Kıtabu´l-Hudud

Giriş

Şer´î Hadlerin Tanımına Dairdir

Hz. Âişe (r.a.)´den rivayet olunur ki; Mahzûmoğulları kabilesine mensup olup hırsızlık yapan bir kadının durumu, Kureyş´i meraklandırmış ve demişlerdi ki: Bu kadın için cesaret edip de Resûlullah (s.a.s.) ile kim konuşacaktır? Sonra demişlerdi ki: Resûlullah´a, O´nun sevgilisi Zeyd´in oğlu Üsâme´den başka gidip de konuşma cesaretini gösterecek bir kimse yoktur. Bunun üzerine Üsâme, Peygamber Efendimizle konuşmuştu. Resûlullah, ona şöyle demişti: "Ey Üsâme! Allah´ın hadlerinden bir had için mi şefaatçi oluyorsun?" Böyle dedikten sonra kalkıp şöyle bir hitapta bulundu: "Sizden öncekilerini yalnızca şu davranışları helak etmişti: Onlardan şerefli birisi hırsızlık yaptığında onu cezalandırmayıp serbest bırakırlardı. Zayıf birisi hırsızlık yaptığında da ona had tatbik ederlerdi. Allah´a yemin ederim ki, Muhammed´in kızı Fâtıma bile hırsızlık yapsa, onun da elini keserim." Bu hadîsi Buharî, Müslim ve diğerleri rivayet etmişlerdir.

Bu hadîsin şerhiyle ilgili olarak şu hususlara değinmemiz gerekir:

1- Hadîs´in mânasının açıklanması.

2- Şer´î hadlerin, bu mânadaki şeylerin ve hadlerin hikmet sebeplerinin açıklanması.

3- Şerİatte bir hükme ilişkin nass bulunmadığında neyle amel olunacaktır?

(83) Bu rivayet Müslim´e aittir. Onda "Ey Üsâme!" şeklinde bir fazlalık vardır. Buharî´ye ait bir rivâyetteyse, ["Peygamber Efendimizin öfkeden dolayı yüzünün rengi değişti ve dedi ki: "Ey Üsâme! Allah´ın hadlerinden bjr had için mi şefaatçi oluyorsun?" Üsâme, Peygamber (s.a.s.)´in öfkelendiğini ve olayı şiddetle reddettiğini görünce "Bağışla beni ey Allah´ın Resulü" (Yani bu günah ve hatam şilinsin de Rabbim beni bağışlasın) demişti. Sonra Peygamber Efendimiz emir vererek anılan kadının eli kesildi.]

Buharî´nin Hz. Âişe´den yaptığı bir rivâyetteyse şöyle denilmektedir: "Sonra o kadın tevbe edip evlendi." Kadın Hz. Âişe´nin yanma gelerek onun aracılığıyla ihtiyaçlarını Resûlullah´a arzederdi. Hırsızlık yapan kadmm adı Fâtıma bint-i Esved bin Abd´il-Esed idi. Bu olay Mekke´nin fethi gününde vukûbulmuştu.

"Sizden önce helak olanlar´´farı kasıt, Isrâiloğullandır. Çünkü İmam Buharı, bunu bir rivayetinde açıkça belirtmektedir: O demiş ki: "İsrâiloğul-ları içinde şerefli birisi hırsızlık yaptığında onun şerefini gözönünde bulundurarak, iltimas yaparak onu cezalandirmayıp serbest bırakırlardı. İşte münafıklık ve yağcılık yaptıkları, şer´î hadleri uygulamadıkları için Cenab-ı Allah onları helak etmiştir. Onlardan zayıf olan birisi; yani mal, şeref ve kendisini koruyacak soyu olmayan yoksul birisi hırsızlık yaptığında, ona gerekli hükmü tatbik ederlerdi.

"Allah´ayemin ederim kavliyle, Peygamber Efendimiz, sözünü kuvvetlendirmek için yemin etmiştir. Çünkü sözün makamı, yemîn etmesini gerektiriyordu. Bu mutlak olarak değil de niyetle yapılan bir kasemdir. Bunu ancak kültürlü tabaka anlardı.

"Muhammed´in kızı Fâtıma bile hırsızlık yapsa, onun da elini keserim´ Peygamber Efendimizin kızı Fâtıma´yı, böyle bir fiili işlemekten Cenab-ı Allah korumuştur.

Delilü´l Fâlihîn adlı eserin müellifi demiş ki: Anılan hadîste, kadın olsun erkek olsun hırsızın elinin kesileceği hükmü sabittir. Yine bu hadîsten anlaşıldığına göre kişiye yemin etmesi istenmese bile eğer yemin etmekle istenilen hususu tazim edip ağırlama durumu söz konusu ise, yemin etmesi caiz ve müstehaptır. Nitekim bahis konusu hadîsde de böyle bir durum vardır. Bu hadîste hadler konusunda şefaatçi olmaktan insanlar menedilmektedirler. Haddi gerektiren meselenin imâma (Devlet başkanına) intikal etmesinden sonra ceza verilmemesi için şefaatte bulunmanın yasak olduğu hususunda icmâ vardır. Ama meselenin imâma intikalinden önce şefaatte bulunmak, eğer hakkında şefaat edilen kişi şerli değilse ve insanlara da eziyeti dokunmuyorsa âlimlerin çoğuna göre caizdir. Aksi takdirde hakkında şefaatçi olmak caiz değildir. Ama haddi gerektirmeyen günah ve isyanlar için anılan şartla şefaatte bulunmak mesele imâma intikal etmiş olsa bile caizdir. Çünkü bu gibi meseleler, ehemmiyet arzetmezler. Ayrıca anılan hadîste ilâhî hüküm ve had-lerde itibarlı kimselerle itibarsız kimseler eşit tutulmakta; kişinin aile ve aşireti nazar-ı itibâra alınmamaktadır. Dine muhalefette aşiret ve akrabaya önem verilmez. Nitekim bu hususu titizlikle uygulamamızı, mukaddes kitabında Cenab-ı Allah bizlere emretmiştir:

"Ey mü´minler! Hak üzere durup adaleti yerine getirmeye çalışan hâkimler ve Allah için doğru söyleyen şahitler olun. Velev ki şahitliğiniz, nefsinizin yahut ana ve babanızla yakın akrabalarınızın aleyhinde olsun. İster üzerine şahitlik yapılan kimseler zengin veya fakir bulunsun. Çünkü Allah, ikisine de (zengin ile fakire) sizden daha yakındır. Onun İçin siz, haktan yüz çevirip nefsin arzusuna uymayın. Eğer adalet üzere hüküm vermekten, şahitliğinizde doğru söylemekten dilinizi bükerseniz veya (büsbütün ondan) yüz çevirirseniz; şüphe yok ki Allah, yaptıklarınızdan haberdârdır.[17]

Hükümlerimizde âdil olmak, hadler ve diğer bütün hususlarda adaleti tatbik etmek, ayrıca bu gibi meselelerde hakkıyla ictihadda bulunup gereken gayreti sarfetmek hususunda fazlasıyla dikkat ve itinâ göstermemizi Cenâb-ı Allah bizlere emir buyurmuştur. Bu hadler zengin yahut yoksul veya yakın veyahut yabancı bir kimseye uygulanacak olsa bile bu hususlara riâyet etmemiz gerekir. Çünkü Cenâb-ı Allah, zengine de yoksula da bizden çok daha yakındır. Cenâb-ı Allah hevâ ve hevasâtımıza tabi olmaktan, hüküm verirken zulmetmekten, zengine hoş görünmek için nefsî bir amaçla adaletten sapmaktan veya yakınlarımıza iltimas etmek amacıyla adaleti yerine getirmemekten bizleri menetmiştir. Sonra Cenab-ı Allah dünyada helak ile, ahirette de elemli azap ile bizleri korkutmuştur. Yüce Allah buyurmuş ki: "Şüphe yok ki Allah yaptıklarınızdan haberdardır. Hadleri yerine getirme ve diğer işleri yapma hususunda adaleti yerine getirmemek ve zulmetmekten dolayı Cenab-ı Allah mutlak surette sizleri cezalandıracaktır. Başkalarının hukukuna tecavüz eden zâlim kimselere karşı bu, Cenab-ı Allah´ın apaçık bir tehdidir.

Üsâme´nin tavassutta bulunmak istediği zamanda müslümanlar islâmi-yetle henüz yeni müşerref olduklarından ötürü hâkimin yanında şefaatçi olmanın yararlı olabileceğini; bu kadının ve ailesiyle kendisine mensup kimselerin el kesme cezası lekesinden kurtulabileceklerini zannetmişlerdi. Ama bu mesele Allah´ın Resûlü´nü fazlasıyla ilgilendirmiş ve hem onlar hem de bütün insanlık için islâmm hadleri uygulama hususunda şerefli kimselerle itibarsız kimseler arasında, zengin kimselerle yoksul kimseler arasında ayırım yapmadığını ispatlamak istemişti. Herkesin kanun önünde eşit olduğunu ispatlamayı dilemişti.

Hepiniz Adem´densiniz. Adem ise topraktandır.[18]

"Biliniz ki, Allah katında en iyiniz, takvası en ziyade olanmızdır.[19]

Bu nedenle Peygamber (s.a.s.) Efendimiz, Üsâme´nin tavassutta bulunmasından sonra ayağa kalkarak Allah´a hamd-ü senada bulunduktan sonra şu anlamlı dizelerden oluşan hutbeyi irâd etmişti. Bu hutbe ki adalet kurallarını koymuş, insaf sütunlarını dikmişti. Resûlullah (s.a.s.) gönüllerde şek ve şüphe bırakmayan bu yeminiyle kasemde bulunduktan sonra Allah´ın hududunu uygulmaktan menedecek hiç bir engelin olmayacağını ortaya koymuştu. Hadde tabi tutulacak kimse insanların en üstünü, en şereflisi de olsa; Allah´a en yakın bir insan da olsa aynı hükme tabi tutulacaktır. Onlara, insanların içinde kendisine en çok sevimli olan kızını örnek vermişti. Muhammed ümmeti içinde en şerefli yaratık olan kadını örnek vermişti. Bu kadın, Hz. Fâtımetû´z-Zehrâ idi. Üsâme´nin, kendi huzurunda tavassutta bulunması anında yüzünün rengi değişmiş, Üsâme´nin kendisine bu mesele için hitapta bulunduğunu duyunca yüzünde çok şiddetli bir öfke eseri belirmişti. Üsâme, Allah´ın hadlerinden birinin tatbik edilmemesi için ona ricada bulunmuştu. Peygamber Efendimiz onu azarlayarak şöyle demişti:

"Ey Üsâme! Allah´ın hadlerinden bir had için mi şefaatte bulunuyorsun?![20]

Üsâme, kendi kızı Fâtima´dan sonra Peygamber Efendimizin en çok sevdiği bir insandı. Abdullah bin Ömer (r.a.)´den rivayet edilmiştir ki; Resûlullah (s.a.y.) şöyle buyurdu: "Fatıma´dan, sonra insanlar arasında en çok sevdiğim kişi üsâme´dir. Başkası değil." Urve oğlu Hişam, babasından rivayetle Peygamber (s.a.s.)´in şöyle buyurduğunu rivayet eder:

"İnsanlar arasında en çok sevdiğim kişi, şüphesiz ki Üsâme´dir onun, insanların en sâlih kişisi olmasını ümid ederim. Ona hayır tavsiye edin.[21]

Üsâme´nin sevgisi Peygamber Efendimizin gönlünde o kadar yer yapmıştı ki, Üsâme´nin mertebesi O´nun nazarında o kadar yücelmişti ki, hacda are-feden (minâya) dönüşü sırf onun hatırı için ertelemişti. Urve oğlu Hişâm, babasından rivayetle der ki Peygamber (s.a.s.), sırf Üsâme bin Zeyd´in hatırı için arefeden dönüşü geciktirmiş ve Üsâme´yi beklemişti. Nihayet siyahî ve Şahin burunlu bir genç geldi. Yemenliler dediler ki: "İşte biz, sırf bu genç için bekletildik." Hişam der ki, işte bu nedenle Yemenliler irtidad ettiler. Ye-zîd bin Harun da der ki: "Yemenlilerin irtidad etmeleri, Hz. Ebûbekir zamanında olmuştur." Hz. Ömer ve diğer sahabiler, Üsâme´nin Peygamber Efendimiz nezdindeki makamını ve mertebesini bilirlerdi. Hz. Ömer, sahabîlere maaş bağlarken Üsâme için beşbin dirhem, kendi oğlu için ikibin dirhem takdir etmişti. Oğlu bunun üzerine "Üsâme benden üstün oldu. Oysa ki onun şa-hid olmadığı olaylara ben şahid oldum; katılmadığı savaşlara ben katıldım" demişti. Hz. Ömer de o...
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın