Konu Başlığı: İstihâze Bahsi Gönderen: Eflaki üzerinde 25 Ocak 2010, 19:11:50 İstihâze, hayız ve nifas vakitleri dışında kadının rahminden akan kandır. Hayız müddetini aşan kanamalarla bu hayız müddetinden az sayılan süreler içindeki kanamjajar, hayız yaşına varmadan küçüklük döneminde görülen kanamalar istihâze kanıdırlar. Şafiiler dediler ki: Âdet görmeye yeni başlayan istihâzeli kadın, eğer kanları birbirinden ayırdedebiliyorsa, bu kadının görmekte olduğu kuvvetli kan hayız kanıdır. Ancak bu kuvvetli kanın, en az müddetinden noksan süreli olmaması ve en fazla müddetini de aşmaması şarttır. Bu durumdaki kadının görmekte olduğu zayıf kanamalar hayız kanı olmayıp temiz olma hükmüne tâbi olur. Ancak bu zayıf kanların da hayızdan temizliğin en az müddetinden noksan olmaması ve akışının da peşpeşe olması şarttır. Kadm bir gün kırmızı kan aktığını, bir gün de siyah kan aktığını görürse, kanları biribirinden ayırdetme şartım yitirmiş olur. Eğer bu iki durumda ayırdetme şartı bozulursa, hayzı bir gün bir gece olarak takdîr edilir. Ayın geri kalan kısmında temiz olduğuna hükmedilir. Nitekim yeni âdet görmeye başlayan kadın, kuvvetli kanla zayıf kanı birbirinden ayirdedemiyorsa, bu uygulamaya baş vurulur. Eğer ayırdedebiliyorsa kuvvetli kanı hayız sayılır. Ama kuvvetli kanla zayıf kanı birbirinden ayırd edemiyor, âdetinide ne zaman başlavıp ne zaman sona ereceği biliniyorsa, bu durumda âdetine göre hareket edilir. Adet süresi içindeki kanamalar hayız kanı sayılır. Âdet süresi dışındaki kanamalar ise istihâze kanı sayılır. Hanbeliler dediler ki: Istihâzeli kadın ya âdet görmeye yeni başlamıştır. Veya eskiden beri âdet görmektedir. Adet görmekte olan kadın, kuvvetli kanla zayıf kanı birbirinden ayırdetse yine âdetine göre hareket eder. Âdet görmeye yeni başlayan kadınsa, kuvvetli kanla zayıf kanı birbirinden ayırdedebiliyorsa ve kuvvetli kanı bir gün bir geceden eksik olmazsa hayız sayılır. Bu kanın 15 günü geçmemesi de gereklidir. Eğer âdet görmeye yeni başlayan kadın kuvvetli kanla zayıf kanı birbirinden ayırdedemiyorsa, bir gün bir gece süreyle akan kanının hayız kanı olduğuna hükmeder. Sonra guslünü yapar. Temiz kadınların yapabildikleri bütün işleri de yapabilir. Bu hüküm, âdet görmeye yeni başlamış kadının birinci, ikinci ve üçüncü aylarında uygulanır. Dördüncü ayda ise hayzın galip hükmü uygulanmaya başlanır. Ki bu da normal olarak altı veya yedi gün olarak takdîr edilir. Bu süreler içindeki kanlar hayız, bu süreler dışındaki kanlar ise istihâze sayılırlar. Malikiler dediler ki: İstihâzeli kadın, kendisinden akan kanı tanırsa bu kan hayız kanı sayılır. Kanı tanıması ise kokusuyla, rengiyle, katılığıyla veya akarken duyulan acısıyla mümkün olur. Tabiî akan kanın hayız olabilmesi için temizliğin en az süresi olan onbeş günden sonra akmış olması gerekir. Kadın, kendisinden akan kanın hayız olup olmadığını seçemez veya kanlan birbirinden ayırdedecek seçme yeteneğine sâhib olur da ancak akan bu kan temizlenmenin en az müddeti olan onbeş günden önce görülürse, istihâze sayılır. Ki bu durumdaki kadın, ömrü boyunca bu durumda olsa bile temiz sayılır. Âdetinin kaç gün olacağı belirsiz olan, her ayın kaçıncı günlerinde âdet gördüğünü kesin olarak bilemeyen kadının hayız müddeti sünnet-i beyzâ ile tesbit edilebilir.[92] Kanların hayız veya istihâze olduğunu birbirinden ayırdedecek güçte olan kadın, ihtiyat payı olarak âdetine üç gün eklemek mecburiyetinde olmayıp sadece kendi âdetine göre hareket eder. Ancak hayız olduğuna kesin olarak kanâat getirdiği kanlar için âdetine üç gün eklemesi ihtiyat gereği olur. Hanefiler dediler ki: îstihâzeli kadın, ya yeni âdet görmeye başlamıştır. Ki hayzının veya nifasınm başlangıcında olur da kanı davam eder. Veyahut da eskiden beri âdet görmektedir de kendisinden normal bir kanama ve normal bir temizlenme süreleri geçmiş olur. Veyahut da eskiden beri âdet görmektedir de her ayın kaçıncı günlerinde ve kaç gün süreyle âdet gördüğünü unutur ve tereddüt içinde olur. Şimdi bunları izah etmeye çalışalım: Âdet görmeye yeni başlayan kadınm kanaması devam ederse bu kadının hayızı on gün, temizliği de her ayın yirmi günü olarak takdîr edilir. Nifası da, kırk gün kanama müddeti, ondan sonraki yirmi gün de temizlik süresi olarak kabul edilir. Bundan sonra gelen hayızlar için de her ay on gün takdir edilir. Eskiden beri âdet görmekte olup her ayın kaçıncı günlerinde ve kaç gün süre ile kanama gördüğünü bilen kadının hayızıyla temizliği kendisinin âdetine göre takdîr edilir. Ancak temizlenme süresi altı ay olursa, id-deti tamamlamaya nisbetle bu altı aydan bir anlık bir süre eksiltilerek âdetine göre hüküm verilir. Ama ortada iddet tamamlama sorunu yoksa normal âdetine göre hükmedilir. Her ayın kaçıncı günlerinde ve kaç gün süreyle âdet gördüğünü unutan ve tereddüt içinde kalan kadının Hanefî mezhebine göre durumu biraz müşkül olduğundan bu kadınla ilgili hükümleri öğrenmek isteyenler başka kitaplara başvurmalıdırlar. Kadından akan kanın istihâze kanı olabilmesi için o kadının hayız yaşına varmış olması şart değildir. Yaşı dokuzdan veya yediden az olan küçük kızlardan akan kanlar istihâze kanıdır. Kendisinde istihâze kanamaları görülen kadın, özürlü kimseler hükmüne girer. Kendisinde sürekli idrar akıntısı görülen veya müzmin bir ishale müptelâ olan ve özürlüler bahsinde anlatılan bunlara benzer özürleri taşıyan kimselerin hükmüne tâbi olur. Bu durumdaki kadınlar, hayızlı ve nifaslı kadınların yapamayacağı şeyleri yapabilirler. Örneğin Kur´an okuyabilir, mescide girebilir, Mushaf´a dokunabilir, îtikâfa girebilir, Kabe´yi tavaf edebilirler. Gusle değil de abdeste bağlı olarak yapılabilen namaz ibadetini ifâ edebilirler. İstihâzeli kadının hayız müddetini takdîr hususunda mezhebler arasında görüş ayrılığı mevcuddur.[93] |