Tanrı İnancı

3. 1- Tanrı İnancı

İslâm' a göre Allah, azîz ve âlim, âdil ve kadir, âlemlerin rabbi dir. Gökleri ve yeri, hayatı ve ölümü yaratan, ezelî, ebedî bir İlâh'dır. Canlılara rızk veren, kâinattaki küçük veya büyük her hâli ve işi bilen O'dur. Kullarının gözcüsü, yetimlerin koruyucusu, yoldan çıkanların mürşidi, felâkete uğrayanların kurtarıcısı ve affedicisi, merhamet edicisidir. O doğmamış ve doğurulmamıştır. Tektir, eşi ve benzeri yoktur.

Allah varlığını, bilgisini ve gücünü, yaratıklarmdaki harikalarla, onlara verdiği yeteneklerle gösterir. İnsan yapısı O'nu doğrudan doğruya, beş duyu ile kavramaya uygun değildir. Nitekim Hz. Musa. O'nu gözleriyle görmekte ısrar edince, O'nun karşı dağdaki bir anlık tezahürüne dayanamayıp, bayılmıştır. Eski Ahid'in [521] aksine İslama göre, İnsan varlığının, ne uyanıkken, ne de uyurken, ne de rüyada Tanrı'yı görmesi mümkün değildir.

Yarattığı mahluklara dönüşebileceği, onlarda müşahhaslaşabileceği ve tecrübe edilebileceği, görülebileceği yönündeki put, avatara vs. gibi tüm görüş ve tasavvurları reddeder, kabul etmez. Yine kendi yaratığı olan melek veya cinlerin veya herhangi bir başka varlığın (Demiurg'un) Allah'ın yaratıcılığına yardımcı olması, Allah'ın takdir ve icraatına müdahale etme tasavvurları kabul edilmez. Kur'an [522] bunları “Ben onları ne göklerin, yerin, yaratılmasında ve ne de kendilerinin yaratılmasında hazır bulundurmadım; yoldan saptırıcıları (kendime) yardımcı tutmuş da değilim”, buyurur ve bu cümlesiyle Hıristiyanlıktaki “Kainatı Hz. İsa'nın yarattığı hakkındaki" İznik Konsili kararlarını” [523] da reddeder.

Politeistlerin tasavvur ettikleri gibi her hangi bir fiziki görünümle müşahhaslaşan Tanrı'nın bir veya daha çok zevce edinebileceği, onlardan oğulları ve kızları olabileceği, yani kendi varlığından her ne suretle meydana gelirse gelsin, daha alt derecede Tanrılar veya Tanrısal varlıklar oluşabileceği görüşlerini de kabul etmez. Hulul, inkarnasyon, avatara vs. gibi tarihin veya günümüzün bu yöndeki tüm tasavvurlarını reddeder. Bu türlü tasavvurları politeizm olarak değerlendirir. Melekler vs. gibi metafizik veya fizikî varlıklara uluhiyet isnadım da kabul etmez.

Allah'ın insanlarla veya başka varlıklarla ilişki kurabilmek veya bir İcraatını başka varlıkların şerrinden koruyabilmek için, mahlûkatı içinde kendini gizlemesini, her hangi bîr varlık şeklinde görünmesini, avatarasmı da (inkarnasyonunu) kabul etmez. Bunu Tanrı'ya yapılan acizlik ve zayıflık isnadı olarak değerlendirir.

Allah'ın sıfatlan yaratıklarında da tezahür eder, ancak o sıfat ve özellik kendisi veya kendisinin bir cüzi olamaz. Bu sebeple Hinduizm ve Hıristiyanlıktaki gibi kısmî avatara [524] ve inkarnasyon tasavvurlarını kabul etmez. O kelâmıyla, düşüncesiyle istediğini yaratır. Ancak yarattığının kendisi veya cüzü olmaz. Bu sebeple ezelî ve ebedî Tanrısal oğul, Tanrısal varlık tasavvurlarını kabul edilmez. Örneğin Kur'an muhtevası ve sözleri, Tanrı Kelâmıdır. Ama ne Tanrı, ne de Tanrı'dan bir kısımdır. Nasıl kî, tabiat olaylan ve varlıklar O'tuhi sâni sıfaünm, yaratıcıhğHiiiî görünttoıüdür sözü de kelâm sıfatının görünümüdür, fakat Tanrı değildir. Dolayısıyla bazı Hıristiyan grupların- ileri sürdüğü gibi Logos'un (Tanrısal kelâmın) ulûhiyeti görüşü de kabul edilmez. Yanlış inançlar olarak değerlendirilir.

Hinduizm veya benzeri sistemlerdeki Allah'ın (İşvara'nın) çok uzaklarda olduğu, yaratıkları duyabilmesi için, ara Tanrısal varlıklara, kutsal kişilere ihtiyaç olduğu Jasavvurlan da kabul edilmez. İslam'a göre, Tanrı İnsana veya diğer yaratıklara kendilerinden daha yakındır, her hangi bir ağaçtan düşen kuru yapraktan dahi haberdardır. Tanrının varlıkları duyabilmesi İçin bir aracıya ihtiyacı yoktur. Tanrı dışında Tanrısal özelliğe sahip hiç bir varlık ve aracı yoktur. Tanrı dışındaki tüm varlıklar onun yaratığıdır.

Panteizmin, Tanrı'nın tabiatın tüm içine yayıldığı, eşyanın benliğinde yayılmış olarak bulunduğu görüşünü de kabul etmez. İslam'a göre, Tanrısal güç her yerde ve her zaman hazırdır. Canlı veya cansız tüm yaratıklar, yaratılışlarında kendi varlıklarına verilen veya yerleştirilen emirlere, programlara, tabiat kanunlarına uyarlar. Ama Tanrı'nın kendisi tabiat veya tabiat kanunlarının, eşyanın, mahlûkatın bir cüzi, parçası değildir. O mahlukatından, eşyadan bağımsızdır.

Bazı Doğu Asya dinlerinde görülen, Ying ve Yang'dan, yani erkek ve dişi iki cevherden, iki güçten oluştuğu tasavvur edilen Tanrı veya Tao İnancını da kabul etmez. Çünkü bununla Tanrı'mn varlığı iki ayrı varlık ve cevherin sentezinden oluştuğu varsayımı ortaya çıkar ki, yeni bir tip dualizm'î oluşturur. Vahdaniyet iki ayrı cevhere bölünmüş veya iki şahsa ayrılmış olur. İki cevherin sentezinden oluşmuş tek varlık halinde tasavvur edilse dahi, bu ve benzeri tasavvurlar kabul edilmezler. Nitekim, geç devir Parsizm'de ortaya çıkan ve Tanrı' dan ezelde sudur ettiğine İnanılan Ehriman ve Angramainyu düalizmini de İslam kabul etmez.

Allah'ın varlığının mahiyeti, ancak kendisinin bildiği, kendisinin dışında hiç bir mahlûkatın kavrayamayacağı bir sır olarak kabul edilir.

İslam din adamlarının (haham, rahip vs.) Tanrı adına hükümler vermelerini, onların içtihatlarını bilimsel görüş değil de Tanrısal vahiy gibi algılanmasını, papalarda olduğu gibi yanılmazlıklarını (layuhtilik) kabullenmeyi de onları Tanrı edinmek olarak değerlendirir, Tanrı'ya eş koşmak olarak kabul eder. Nitekim Kur'an;

“Onlar, Allah'dan başka bilginlerini ve rahiplerini de kendilerine Rab edindiler...” [525] diyerek Allah adına kurallar koymaya, hükümler vermeye yetkili görmek de onları Tanrı edinmek, onlara tapmak sayılır. Bu ayeti şaşkınlıkla karşılayan sahabelere Peygamber “Allah’ı helal kıldığını haram derler, siz de haram tammazmıydmız? Allah 'in haram kıldığım helal derler, siz de helal saymazmıydiniz, işte bu onlara ibadettir” buyurarak ayete açıklık getirmiştir.[526]

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın