Ümmetin Uyanışının Nasıllığı ve Engelleri Aşmak

Ümmetin Uyanışının Nasıllığı ve Engelleri Aşmak

Ümmet, doğrudur geri kalmıştır Ancak bu geri kalmışlık sonsuz mu yoksa aşamalardan bir aşama mıdır? Yahut biz, geri kalmamız gerektiği için mi geri kalmışlarız?

Bilakis biz, delilleriyle önde gidenleriz Biz, dünyanın büyükleri, toplumların önderleriydik Biz zorda kalan medeniyetlere sahip çıkardık İslam Medeniyeti, sekiz veya on yüzyıl boyunca dünyaya öncülük eden bir medeniyetin ta kendisidir İslam kitapları, İslam ilim kaynakları Avrupa ve diğerlerinde başvuru kaynakları olmuştu Müslüman alimler, dünyada en ünlü isimler olmuştu Arapça ilim/bilim diliydi, tıp, anatomi, astronomi, kimya, fizik onunla kaleme alınırdı Bütün yer bilimleri Arapça ile yazılırdı Fakat ya şimdi, üniversitelerin başka dillere yöneldiklerini görüyoruz

Öyleyse bu geri kalmışlık sonsuz değildir Geri kalmışlık zindanından çıkmak için, bir yöntem ortaya koymalıyız Geri kalmışlık nedenlerinin başında Arap-İslam alemimizdeki –yakışık olmayan- cehaletin yaygınlığını kabul etmeliyiz Biz Kitap ümmetiyiz ve Kitabımızın ilk ayeti de: Oku, Yaratan Rabbinin adıyla İki kere tekrar edilmiş: Oku, Rabbin en cömerttir Okumak, bilginin anahtarıdır Kalem ile öğreten Kalem bilginin kişiden kişiye, toplumdan topluma, nesilden nesle aktarma aracıdır Kuran, kaleme yemin ediyor Yüce Allah, Nun, kaleme ve yazdıklarına yemin olsunbuyurmuştur

Ümmetin kalemle öğrenip yazıp okuması için bir yöntem oluşturmalıyız Cahilliğe ilk savaş açan –bir mucize olarak okur yazar olmayan- ümmi peygamber Muhammed’dir Bedir gazvesinde peygamberin okur yazar olan esirlere söylediklerini biliyoruz: Biz sizden mal istemiyoruz Birinizin on Müslüman çocuğuna yazmayı öğretmesi yeterdir Gerçekten, Zeyd b Sabit, ben bunların eli ile yazı ustası oldum, demiştir Ümmetin, bir yöntem bulup örneğin, %50 okuma yazma bilmeyen var Bunları on sene içinde kazanmalıyım demelidir Veya lise ve üniversite öğrencilerini seferber edip, okur yazar olmayanlara, yazmayı öğretmek için ödül koymalıdır

FİTEN ve AHİR ZAMAN HADİSLERİ

Söz konusu hadisi, İmam Buharî, Camiu’s-Sahih’inde Enes b Malik’ten rivayet eder Senet itibarı ile sahih bir hadistir Fakat, afet bunda meydana geliyor ki bunu sünnetullaha, bilimin gerçeklerine, olguya zıt bir şekilde anlamalarıdır Din’in bunların muhalifi olarak gelmesi muhaldir Çünkü din, hak olup bu saydıklarımız da haktır Hak olanlar da birbirleri ile çelişmez Ya bunlar için henüz vakıf olmadığımız anlamlar var yahut, dini nassın görünenden uzak bir tevili vardır

Fiten hadisleri ve Ahir Zaman (Kıyamet Alametleri) ile ilgili alanlarda yanlış anlamalar çoktur Bunun için anlamlarında uzun uzadıya anlamlarını düşünmek gerekir Ki, insanlar bunu düşünce tohumlarını yok etmeye ve ıslah ile değiştirme gayretlerini gömmeye sebep olarak almasınlar

Anılan hadis, bu çeşit hadislere örnektir Buharî, Zubeyr b Adiy’den: Enes b Malik’e gidip hacılardan gördüklerimizi şikayet ettik Dedi ki, sabredin, başınıza öncesinden daha kötü zaman gelecektir Sonunda Rabbinize kavuşacaksınız(peygamberden böyle işittim)

Bazı insanlar bu hadisi, ıslah ve kurtarma çalışmasına girmeksizin oturup yerinde saymayı şeklinde anlıyorlar Bu hadisin, oluşların (işlerin) devamlı bir çökme, sürekli bir düşüş, ardı sıra bir kayıp, kademe kademe bir iniş ifade ettiğini iddia ediyorlar: Kötü daha kötüye, daha kötü de en kötüye gidiyor Bu kıyamet kopuncaya dek böyle sürüyor

Bazıları da hadisi kabulde temkinliler Kimileri, kanaatlerinde şu anlamları ihtiva ettiği için acele ile reddeder:

Ye’s ve ümitsizlik,
Bozulmuş hakemlerden azgın olanlara karşı çıkmama,
Oluş ve yaşam sistemindeki ilerleme düşüncesine ters oluşu,
Müslümanların yaşanmış tarihine ters oluşu,
Mehdi olarak bilinen, yeri adaletle dolduracak halife ve İslam Devletini kuracağı ve yeryüzüne İlay-ı Kelimetüllah’ı hakim kılacak İsa b Meryem’in inişine muhalif olması

SELEF’İN HADİS ANLAYIŞI

Geçmiş alimlerimiz mutlak anlamda içinden zor çıkılan hadisler hakkında tevakkuf (yorum yapmamak) ettiklerini söylemek durumundayız Hadisten anlaşılan şudur: Her dönem, kendi öncekinden daha kötüdür Kendinden önceki zamanlardan iyi olan da vardır Ömer b Abdulaziz döneminin iyiliği ile ünlenişi gibi Şayet onun zamanında kötülük eritilip yok olmuş, dönemi kendinden önceki gibi kötü olmaktan uzaktı denilirse, bu soruya birkaç yönden cevap verilebilir:

İmam Hasan Basrî, hadisi ekser çoğunluğu yormuştur Haccac (b Yusuf es-Sakafi)’den sonra yönetime Ömer b Abdulaziz geçince kendisine sorulmuş, o da: "Bazen de insanların rahatlaması gerekir" demiştir

İbn Mesud’dan: Gelen her dönem, öncekinden daha kötüdür Ben, bir yönetici diğerinde daha iyi veya bir yıl diğer yıldan iyidir demiyorum Fakat alimleriniz ve din bilginleriniz göçüp gidince, arkalarında bir şey görmüyorsunuz Bunlardan sonra kendi reyleri ile fetva veren (diğer rivayetinde-İslam’ı körleştirip yıkan- çıkar Hafız (İbn Hacer) Fethü’l-Barî’de, İbn Mesud’un iyilik ve kötülük hakkındaki açıklamalarını verip "Bunlar uyulmaya en layık olandır" der

Ancak, temel olarak bunlar içinden çıkılır değildir Nasslar gelecekte, İslam’ın bayrağının dalgalanacağı, (hak) sözün yüceltileceği dönemlerin olacağına işaret etmektedir Hiç olmasa bile, ahir zamanda Mesih ve Mehdi döneminde olsa da yeterdir Tarih, dünyada tökezleme ve donukluğun ardından hareket ve yeniliğin yaşandığını belgelemektedir 7 yy’da vaziyetin çöktüğü, Bağdat İslam Hilafetinin düşüşünden sonra, 8 yy’da ortaya çıkan alim ve mücedditleri örnek vermek yeterlidir Şeyhülislam İbn Teymiyye, öğrencisi İbn Kayyım ve diğer öğrencileri; Endülüs’te Şatıbî; Fas’ta İbn Haldun ve daha hal tercemelerini İbn Hacer’in ed-Dürrü’l-Kamine fi ‘Ayani’l-Mieti’s-Samine’de verdikleri gibi

Geçmiş asırlarda Mısır’da İbn Hacer ve Suyutî; Yemen’de İbnu’l-Vezir; Hint’te Dihlevî; yine Yemen’de Şekvânî ve San’aî; Necid’de İbn Abdulvehhab’ı ve diğer değerli müctehid, imam ve mücedditler…

HADİS GENEL DEĞİLDİR

İmam İbn Hibban Sahih’inde, Mehdi’nin zulüm dolu dünyayı adaletle dolduracağını beyan eden hadislere dayanarak, Enes hadisinin genel olmadığını söyler (Fethu’l-Barî, 16/228)

Ben bu hadis için, İbn Hacer’in Feth’teki açıklamasını tercihe şayan buluyorum Şöyle diyor: muhtemel ki, söz konusu zamanlar ile sahabe dönemi kastediliyor Çünkü muhatap kendileridir Dolayısıyla bu kendilerine şamildir Sonraki dönemler ise, bu hadis ile kastedilmemiştir Ancak bu sahabi (Enes)bunu genel saymıştır Onun için hacılar hakkındaki soruya böyle cevap vermiş ve sabretmelerini emretmiştir Soranlar tabiindir

İbn Mesud’un sözünü böyle yorumlar Bu hadis, muhatabı olan sahabe ve tabiin dönemine hastır İbn Mesud da Osman zamanında vefat etmiştir

HAKSIZLIK KARŞISINDA SUSMAK

Bu hadisin haksızlığa susmayı, tasallut ve zorbalığa sabretmeyi, çirkin ve bozulmuşluğa rıza göstermeyi, yeryüzünde zorba sapkınlara karşı çıkmayı tasvip etmediğini söyleyenlere gelince, bunlar birkaç yönden reddedilir:

İlkin, sabredin diyen – ki o Enes olup bu sözü merfu hadis metninden değildir- kişinin kendi çıkarımıdır Herkesin sözü alınır veya alınmaz, Masum (peygamber) hariç

İkincisi, Enes onlara (zulüm ve fesada) razı olmayı emretmiyor bilakis, sabrı emrediyor İkisi arasındaki fark büyüktür Küfre rıza küfür, çirkine rıza çirkindir Sabır ise, belki buna gücü yetmez Bazen de sevmez, değiştirmeye çalışır ama sabreder

Üçüncüsü, zulüm ve zorbalığa karşı koymaya gücü yetmeyen sabır ve tahammül ile kendisini muhafaza eder Hazırlığını yapar, sebeplere sarılır, düşüncesini taşıyanlara sırt verir Uygun anı kollar Batılın gücüne karşı hakkın gücüne, haksızlığın yardımcılarına karşı adaletin yardımcılarına, sapkınların askerlerine karşı Allah’ın askerlerine yönelir

Peygamber 13 yıl boyunca putlara ve onlara tapmalarına sabretti Çevresinde üç yüz altmış tane put olmasına karşın, Mescid-i Haram’da namaz kılmış, Kabe’yi tavaf etmiştir Hatta hicri 7 senesinde sahabe ile kaza umresine geldiğinde putları görüyor fakat onlara dokunmuyordu Ancak ne zaman ki uygun zaman olan fetih geldi, putları yüz koyun yere yıktı

Buna binaen alimlerimiz şuna karar vermişlerdir Kaldırılmak istenen bir çirkinliğe daha büyüğü eklenirse, şartlar değişinceye kadar susmak vaciptir/gereklidir

Bu sabır tavsiyesinden haksızlık ve azgınlığa teslimiyet anlaşılmasın Bilakis Allah hükmedinceye dek bekleyip gözetmek anlaşılmalıdır Allah hükmedenlerin en iyisidir

Dördüncüsü, sabretmek, tanrılaşmış sapkınlara karşı doğruyu söylemeye, iyiliği emredip kötülükten sakındırmaya engel değildir Canından, malından ve çevresindekiler için korkusu olanlara vacip olmasa da, hadiste ifade edildiği gibi Cihad, zorba yönetici katında hakkı söylemektir Allah en iyi bilendir

Yusuf KARADAVİ

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın