|
Konu Başlığı: Manihaizm Gönderen: ღAşkullahღ üzerinde 23 Ekim 2010, 11:18:34 2- Manihaizm Literatür: 1- S.N.C. Lieu, Manichaeism, Manchester University Press (1985). 2- J.P. Asmussen, Manichaean Literatüre, New York (1975). 3- L. Cinillo, A. Roselli (ed.), Codex Manichaicus Coloniensis, Merra Editare Cosenna (1986). 4- The Cologne Mani Codex, tr. By R. Cameron, A.J. Dewey, Scholars Press (1979). 5- K. Rudolph, Gnosis, Edinburgh (1983), s.326-342. Manihaizm, MS 3. Yüzyılda Mani tarafından kurulmuş olan gnostik bir dini gelenektir. Gelişmiş bir misyonerlik teşkilatına sahip olması nedeniyle, kîsa zamanda kendi doğuş mahalli olan Güney Iran ve Mezopotamya sınırlarını aşarak Mısır, Anadolu, Avrupa ve Asya içlerine kadar ulaşan Manihaizm, 4. yüzyılda birçok bölgede Hıristiyanlığın en büyük rakibi konumuna geldi. 8. yüzyılda (762/63' te) Bögü Han' in bir genelgesiyle Doğu Türkistan'da Uygurların resmi dini oldu. Ancak 6. yüzyıldan sonra Batıda, 12. yüzyıldan sonra da Asya'da gerilemeye başlayan Manihaizm, Mezopotamya ve İran'ın m.s. 7. yüzyılda Müslümaniarca fethedilmesiyle doğduğu bu bölgede zamanla yok oldu. Günümüzde mensubu kalmamış olmasına rağmen, İslam hakimiyeti öncesi dönemde Ortadoğu'da etkin olan ve inanç esasları ve gnostik hayat anlayışı açısından oldukça dikkat çekici olan bir dindir. Manihaizm'le ilgili kaynaklar başlıca 2 grupta toplanabilir. Birinci grup, Manihaizm'in ilk el kaynaklarından olan Manihaist yazmalardan oluşur. İkinci grup ise Manihaizm'le ilgili bilgi veren çeşitli ikinci el kaynaklardır. Kendisi de önceleri bir Manihaist olan St. Augustin gibi çeşitli kilise babaları ve İbn Nedim ve el-Biruni gibi İslam alimleri bunlar arasında sayılabilir. |