Yeraltı Ruhları

3. 4- Yeraltı Ruhları

Yeraltı âlemi, genellikle korkunç ve kötü ruhların yaşadığı yerdir. Altaylılar, bunlara “Kara töz, habis ruh, kara neme” gibi isimler verirler. Yeraltında yaşadığına inanılan, korkunç şekillerde tasavvur edilen, ayna, ada, yör vs., gibi ruhlar da vardır. Kötü ruhların başında, Yeraltı Dünyasının hakimi sayılan, Erlik Kan gelir. İrle Kan veya İl Kan, Erlen Kan da, Erlik Kan'm diğer isimlerinden başkası değildir. Altaylılara göre, Erlik Kan, yeraltınm en alt katında, kara çamurdan veya kara demirden yapılmış bir sarayda, kara taht üzerinde, saltanat sürer. Yeraltında, kıyılarında korkunç canavarların yaşadığı bir ırmak da bulunur. Büyük felâketleri, salgın hastalıkları gönderen, yine Erlik Kan'dır. Bunlarla o, kendisine kurban gönderilmesi için şantajlara girişir. Şaman dualarında Erlik Kan, Kayra-Kan (Kesici Han) olarak da anılır. Çünkü Altaylılar iplik gibi tasavvur edilen ruhu onun kestiğine inanırlar. İnsanların canını alan Erlik, onları yeraltına götürür, orada sorguya çektikten sonra, köle olarak kullanır. Erlik'i temsil eden put veya tasvirler yapılmaz.

Erlik'in, yedi veya dokuz oğlundan bahsedilir. Bunlar: taş bilekli Bay Bahadır, Kanış; bakır bilekli Kerey Kan, Uçar Kan, Yabaş Kan, Kömür Kan, Şedey Kan'dır. Yeraltı ve yerüstündeki bütün kötü ruhları, onlar idare ederler. Şaman yeraltına inerken ona yol gösterirler. Babaları ile şaman arasında aracılık yaparlar. Bazen, koruyucu ruh olarak da tazim edildikleri görülür. Altay boyları, Erlik ile oğullarına zayıf, hatta hasta hayvanları kurban ederler. Ekseriya; bunlar adına, kara boğa veya inek keserler, hiç bir zaman at kurban etmezler.

Erlik'in, sekiz veya dokuz kızı vardır. Bunların belirli vazifeleri yoktur. Oyun oynar, dans ederler, yeraltına kurban götüren şamanı kandırıp, babalarına götürülen, kurbanı elinden almağa çalışırlar. Dualarda; kara yüzlü, kara saçlı ve şehvetperest varlıklar olarak tasvir edilirler.

Yeraltında ölü ruhlarının bulunduğuna da inanılır. Lebed'ler, aza dedikleri, kötü ruhun baskısı altında bulunan kimseyi kurtarmak için, kara renkli bir hayvan kurban ederler. Teleütler, ölünün ruhunun, kırkı çıkıncaya kadar mezarlıkta yaşadığına, ara sıra evine gelmek istediğine inanırlar ve bunlara “Üzüt” derler. Gerek aza, gerek üzüt' ün kasırgada dolaştığına inanılır. Erlik Kan emrindeki bu ölü ruhları, yaşayanların ruhlarını kapmak isterler, hastalık saçarlar.

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın