdaysa, kendisi için hayır duada bulunulmasını hak etmez.

İşitenin, aksırana hayır duada bulunması vâcib olduğu gibi; aksıra-nın da ona, "Allah seni ve beni afvetsin" anlamına gelen "Yağfirullahe lî ve lekûm" demesi veya "Allah seni doğru yola kavuşturup hâlini güzelleştirsin" anlamına gelen "Yehdîkûmûllaha ve yeslah" diyerek duâ etmesi vâcib olur. Aksırma tekerrür ederse; birinci, ikinci ve üçüncüde aksırana hayır duada bulunulur. Fazlası için hayır duada bulunmak vâcib olmaz. Kadının aksırma meselesindeki hükmü, selâm meselesindeki gibidir. Kadın yabancı veya şehvetli bir genç kadınsa; selâmına karşılık vermek vâcib olmadığı gibi, aksırması karşısında hayır duada bulunmak da vâcib olmaz. Ama kocakarı veya şehvetli olmayan genç biri ise, aksırması karşısında kendisine hayır duada bulunulabilir. Mahrem kadınlara gelince, bunlar erkekler gibi hayır duada bulunabilirler. Aynı şekilde kendi aralarında da biribirlerine hayır duada bulunabilirler.

(98) ŞAFIİLER: Aksırana hayır duada bulunmanın sünnet olduğunu söylemişlerdir.

[1] (Buhârî, umre, 4;MüsHm, Hacc, 221, 222; Ebû Dâvud, Menâsik, 79; Tirmîzî, Hacc, 93).

[2] Bakara: 196

[3] Buhârî Hacc 124; Müslim Hac 126, 356; Ebu Dâvud Menâsik, 13,23

[4] Bakara: 196

[5] Bakara: 196

[6] Bakara: 196

[7] Bakara: 196

[8] Bakara: 296

[9] Bakara: 196

[10] Bakara: 196.

[11] Bakara: 196

[12] İbrâhîm: 137

[13] lbn Mâce, zebâih, 15; Dârimî, Edahî, 17.

[14] En´âm: 121

[15] Mâide: 5

[16] A´râf: 157

[17] Mâide: 90-91

[18] İbn Mâce, Fiten, 3; Nesâî, Eşribe, 42

[19] Ebu Dâvud, Eşribe, 5; Tirmîzî, Eşribe, 3

[20] Müslim, müsâkat, 68; Nesâî, Büyü´, 90

[21] Ebû Dâvud, Eşribe, 2; Tirmîzî, Büyü´, 58; Ahmed b.Hanbel, Müsned, 2/97

[22] Buhârİ, Eşribe, 28; Müslim, Libâs, 4-5

[23] Mâide: 4

[24] Mâide: 2

[25] Buhâri, zebâih, 4

[26] Tirmizî, sayd, 7; Nesâî, Sayd, 2

[27] Müslim, Sayd, 9

[28] Mâide: 4

[29] Buharı, Büyü, i; müs-iîm. Nikâh, 79

[30] Buhârî, Nikâh, 70

[31] Ebû Dâvud, Efime, 28

[32] Ebü Dâvud, Cihâd, 62; Ahmed b.Hanbel, 2/505

[33] Enfâl:60

[34] BuhArt, imân, 6-20; Müslim, İmân, 63

[35] Müslim, İmân, 93; İbn Mâce, Edeb, 11
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın