Maden ve definelerin zekâtı

5- MADEN VE DEFİNELERİN ZEKÂTI

Madenler açık mallardandır. Hukukçular, hangi madenler zekâta tâbidir konusunda fikir ayrılığına düşmüşlerdir. Ebû Hanîfe'ye göre, altın, gümüş, bakır, demir gibi madenler zekâta ti-bidir. Eritilemiyen sıvı ve taş madenler zekâta tabi değildir.

Ebû Yusuf a göre, süs eşyası olarak kullanılan mâdenler, cevherler zekâta tâbidir. Şafiî'ye göre, yalnız altın ve gümüş madenleri zekâta tâbidir. Çıkarılan bu madenler eritilince, zekât ölçüsünü dolduruyorlarsa zekâta tâbidir. Böyle çıkarılan alün ve gümüşün zekât miktarında ise üç görüş var:

1- Tıpkı saf gümüş ve altında olduğu gibi kırkta bir zekât alı-

nır.

2- Defineler gibi 1: 5 (beşte bir) zekât alınır.

3- Madenin durumuna bakılır. Zorla, büyük masraflarla çıka-rılıyorsa kırkta bir, az masrafla, kolaylıkla çıkarılıyorsa beşte bir nisbetinde zekât alınır.

Zekâta tâbi mâdenlerin üzerinden senenin geçmesi istenmez. Bunların zekâtı çıkarıldığında alınır.

Defineler: Câhiliyyet zamanından, eski devirlerden, saklanılıp kalmış olan ve sonraları başkaları tarafından çıkarılan mallardır. Bulan şahıs beşte birini zekât olarak sarf eder. Çünkü ha-dis-i şerifde:

"Definelerde zekât beşte birdir”[117] buyurulmuştur. Ebû Hanîfe'ye göre, defineyi bulan onu saklamada ve açığa çıkarmada serbesttir. Açığa çıkarıldığında da halîfenin beşte birini alıp almamada serbestisi vardır. Define başkasına âit bir arazîde bulunmuşsa, arazî sahibinindir. Çıkaranın hakkı yoktur. Arazî mâliki çıkarılan malın zekâtını vermişse başka bir şey yapmasına lüzum yoktur. Bulunan definelerin üzerinde müslümanlara âit bir işaret varsa o define Lükata (Kaybedilmiş mal) hükmündedir. Bulunduğu andan itibaren 1 yıl beklenir. Bu süre içinde malın sahibi çıkagelmişse ne âlâ, yoksa bulanın olur.[118]

[117] Buharı, zekat 66, Ebû Dâvud, imare 40, Müslim, hudud 45, 46 v.s.

[118] El-Ahkâmu’s-Sultaniyye, Ebu’l-Hasan Habib, Bedir Yayınevi, 1/ 229-230.

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın