Abdesti Bozan Şeyler

Abdesti bozan şeyler bazı kısımlara ayrılırlar. Şöyle ki:

A. Önden ve arkadan çıkan şeyler: Bunlar alışıla-gelen ve alışıla-gelmeyen şeyler olmak üzere iki kısma ayrılırlar.

B. Ön ve arkadan çıkan şeylerden olmamalarına rağmen onların hükmüne tabi olan haller. Meselâ aklını kaybetmek, şehvetle kadına dokunmak, tüysüz delikanlılara dokunmak gibi. Bunlar, bazı şartlar doğrultusunda abdesti bozarlar.

Mâlikîler: Alışılmamış lezzette çıkan menî guslü gerektirmeyip sadece abdesti bozar demişlerdir. Üç mezheb İmamı bu görüşe karşı olup kişinin sıcak suya girdiğinde lezzetlenip menîsinin akmasını da buna örnek olarak göstermişlerdir.

Şâfiîler: Lezzetli ve lezzetsiz olarak çıkan menî guslü icâb ettirir demişlerdir. Kişinin önünden çıkan sıvının menî olduğu kesin olarak bilinirse gusül yapması zorunlu olur. Guslü gerektirmekle birlikte abdesti bozmaz.

Arada bir perde veya engel olmaksızın penisi ellemek. Bunu yapmakla abdest, bazı mezheblere göre bozulur. Bazılarına göre ise bozulmaz.

Ön ve arkanın dışındaki yerlerden çıkan şeyler. Örneğin kan gibi. Kanın abdesti bozup bozmayacağı hususunda mezheblerin tafsilâtlı görüşleri vardır.

Abdesti bozan bu şeyleri şu şekilde açıklamamız mümkündür:

A. Ön ve arkadan çıkan şeyler nedeniyle abdestin bozulması:

1. Alışılagelmiş şekilde ön ve arkadan çıkan şeyler. Bunların bir kısmı sadece abdesti bozar, bir kısmı da guslü gerektirir. Sadece abdesti bozup guslü gerektirmeyenlere örnek olarak sidik, mezî ve vedîyi gösterebiliriz. Sidiği tanımlamaya gerek yoktur. Mezî ise, sarı renkli ince bir sıvı olup çoğunlukla lezzet anında önden çıkar. Vedî´ye gelince bu, menîye benzer. Katı ve beyaz renkte bir sıvıdır. Ki çoğunlukla idrardan sonra önden (penisten) çıkar. Hadî de vedî suyu gibidir. Ki bu doğumdan önce gebe kadının ön tarafından çıkan beyaz bir sıvıdır.

Lezzet olmaksızın menî akması da guslü gerektirmeyip sadece abdesti bozar. Menî, bilinen bir sıvı olduğu için tanımlamaya gerek yoktur.

Buraya kadar saydığımız sıvılar, hep ön taraftan çıkarlar. Arka taraftan alışılagelmiş şekilde çıkanlara gelince bunlar dışkı ve yellenmeden ibarettir.

2. Alışılagelmişin dışında ön ve arkadan çıkan şeyler de abdesti bozarlar. Önden veya arkadan kurtçuk, taş, kan, irin ve cerehat akması abdesti bozar. Meselâ kurtçuk, çakıl taşı, irin ve cerahat ön veya arkadan çıkacak olursa abdesti bozmaz. Tabiî, abdesti bozmaması için çakıl taşı veya kurtçuğun dışarıdan yutulmuş olmayıp midede kendiliğinden oluşması şarttır. Ama kurtçuk veya çakütaşi yutulmuş olup normal çıkış yerinden çıkacak olursa abdesti bozar. Çünkü yutmak normal değildir.

Mâlîkîler: Alışılagelen çıkış yerleri olan ön ve arkadan alışılagelen şevlerin çıkması dışında hiçbir şey abdesti bozmaz, demişlerdir. Alışılagelen çıkış yerlerinden alışılagelen şeylerin sıhhat ve afiyet zamanında çıkmaları

B. Önden veya arkadan çıkmadıkları halde, tıpkı onlar gibi abdesti bozan şeyler. Bunlar, bilindiği gibi dört kısma ayrılmaktadırlar:

1. Abdest alan kişinin delirerek veya sar´aya düşerek veya bayılarak veya içki, esrar, ya da afyon alarak aklını yitirmesi. Uyku da bu grupta mütâlâa edilmekte olup bizzat abdesti bozmaz. Ancak uyku hâlinde (yellenmek veya kadına dokunmak gibi) abdest bozucu durumların cereyan edebileceği İhtimâlinden ötürü, mezheblerin abdest bozucu oluşuna ilişkin detaylı görüşleri aşağıya alınmıştır.

Hanbelîler: Uykunun bizzat kendisi abdesti bozar demişlerdir. Uyku, çok kısa süreli olmadığı takdirde mak´adın içinden bir şey çıkmayacak şekilde birşeye dayayıp emniyete alırsa dahi abdesti bozulur.

Şafiiler dediler ki: Uyumakta olan kişi, mak´adını sağlam bir yere oturtmadığı takdirde, mak´adından abdest bozucu bir şeyin çıkmadığından emin olsa bile yine de abdesti bozulur.

Hanefîler: Şafiî ve Hanbelîlere muhalefet ederek dediler ki: Sahîh olan görüşe göre uyku, abdesti bozmaz. Ancak üç durumda abdesti bozar:

1. Yan tarafa uzanarak uyumak.

2. Sırt üstü uzanarak uyumak.

3. Uyluklardan birinin üzerine durarak uyumak.

Çünkü bu şekilde oturan kişinin mafsalları gevşer, dolayısıyla da mak´adına hâkim olamaz. Ama oturarak uyusa, mak’adını da bir yere dayayarak sağlama alsa esah olan kavle göre abdesti bozulmaz. Bu durumda yastık ve benzeri bir şeye dayanmış olur da, bu yastık başkası tarafından çekildiği takdirde uyuyan kişi düşer ve mak´adı da dayandığı yerden ayrıhrsa abdesti bozulur. Ama oturuşunda bir değişiklik meydana gelmezse abdesti bozulmaz.

Ayakta veya namaz rûkûu gibi tam rükû hâlinde uyuyan kişinin abdesti bozulmaz. Zîrâ bu durumlarda insanın vücudundaki organlar biribirlerine bağlı ve tutkun olurlar. Yanında konuşanların seslerini duyabilecek kadar hafif bir uyku uyumakta olan kişinin, uzanmış olmasına rağmen abdesti yine bozulmaz. Ama konuşanların seslerini işitemiyecek kadar ağır bir uykuda olursa abdesti bozulur. Uykunun ancak uzanarak vuku bulması hâlinde abdestin bozulacağına ilişkin delil, şu hadîs-i şeriftir:

“Abdest, ancak uzanarak uyuyan kimseye vâcib olur. Zîrâ uzanma hâlinde mafsallar gevşer.” [62]

Hanefîler sırtı üstü uyuyanla uyluklarından birinin üzerine ağırlığını vererek uyuyan kişileri de uzanarak uyuyan kimselere kıyaslamalardır. Çünkü uzanarak uyuyanın abdestinin bozulmasındaki sebeb, mafsallarının gevşemesidir. Bu sebeb, sırtı üstü uyuyanla, uyluklarından birinin üzerine durup uyuyan kimsede mevcûdtur. Kendisinde yellenme gevşekliği veya sidik akıntısı bulunan özürlü kimselerin abdestleri uyku ile bozulmaz. Zîrâ uyanık iken ön ve arkalarından çıkan bu şeyler, abdestlerini bozmadıklarına göre uyku hâlinde hiç bozmazlar.

Şâfîîler: Kişi oturarak veya bir binite binerek oturağını oturduğu yere dayayıp arada boşluk bırakmadan uyusa abdesti bozulmaz. Ama sırtüstü veya yangelerek uyuşa, oturağıyla oturduğu yer arasında vücûdu zayıf olması dolayısıyla arada bir boşluk da kalırsa uyumakla abdesti bozulmuş olur.

Uyuklama abdesti bozmaz. Uyuklama, uykudan ayrı olup beyinde meydana gelen bir ağırlıktır. Ki uyuklayan kişi, yanında konuşulanları anlamasa bile konuşanların seslerini işitir.

Hanbeliler dediler ki: Her ne hal ve şekilde olursa olsun uyku, abdesti bozar. Ancak örfe göre az sayılan oturma ve ayakta durma hâlindeki hafif uyku abdesti bozmaz.

Malikiler dediler ki: Uyku, ağır olduktan sonra kısa sürsün uzun sürsün, kişi uzanmış olsun oturmuş olsun, secde hâlinde olsun ayakta dursun, abdesti bozar. Bunun yanında kısa da sürse uzun da sürse, hafif uyku abdesti bozmaz. Ancak uzun süren hafif uykudan sonra abdest almak mendubtur. Kısa süreli ağır uyku: Uyuyan kişi, eğer bir bez dürüp mak´adının (oturağının) kaba etleri arasına koyup mak´adını tıkamaz ve üzerine oturmazsa ve uyuduktan sonra tıkaçsız olarak uyanırsa abdesti bozar.

Uzun süreli ağır uyku: Uyuyan kişi oturağını tıkamış olsa bile kesinlikle abdesti bozar. Uyumakta olan kişi etrafındaki sesleri işitmezse oturağı üzerine oturup dizlerini yan yana getirerek iki eliyle dizlerini tutar da ellerinin çözüldüğünün farkına varmazsa, elindeki bir şeyin yere düştüğünün farkına varmazsa, ağzından salyasının aktığım hissetmezse ağır uykuda demektir.

2. Ön ve arkadan çıkmadığı halde, onlar gibi abdesti bozan şeylerin ikincisi, kadın olsun tüysüz genç erkek olsun, şehvetli birinin bunlara dokunmasıdır. Fıkıhçılar, işi terminolojiye dökerek dokunmanın bazan elle, bazan da vücûdun herhangi bir tarafıyla olabileceğini, “Lems”in, yani ellemenin ise sadece elle olabileceğini ileri sürmüşlerdir. Bunların herbirinin kendine özgü hükümleri vardır. Şehvetli birinin ellemesi mezheblere göre ileri sürülen şartlar doğrultusunda abdesti bozar.

Şafiiler dediler ki: Yabancı bir kadına dokunmak veya onu ellemek, mutlak surette abdesti bozar. Elleyen erkek yaşlı, kadın da ihtiyar ve çirkin olsa ve bunlar birbirlerine dokunmaktan lezzet duymasalar bile yine abdest-leri bozulur. Şafiî mezhebinde yerleşik kural budur. Elleyen veya dokunan erkek, genç de olsa, yaşlı da olsa hüküm aynıdır. Bazıları diyebilirler ki: Yaşlı ve çirkin kadını ellemekten ne tad alınabilir ki bunu yapmakla abdest bozulsun? Bunlara verilecek cevab şudur: Kadın, yaşadığı sürece mutlaka kendisinden tad alıp yararlanacak birisi bulunur. Kadına dokunmanın abdesti bozması, erkekle kadının tenleri arasında bir perde bulunmaması şartına bağlıdır. Abdestin bozulmaması için arada ince de olsa bir perde bulunması yeterlidir. Tozların üst üste gelmesiyle arada bir kir tabakasının oluşması bile perde yerine geçerli olur. Ama ikisinin vücûdları arasındaki ter tabakası perde yerine geçerli olmaz.

Bir erkeğin başka bir erkeği ellemesi veya arada perde olmaksızın dahî vücûdlarının birbirine dokunması abdesti bozmaz. Ellenilen veya dokunulan erkek, tüysüz güzel bir genç olsa abdest yine bozulmaz. Ama bundan dolayı abdest almak sünnet olur. Kadının kadını, erseliğin erseliği (Hunsa, çift cinsiyetli) ellemesi veya tenlerinin birbirine do...
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın