Hassidizm

15. 2- Hassidizm

Merkaba mistiğinden gelişti. Hassid başlangıçta Makkabîler devrinin aşırı dindarları için kullanılırken, kelime (İbranca, dindar) mistikler ve Üstadlarma teşmil edildi. Dindarlık, riyazatın ve tanrı sevgisinin adı oldu. Hİnt Yoga metotlarını hatırlatan derin tefekkür, meditasyon gelişti. İstiğrakla peygamberlik sırlarını temaşaya kapı açıldı. Vecd bir anda hem kendi benliğini tanıma, hem de kendini unutma olarak açıklandı. Tanrıyla mistik birlik hedeflendi. Harfler mistiği, Tanrı isimlerinin mistik öğretisini temellendirdi. Zohar (İhtişam, Nur Kitabı) Kabbalistlerin Tevrat ve Talmud'tan sonra en önemli kitabı oldu.

Kabbalist sistem Filo ve Yeni Eflatunculuğa dayanır. Tanrı kavramlarına göre, Tanrı görülemez, tanınamaz, tarif edilemez. Yaratılış görüşleri de, Sudur nazariyesiyle ifâdesini bulur: Taht, Basiret, Adalet, Hikmet, Lütuf, Kuvvet, Büyüklük, ihtişam, Hâkimiyetvs- Bütün bunlar “İlk İnsan”da insanın samavi suretinde toplanmıştır. Manevî âlemden kâinatın yaratılışı, Allah'ın kürsüsü (tahtı), ondan da mürekkeb âlem, melekler ve kötü ruhlar, onlardan da maddî âlem, görünen dünya sudur etmiştir. Kabbala'da üç çeşit Ruh tasavvuru vardır: Aklî Ruh (neşema) yanında “Hissi ruh, nefs” (ruah) ve “Nebati ruh” (nefes). İnsan ruhu, yüksek âlemden çıkan ilk varlık gücüdür, geldiği yere tekrar dönmeyi özler. O tekrar eden inkarnasyonlarla kemâle ulaştıktan sonra, dünyevî varlıklara bağlı kalmaktan kurtulabilir. Doğumların çemberi (gilgul) özellikle Amsterdam'lı Manessa ben îsrael (1604-1657) öğretmiştir.. Kötülüğün temelinin Tanrısal cevherlerin uzaklaştırılması, Tanrı rahmetinin kavranamamasında görülür. Tanrıya yükselme dua ve ibâdetle olur, İbâdetle ruh, manevî bir süre Tanrı ile birleşir ve yaratıcı güce yükselir. Ruh Tanrı ile mistik birliğe gider. Kutsal Yazılar, sembollerle yorumlanır, harflerine, kelimelerine ve isimlerine gizli ilâhi sırlar atfedilir.

Kabbalist mistik şeriat dînînin karşısındadır. Bu sebeple Talmudcuları küçük görürler. ZoharMa Mişna cariye, Kabbala da hanımefendi olarak tasvir edilir. Talmud eğitimi, sert ve verimsiz bir kaya ile mukayese edilir, kırılsa da küçük taşları ortaya koyar, buna karşı Kabbala taze ve kaynayan bir gözedir, denir. [354]

Hassidîzm, şer'î hükümlerin katılığım kırarak, manevî, ruhsal alana yol açtı ve geniş bir çevreye yayıldı. Sabataycı, Frankenci hareketler birleşti. Hassidizm kurucusu, 18. y.y.ın en önemli temsilcisi Rabbi İsrael ben Elizer (1700-1760) sayılır. Vaaz ve mistik yorumlarıyla şöhret bulmuş ve “Baal şem Tov” (Kutlu Adın Efendisi) unvanını almıştır. Samimi bir kalb dindarlığını savunur. İnsanlar kalblerindeki sevgiyle Allah'a kulluk ederse, bölünmüş dünya yeniden bütünlüğe kavuşabilir. Şer, iyinin en aşağı kademesi olarak görülür.

2. Dünya Savaşı sırasında çok sayıda Yahudinin öldürülmesinde büyük darbe almıştır. Günümüzde ABD ve İsrail'de taraftarları vardır. Filozof Martin Buber (doğ. 1878) hareketin yeni yorumcularındandir. [355]

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın