Nestoryanizm'in Zayıflaması

5. 1- Nestoryanizm'in Zayıflaması

Nestoryanizm, her ne kadar geniş bir alana yayılmış ise de, bir devlet dini olamamıştır. Türk, Moğol, İran saraylarına kadar nüfuz etmekle birlikte, geniş kitlelere etken olamamıştır. 13. yüzyılda Moğol ve Türk'lerin Batıya ilerlemeleri sırasında, ordu içerisindeki çok sayıda Nestoryanist Hıristiyan varlığı, Abbasi Hakimiyetindeki Nestoryanistlere kuvvet vermişse de, bu geçici bir parlama şeklinde olmuş ve kısa bir zaman sonra hemen hepsi İslam'ı kabul etmiş, yerlilere pek faydası olmamıştır. İslam'ı kabulde yerli Hıristiyanlar da âdeta Moğol ve Türk askerleriyle yarışmışlardır. Nihayet sayıları çok azalan Nestoryanistler, Timur istilâsı sırasında dağlık Hakkari bölgelerinde toplanmışlardır.

Bu çöküşü durdurma gayesiyle Piskopos Yohanna, Papalıkla temasa geçmekte ve Papa'nın üstünlüğünü kabulde mahzur görmedi. Kendisi Papa tarafından Doğu Patriği tayin edildi. Osmanlı Hükümeti bunu, siyasî bir hata kabul ederek tutukladı, buna üzülen Yohanna 1555 yılında öldü. Ancak onunla birlikte Vatikan'a bağlananlar, bu olaydan sonra da eski mezheplerine geri dönmediler. Katolikliği kabul eden bu Nestoryanist Hıristiyanlara “Kaideliler” denir. Eski, geleneksel tarihi inançlarını koruyan, Diofizit Nestoryanistlere “Asurlular” denir.

O zamanlardan beri, Batı Süryanîleri arasında iki mezhep ve iki patrik bulunur. Kendilerine Kaideliler de denen, Katolik Nestoryanist-lerin 1833 yılında 50.000 kişi oldukları tahmin edilmektedir. Birinci Dünya Savaşı sonrası, Kaideliler Patriği Bağdat'ta oturmağa başlamıştır. 1957 sayımlarına göre, 176.000 kişi olarak hesap edilmişlerdir.

Asurlu'ların Patrikleri dâima “Simon” unvanı taşırlar. 1834 yıllarından sonra bölgeye Amerikan misyonerlerinin girmesi, tarihi Nestoryanist cemaatın çöküşünü hızlandırmıştır. Bazıları Katolik, bazıları Anglikan Kilisesine girmiştir. Rus misyonerlerinin çalışmaları daha başarılı olmuş, 1835 yıllarında 3000 kişilik bir gurup Osmanlı topraklarını terk ederek, Kafkasya'da Rus hakimiyetindeki topraklara göçmüştür. Sonraları bunları başka guruplar da takip etmiştir. I. Dünya Savaşına Osmanlıların girmesi, Rus sempatizanlarının Müslümanlara karşı taşkınca hareketleri, yaklaşmakta olan iç harp rüzgarlarının artması, Rusya'ya olan göçleri artırmıştır. Ancak 1917 da Çarlık Rusya'sının yıkılışı, Türklerin Kurtuluş savaşını kazanmaları, Asurluları ortada bırakmış, ne Rusya'da yerleşebilmişler, ne de Türkiye'ye geri dönebilmişlerdir. Çözümü, İngiliz istilası altındaki Kuzey Irak topraklarına” dönme de bulmuşlardır. Ancak,1933 yılında Iraklı Müslümanlarla aralarında çıkan iç savaşlar, pek çok Asurlunun Suriye, Kıbrıs ve Amerika'ya göçlerine yol açmıştır. Patrikleri halen Chikago'da oturmaktadır. Dünyadaki toplam sayılarının 100.000 kadar olduğu tahmin edilmektedir. [479]

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın