Zaruri olmayan ihtiyaçlar için borçlanma göze alınmalı mı?

Zaruri olmayan ihtiyaçlar için borçlanma göze alınmalı mı?

Günümüzde lüks ve israflı hayat cazip gösterilmekte, bazıları da cazip gösterilen bu israflı hayata özenerek borçlanma pahasına da olsa lüks tüketiminden geri kalmamaya çalışmaktadır.

İslam kültüründe, toplumun lüks ve israf içinde yaşayanları değil de israfsız iktisat içinde yaşayanlarının örnek alınması tavsiye edilmekte, özellikle borçlanarak israflı yaşamaya yönelmek hiç de uygun görülmemektedir. Çünkü zaruri olmayan ihtiyaçlar için borçlanmak, ciddi bir gerekçe olmadan kul hakkı yüklenmeyi göze almak demektir. Sonunda ödenemeyen kul hakkı, şehitlerden bile affedilmemektedir. Öyle ise ciddi olmayan ihtiyaçlardan dolayı borçlanma göze alınmamalı, mütevazı ve iktisatlı yaşamayı vazgeçilmez vasfımız olarak benimseyip korumaya çalışmalıyız.

Böylece biz lüks tüketim için borçlanmamayı esas alırken, mecburi ihtiyaçlarından dolayı borçlanmak zorunda kalan yoksul kardeşlerimize de seyirci kalmayıp borçlarından kurtarma vefası göstermeyi benimsemeliyiz. Çünkü borçlu olarak gitmek göze alınacak bir yük, basit görülecek bir vebal değildir. Nitekim Efendimiz (sas) Hazretleri de borçlu olan cenazenin namazını kıldırmıyor, çevresindeki cemaatin birleşip borcunu ödedikten sonra onu son yolculuğuna uğurluyordu. Çünkü borç, bir kul hakkıdır. Kul hakkı ise basite alınacak bir hak değildir.

Maneviyat büyükleri, borçlu insanları kul hakkından kurtarma örnekleri vermiş, bizlere de bu konuda mesajlar sunmuşlardır. Muhaddis Münavi, borçlu kurtarma konusunda şahit olduğu ibretli bir olayı şöyle anlatır:

- Muhammed bin Üsame (ra) hastalanmıştı. Ziyaretine gelen Zeynel Abidin Hazretleri, onun 'borçlu gideceğim' korkusuyla ağladığını anlayınca çok üzülmüş, hemen ayağa kalkarak çevresine şöyle seslenmişti:

- Ey cemaat, şahit olun, Üsame'nin ne kadar borcu varsa hepsini ben üzerime aldım. Kardeşimizi kul borcuyla göndermek bana ağır gelmektedir. Bilginiz olsun!

Bu fedakârlığı duyan Muhammed bin Üsame, uzandığı yatağında ağlayarak dedi ki:

- Şimdiye kadar kul hakkıyla gideceğim korkusuyla gözyaşı döküyordum, şimdiden sonra ise kul hakkından kurtuldum sevinciyle gözyaşı dökerek gideceğim!

Demek ki insan, zaruri olmayan ihtiyaçlar için borçlanıp da kul hakkı yüklenmeyi kolay kolay göze almamalı, fakat vefalı dostları da mecburen yüklendiği kul hakkı varsa ona seyirci kalmayıp birleşerek de olsa borçtan kurtarmayı esas almalıdır. Bundan dolayı İmam-ı Azam Efendimiz de çevresindeki borçluları kendi haline bırakmamış, gösterdiği özel ilgi ile onları kul borcundan kurtarmayı esas almıştır. Onun, bir borçtan kurtarma olayı şöyle nakledilmektedir:

Kufe sokaklarında yürürken karşıdan gelen birinin kendisini görünce yolunu değiştirerek yan tarafa geçtiğini görünce bu yol değiştirmenin sebebini sorar:

Adam, mahcubiyetle cevap verir.

- Seni görünce utanıyorum da ondan. Çünkü der, sana borcum var, onu ödeyemedim!..

Hazreti İmam, beklemeden cevap verir:

- Şu andan itibaren borcunu tümüyle sildim; kendini borç yükü altında hissetme!..

Demek istiyorum ki; zaruri ihtiyaçlarından dolayı borçlanıp da ödeyemediğinden eziklik duyup saklanmak zorunda kalan sorumluluk sahibi borçluları, kul hakkıyla baş başa bırakmamalı, birleşerek de olsa borcundan kurtarma vefası göstermeli, 'Bir İmam-ı Azam fedakârlığı göstermeyi bize de nasip et ya Rab' diyebilmeliyiz.

AHMET ŞAHİN
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın