Ünite 8 Hıristiyanlık I

ÜNİTE 8 / HIRİSTİYANLIK-I

S.   HZ.İSA TARAFTARLARINA NİÇİN NASIRALILAR DENİLMEKTEYDİ?
C.   Nasıra, Hz. İsa’nın büyüdüğü şehrin, Galile ise bu şehrin bulunduğu bölgenin genel adıydı. Hz. İsa’nın kendisi, havarileri ve taraftarları genellikle bu bölgenin insanları olduğu için, Isa ve taraftarlarına, memleketlerine nispetle Nasıralılar veya Galileliler denilmekteydi.

S.   HIRİSTİYAN ADI İLK DEFA NE ZAMAN VE NEREDE KULLANILMIŞTIR?
C.   Hıristiyan adı ise ilk defa Miladi kırklı yıllarda, Antakya’daki putperestler tarafından, buradaki İsa taraftarları için kullanılmıştır.

S.   HIRİSTİYANLAR İÇİN KUR’AN HANGİ KAVRAMI KULLANIR BU KAVRAM NİÇİN HIRİSTİYANLARA VERİLMİŞTİR?
C.   Nasranî ismini kullanır Hz. İsa’nın memleketi Nasıra’ya nispetle Hıristiyanlara Nasrânî ismi verilmiştir.

S.   BU GÜN EN FAZLA TARAFTARA SAHİP DİN HANGİSİDİR?
C.   Hıristiyanlıktır.

S.   HIRİSTİYANLIĞIN KURULUŞU NASIL OLMUŞTUR?
C.   Havarilerin lideri konumunda olan Petrus, hac için dünyanın farklı bölgelerinden Kudüs’e gelmiş olan Yahudilere tebliğde bulunmuş ve İsa’nın beklenen Mesih olduğunu, düşmanlık duyan Yahudilerin onu çarmıha gerdirdiğini, ancak Tanrı’nın onu dirilttiğini vaaz etmiştir. Petrus’un bu vaazından etkilenen üç bin kadar Yahudi İsa’ya iman etmiş ve bu tarih, daha sonra Hıristiyan Kilisesinin (Hıristiyan ümmetinin) kuruluş tarihi olarak kabul edilmiştir.

S.   HIRİSTİYANLIKLA YAHUDİLİK ARASINDAKİ EN BELİRGİN FARK NEDİR?
C.   Hz. İsa’nın Mesih olduğuna inanmaları ve bazı dinî kuralları Yahudiler kadar katı uygulamamaları

S.   PAVLUS’UN HZ İSA HAKKINDAKİ ÖĞRETİSİ NASILDIR?
C.   Pavlus’un, Hz. İsa’nın ölümü ve tekrar dirilisi üzerine odaklanan öğretisine göre Isa, Âdem’in Tanrı’ya karsı islediği ilk günahı (aslî günahı) ortadan kaldırmak için kendini feda etmiştir. Pavlus’a göre Âdem’in bu ilk günahı bütün nesillere geçmiş ve insanlar dinî kural ve ibadetlerle bu suçu ortadan kaldıramamışlardır. Tanrı’ya karsı büyük bir suç olan Âdem’in günahını ortadan kaldırmak, ancak özü itibarıyla insan olmadığı için bu günahı miras almamış olan birinin, yani tanrısal bir varlık olan Hz. İsa’nın kendini feda etmesiyle mümkün olacaktı. Nitekim Tanrı da biricik oğlu İsa’yı insan seklinde yeryüzüne göndermiş ve onu çarmıhta feda ederek insanlığı kurtarmıştır. İsa’nın insanlık uğruna dökülen kanı, Tanrı’nın insanlıkla barışmasına vesile olmuş ve onları aslî günahtan kurtarmıştır. Pavlus’a göre Isa, kendisini çarmıhta feda etmekle geçmiştekilere, dirilişten sonra vaftizi tavsiye etmekle de sonrakilere kurtuluş imkânını bahsetmiştir.

S.   HIRİSTİYANLIĞIN YAHUDİLİKTEN AYRILIŞI NASIL OLMUŞTUR?
C.   Pavlus’un, dini pratiklerin önemi olmadığı seklindeki yaklaşımı, Yahudi ibadet ve pratiklerinin büyük oranda sürdürülmesinden yana olan havarilerle, hatta bu hususlarda zaman zaman kendisini destekleyen Petrus’la ilişkilerinin bozulmasına ve karşılıklı suçlamalara neden olmuştur. Bu karşılıklı suçlamalar, Yahudi asıllılarla putperest asıllı Hıristiyanların zamanla birbirlerinden iyice uzaklaşmalarına neden olmuştur. Bu süreçte Yahudilerin, kendilerini yöneten Roma Devletine karsı isyanı ve bu isyanın MS 70 yılında Yahudi dini kimliğinin sembolü olan Süleyman Tapınağı’nın tahrip edilmesiyle son bulması, Hıristiyanların Yahudilikten uzaklaşmasında önemli bir rol oynamıştır.

S.   HIRİSTİYANLIĞIN ÇEŞİTLİ İNANIŞ VE ANLAYIŞLARA AYRILMASINA SEBEP OLAN OLAY NEDİR?
C.   Roma Devletinde uygulanan baskı ve zulümlerin İmparator Konstantin’in MS 313’de, Hıristiyanlara serbestlik tanıyan Milan Fermanı’nı ilan etmesiyle sona ermiştir. Bu serbestlikle birlikte, o zamana kadar yeterince iletişim ve tartışma imkânına sahip olmayan Hıristiyanların, birbirinden farklı bazı inanış ve anlayışları Hıristiyanlık adı altında benimsediği görülmüştür.

S.   KONSİL NEYE DENİR?
C.   Konsil; piskoposlar ve diğer önde gelen Kilise temsilcilerinin, dinî konuları tartışmak üzere yaptıkları resmî toplantılara denir.

S.   EKÜMENİK(EVRENSEL) KONSİLLER NEYE DENİR? HANGİ KONSİLLER EKÜMENİK KONSİLLER OLARAK DEĞERLENDİRİLİR?
C.   Farklı bölgelerdeki Hıristiyan grupların tümünü temsil eden katılımcılarla düzenlenen konsiller ise “ekümenik (evrensel) konsiller” olarak adlandırılır. Özellikle Katolik ve Ortodoks Hıristiyanların üzerinde ittifak ettiği ilk yedi konsil bu iki grup tarafından ekümenik olarak kabul edilmektedir.

S.   İZNİK KONSİLİ NİÇİN TOPLANMIŞTIR HANGİ KARARLAR ALINMIŞTIR?
C.   İmparator Konstantin basta İsa’nın tanrılığı tartışması olmak üzere gündemde bulunan dini sorunların çözülmesi için 325 yılında İznik’te bir konsil düzenletmiştir. Alınan kararlar:
*   İsa’nın Tanrı ile aynı özden (homoousius) olduğu kabul edilmiştir.
*   İsa’nın tanrılığı benimsenmiştir.
*   Konsil’de ayrıca Anadolu Kiliseleri ile Roma arasında yaşanan, paskalya kutlamalarının zamanı konusundaki tartışmalar karara bağlanmıştır.
*   Kiliselerin önceliği ile ilgili hiyerarşik sıralama; Roma, İskenderiye ve Antakya Kiliseleri seklinde olmuştur.

S.   HIRİSTİYANLIĞIN HIZLI BİR ŞEKİLDE YAYILMASINDAKİ ANA SEBEP NEDİR?
C.   İmparator Konstantin’in İznik Konsiline katılması ve kararların alınmasında doğrudan etkili olmasıyla başlayan bu yeni süreçte Hıristiyanlık devletin himayesine girmiş ve arkasına aldığı bu destekle hızla yayılmaya başlamıştır.

S.   HIRİSTİYANLIĞI ROMA DEVLETİ NE ZAMAN RESMİ OLARAK KABUL ETMİŞTİR?
C.   380 yılında kabul etmiştir.

S.   İSTANBUL KONSİLİ NİÇİN TOPLANMIŞTIR ALINAN KARARLAR NELERDİR?
C.   Hıristiyanlar arasında yaşanan bazı teolojik sorunlara çare bulmak ve yeni başkent olan İstanbul’un Hıristiyan Kilisesi içerisindeki konumunu belirlemek için 381 yılında İstanbul’da bir konsil düzenlemiştir. Alınan kararlar:
*   Kutsal Ruh’un tanrı olmadığı görüşü reddedildi
*   Kutsal Ruh yanında Baba ve Oğul’unda tanrı olduğuna karar verilmiş ve böylece üçlü tanrı inancı (teslis) oluşturulmuştur
*   3 tanrının aynı fakat görünümlerinin farklı olduğunu ifade eden hipostaz (hypostaseis) kavramı kullanılmıştır.
*   Kiliselerin statüsü yeniden belirlenerek İstanbul 2.liğe yükseltilmiş ve sırala şöyle olmuştur. Roma, İstanbul, İskenderiye ve Antakya

S.   KİLİSELER NEDEN DOLAYI BÖLÜNME GÖSTERMİŞTİR?
C.   Kilise merkezleri arasındaki rekabetten kaynaklanan gerilim, buralara mensup din adamlarının dinî görüş farklılıklarıyla pekişmiş ve bu süreç, Kiliselerin bölünmesiyle sonuçlanmıştır. Bu faktörlerin üstüne bir de siyasi gelişmeler eklenince Hıristiyan dünyasındaki bölünmeler kaçınılmaz hale gelmiştir.

S.   KİLİSELER ARASINDAKİ BÖLÜNME SÜRECİ NASIL SONLANMIŞTIR?
C.   Hıristiyan dünyasındaki bölünme sürecinde önce siyasi bölünme gerçekleşmiş ve Roma İmparatorluğu, 395 yılında Doğu ve Batı Roma olarak ikiye bölünmüş, bir süre sonra,476 yılında Batı Roma Devleti yıkılmıştır. Bu çöküş süreci ve sonrasında Roma Kilisesi merkezi bir siyasi otoriteden yoksun kalan Avrupa’da büyük bir güç haline gelmiştir. Böylece Roma Kilisesinin bası olan papa, zamanla sadece Kilisenin değil, tüm Batı dünyasının etkin bir siyasi-dinî lideri haline gelmiştir.

S.   EFES KONSİLİNİN TOPLANMA GEREKÇESİ NEDİR? HANGİ KARARLAR ALINMIŞTIR?
C.   Hz. İsa’nın tabiatına dair tartışmalar üzere toplanmıştır. İsa’daki ilâhî beşerî tabiatın ezelî bir varlık halinde onda mevcut olduğu, dolayısıyla Meryem’in hem beser hem de ilah olan İsa’yı doğurduğu ve onun “Theotokos” (Tanrı doğuran, Tanrı annesi) olduğu vurgulanmıştır.

S.   HIRİSTİYAN DÜNYASIN İLK CİDDİ KOPMA NE ZAMAN VE NASIL OLMUŞTUR?
C.   431 Efes Konsilinden sonra Hıristiyan Kilisesinde günümüze kadar devam eden ilk ciddi kopma yasanmış ve Anadolu’nun güney doğusu ile Iran ve Irak bölgelerinde yasayan Asurî kökenli Hıristiyanların büyük bir kısmı Doğu Roma Devletinin yasakladığı Nasturi mezhebini benimsemiştir. O dönem Doğu Roma Devletiyle rekabet içerisinde olan Iran ise Doğu Roma’nın yok etmeye çalıştığı bu Hıristiyan grubunu desteklemiştir. Böylece bu mezhep Iran içlerine, oradan da Hindistan ve Türkistan coğrafyasına kadar yayılmıştır. Güneydoğu Anadolu ve çevresinde kalan Nasturiler ise XVI. Yüzyılda patrik seçimi konusunda yaşanan bir ihtilaf nedeniyle bölünmüş ve bu bölünme sonucunda doğu usulü ritüelleri sürdüren, ancak Roma Kilisesine bağlı olan Keldani Kilisesi ortaya çıkmıştır.

S.   451 KADIKÖY KONSİLİNİN TOPLANMA GEREKÇESİ NEDİR? ALINAN KARARLAR NELER OLMUŞTUR?
C.   İsa’da sadece tanrısal tabiatın bulunduğunu, onun beşerî tabiatının ise tanrısal tabiatı içerisinde eriyerek yok olduğunu düşüncesi üzere toplanmıştır. Alınan kararlar:
*   İsa’da sadece tanrısal gücün olduğu kabul edilmiştir.
*   Beşeri tabiatın ise bu tanrısal tabiat içerisinde eriyip yok olduğu seklindeki görüş reddedilmiştir.
*   Konsilde İsa’nın hem tam ve mükemmel bir ilah hem de tam ve mükemmel bir beser olduğu, bu ilahi ve beşeri tabiatların birbiriyle karışmaksızın, birbirinden ayrılmaksızın ve biri diğerinin içinde yok edilmeksizin onda mevcut olduğu ilan edilmiş ve monofizit (tek tabiatçı) piskoposlar görevden alınmıştır.
*   Kiliselerin statüsü tekrar belirlenmiş İstanbul’un ikinciliği pekiştirilerek Roma, İstanbul, İskenderiye, Antakya ve Kudüs seklinde beşli bir hiyerarşik sıralama yapılmıştır.
S.   DOĞU KİLİSELERİNDEKİ AYRILIKLAR NEDEN VE NASIL OLMUŞTUR?
C.   451 Kadıköy konsilinden sonra monofizit (tek tabiatçı) anlayışı benimseyen piskoposların görevden alınması, basta İskenderiye olmak üzere Doğu Kiliselerinin önemli bir kısmında büyük tepkilere ve itikadi ayrılıklara neden olmuştur. Bu süreçte konsil kararlarını tanımayan İskenderiye Kıpti, Antaky...
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın