Tilâvet Secdesinin Sebepleri

Tilâvet secdesinin sebepleri, mezheblere göre ayrı ayrı, geniş biçimde aşağıda ele alınmıştır.

Hanefiler dediler ki: Tilâvet secdesinin sebepleri üç tanedir:

1. Secde âyetini okumak: Sağır olmak gibi bir sebepten dolayı, kendisi duymasa bile secde âyetini okuyan kimsenin secde etmesi vâcibtir. Bu âyeti ister namaz dışında, ister namazda, gerek imamın ve gerekse münferid namaz kılanın okuması halinde, secde etmesi vâcibtir. İmama uymuş olarak namaz kılmakta olan kişiye, secde âyetini okusa bile secde etmesi vâcib olmaz. Zîrâ bu kişinin, imamın arkasındayken Kur’an okuması yasaktır. Dolayısıyla okuması da secdeyi gerekli kılmaz. Hatib, Cuma hutbesindeyken secde âyetini okursa, hem kendisinin, hem de dinleyicilerin secde etmeleri vâcib olur. Bu secdeyi minberden inerek yapar ve cemaat da kendisiyle birlikte secde eder. Ancak secde âyetini minberde okuması mekruhtur. Namazdayken secde âyetini okuması, bu secdeyi rükû zımnında veya namazın aslî secdesiyle birlikte edâ ederse, mekruh olmaz. Ama kendisinin yalnızca secde etmesi, bunun tersinedir. Bu durumda namaz kılanları şaşırtacağından dolayı, böyle yapması mekruh olur.

2. Secde âyetini başkasından işitmek: Bu işitme esnasında işiten ya namazda olur veya namaz dışında olur. Kendisinden işitilen, yani okuyan da bu iki durumdan birinde olur. İşiten kişi namazda olursa, imam olsun, münferid olsun bu secdeyi namaz dışında yapması vâcib olur. Ancak bu âyeti, imama uymuş birinden işitecek olursa, doğru görüşe göre secde etmesi vâcib olmaz. Secde âyetini işiten kişi, imama uyarak namaz kılmakta olan biriyse ve bu âyeti kendi imamından başkasından duymuşsa, yine aynı hükme tâbi olur. Eğer imamdan duymuşsa ve müdrik (namazın tümünde imamla beraber olmuş biri) İse secdede de imama tâbi olması vâcib olur. Eğer mesbûk ise ve secdeden önce imama kavuşmuşsa, secdede yine imama tâbi olması vâcib olur. İmamın secde âyetini okuduğu rek’atte imama kavuşmuş olur, fakat imam kendisinden önce secdeyi ifâ etmiş bulunursa, kendisi artık secde etmez. Ama secde âyetinin okunduğu rek’atten bir sonraki rek’atte imama kavuşursa, namazdan sonra secde eder.

3. İktidâ: İmam secde âyetini okuduğunda, kendisine tâbi olanlar bunu işitmeseler bile secde etmeleri yâcib olur.

Hanbeliler dediler ki: Tilâvet secdesinin iki sebepi vardır:

1. Secde âyetini okumak.

2. Önce geçen şartlar doğrultusunda bu âyeti başka birinden işitmek: Ayrıca secde ile secde sebepleri arasına, örfe göre uzun bir fasıla girmemelidir. Okuyan veya işiten hadesli olur ve suyu kullanmaya da muktedir olmazsa, teyemmüm edip secde etmelidir. Ama suyu kullanmaya muktedir olursa, secde yükümlülüğü sakıt olur. Çünkü abdest aldığı takdirde, aradaki fasıla uzayacaktır. Şu da var ki: Muktedî ancak, imamın secde ettiği durumlarda secde edebilir.

Malikiler dediler ki: Tilâvet secdesinin sebepleri, secde âyetini okumak ve bu âyeti dinlemek kasdıyla işitmektir.

Şafiiler dediler ki: Tilâvet secdesinin sebepleri, önce anlatılan şartlar doğrultusunda ilgili âyetlerden birini okumak ve okunan secde âyetini işitmektir.[90]
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın