Bir hidâyet vesilesi

Bir Hidâyet Vesilesi : Kabe-i Muazzama

Bu konuda başta Kur’an olmak üzere; peygamberler, âlimler, akıl ve kevnî âyetlerin yanında Kabe-i Muazzam’a da bir hidâyet vesilesidir.

Allah inancına varmak, hiç kuşkusuz Allah’ın takdiriyle olur. Ancak ilahi takdiri, cebir/baskı içerisinde değerlendirmemek gerekir. Bu doğrultuda insanın göstereceği gayretin önemi büyüktür. İnsan sahip olduğu irade özgürlüğü sayesinde, iman ve inkar yönünde tercihini yapabilir. Elbette bu durum, Allah’ın meşîetinin dışında cereyan etmez. Fakat, Allah’ın ilmi, insanların özgürlüğünü söküp çıkarmaz, aksine, insanın özgürlüğünü destekler. Geleneksel İslam anlayışına göre, insan diler, Allah’da onu onda yaratır. Hidâyet olayı da böyledir. Mutlak Hâdi/ hidâyet eden, Allah’tır. Ama, Allah, kullarını hidâyete ulaştırmak için birtakım vesileler kılmıştır. Bu konuda başta Kur’an olmak üzere; peygamberler, âlimler, akıl ve kevnî âyetlerin yanında Kabe-i Muazzam’a da bir hidâyet vesilesidir. Allah’ın varlığını, birliğini ve rubûbiyetini bilmeye götürücü ‘somut’ göstergelerden olan ve Mekke’de bulunan Kabe, aynı zamanda, yeryüzünde Allah’a ibadet için yapılan ilk mescittir.

Kur’an-ı Kerim’e göre, Kabe’nin manevi konum ve nüfuzunu artıran özelliklerden birisi, onun, “insanlar için bir kıyam merkezi” (Maide, 97) kılınmış olmasıdır. Çünkü Kabe, İslam’da tevhid inancının müşahhas bir göstergesidir. Kur’an’da buyrulduğuna göre, her birey ve toplumun yüzünü kendisine doğru çevirdiği bir yön vardır. (Bakara, 148 ) Bu manada Kabe de, müminlerin namaz kılarken bedenleriyle birlikte ruhlarını da çevirdiği bir kıbledir/yöndür. Mecazi anlamda Allah’ın evi kabul edilen Kabe, aynı zamanda dünya Müslümanlarının hayat tarzı olarak benimsediği İslam’ın, mümin gönüllerde temsili olarak soyut ve somut manada bir rol kazandırılan kutsal mekanın adıdır. Onun kutsallığı, sadece maddi yönüyle değil, Allah’ın bir meşâiri/işareti olarak bizzat Kur’an’da değerlendirilmesiyledir. (Hac, /29, 33)

Diğer yandan bir güven mahalli olan Kabe, umre ve hac görevini yerine getirenler için birçok ferdi ve sosyal faydanın yanında, yeryüzü ehli için bir bereket ve mecazi anlamda hidayet kaynağıdır. Kur’an’ın ifadesiyle, onun bere-ket/bolluk ve hidâyet kaynağı oluşu, tüm insan topluluklarını içine almaktadır. “Doğrusu insanlar için ilk kurulan ev, Mekke’de, dünyalar için mübarekve doğru yol gösteren Kabe’dir.” (Âl-i İmrân, 96)

Sözlükte ‘mübarek’ sözcüğü, artmak ve çoğalmak anlamınadır. Mekke’nin ‘mübarek’ vasfıyla anılması, manevi anlamda Kabe’de yapılan ibadetlerin Allah katındaki karşılığının bol olmasına bir işarettir. Nitekim bu konuda Hz. Peygamber (s.a.s)şöyle buyurmuştur: “Mescid-iHaram’ın Mescid-i Nebevi’yeolan üstünlüğü, Mescid-i Nebe-vi’nin diğer mescitlere olan üstünlüğü gibidir.” (Buhari, Mesâcid, 1;Dârimî, Salah, 2.) Bilindiği gibi Kabe, gerek câhiliye ve gerekse İslam döneminde daima hem dini ve hem de iktisadî merkez olma yö-nünü korumuş ve sürdürmüştür.Meseleye bu açıdan baktığımız zaman günümüzde Mekke’nin şahsında Kabe’nin ‘bereket’ vasfını, manevi zenginliğin yanında maddi zenginlik anlamında yorumlamak da mümkündür. İster Müslüman olsun, isterse olmasın, dünyada değişik ülkelerin ürettiği mallar bir şekilde bu beldeye geliyor, hem ihracat yapan ülkeler ve hem de ziyaretçilerin alışverişleri sayesinde belde halkı büyük kazanç sağlıyor. Bu kazançtan her iki tarafda istifade ediyor.

Bir başka açıdan, Kabe, Allah’ın varlığına işaret eden‘apaçık delillerin varlığı’ yanında, “bütün bir insanlık için hidayet” (Âl-i İmran, 97) vesilesi oluşuylada ayrı bir önem kazanmaktadır. Gayeye ulaştıran rehber,işaret anlamına gelen hüdâ sözcüğü, Kabe söz konusu olunca, bütün insanlar için kıble, kendi vasıtasıyla Allah’a ulaşılan mekan ve Hâlık-i Muhtâr’a bir delil olma gibi özellikleri bünyesinde taşır. Kabe’nin âlemler için hidâyet kaynağı olmasında ana etken, onun emin bir sığınak teşkil etmesiyle de ilgilidir. Çünkü hidâyet, insanın kendisini güvende hissetmesi olayı olunca, manevi bir sığınak kılınan Kabe ile müminin tavafla bütünleşmesi, inanç ve düşünce hayatında gönlünü terbiye etmede önemli bir basamak oluşturur. Yani, Kabe ile mümin büyük bir değişim geçirir. Gündelik hayatta köklü değişikliklere sebep olan bu değişim, insanla birlikte yeryüzüne/ hayatın tüm alanlarına taşınır.

İslam’da umre ve hac gibi ibadetlerin yapılışına mekan teşkil eden Kabe, aynı zamanda evrensel İslam kardeşliğinin sergilendiği bir platformdur. Bu sayede İslam’ın inanç sistemi tüm mümin gönüllere yerleşir, eğer varsa zihinlerde kadim bir câhiliye âdeti olan soyluluğu ve üstünlüğü ete ve kemiğe, altın ve gümüşe indirgeyen yapı, feshedilir. Bunun yerine, farklı renk ve dillerin Allah’ın bir âyeti olduğu inancından hareketle, inanç ve düşüncenin merkezine en üstün erdem olarak Allah’a karşı sorumluluk bilinci olan‘takvâ’ yerleştirilir. Hayatının bir bölümünde siyah ırka mensup olmanın kompleksine katılan ve beyaz ırka derin öfke duyan Amerika’lı Malcolm X(ö. 1965)’in hidayet öyküsünde Kabe’nin bu yönü, çok güzel dile getirilir. O,kendi adını taşıyan ‘Malcolm X’ adlı eserde bu değişimi şöyle anlatıyor:

“Hacca gitmek, görüş açımı alabildiğine genişletmiştir. Bu gezi, benim ruhuma yeni bir İslam anlayışı yükledi. Kutsal beldede geçirdiğim iki hafta içerisinde, Amerika’da geçirdiğim 39 yıl boyunca hiç rastlamadığım şeylere şahit oldum. Bütün ırkları, bütün renk tonlarıyla tanıdım. Irk ayrımcılığının olmadığı gerçek kardeşlik anlayışını gördüm. Gerçek İslam bana göstermiştir ki, beyazların tümünü birden bir kalemde silip atmak da o kadar yanlış bir tutumdur.” (Haley, Alex, Malcolm X, çev. Y. Kayırlı, Ankara, 1978, s. 729). Sözlerine devamla Malcolm X, “eğer haccın rengarenkliği, manevi cephesi bütün bir dünyaya yeterince duyurulabilirse ve gereği gibi anlatılırsa, İslam’ı din olarak seçenlerin sayısı, en azından iki-üç misli daha artacaktır” diyor. (Bkz.A.g.e., s. 763.) Görüldüğü gibi, Amerikalı Müslüman Malcolm X'in hayatındaki bu değişim ve dönüşüm öyküsü,somut olarak, Kabe’nin bir hidâyet vesilesi oluşuna en çarpıcı bir örnektir.

Netice olarak,Kabe, gerçek hürriyetin bir simgesidir. Bu yönüyle o, insanlık için ebedî özgürlüğün sembolü oluşu yanında, insanın, insanlığını gerçekleştirmesinin de önemli bir mahallidir. İnsana düşen, Kabe ve çevresinde bulunan ve her biri Allah’ın bir âyeti hükmünde olan sembollerin kendisine takılmadan, arka planındaki derin manayı kavramaktır. İşte o zaman, Yüce kudretin büyüklüğü kavranacak ve insan iman gibi bir değerle gerçek hürriyetin ne anlama geldiğini yaşayarak öğrenecektir. O halde, yeniden, Mescid-i Haram’ın çepeçevre kuşattığı Kabe’nin, evrensel İslam milletinin kalbi fonksiyonunu bir defa daha yerine getirdiğini bu gözle okumakta fayda vardır. Çünkü, açlık ve sefaletin yanında en vahşi savaşların cereyan ettiği dünyamızın nizamı, Kabe’nin sessiz yol göstermesiyle düzelebilir, insanlığın din ve dünyaları ancak onun sayesinde ıslah olabilir. Bugünlerde dünyanın her tarafından hac görevlerini yerine getirmek için Mekke-i Mükerreme’ye akın akın giden Müslümanlar olarak sadece şekil bakımından namaz kılarken yüzümüzü kıblemiz olan Kabe’ye çevirirken inanç ve düşünce bazında tüm benliğimizi çevirmenin anlamını da derinden kavrayalım. İşte o zaman Kabe, insanlar için hidâyet kaynağı, mü’minler için de hidâyetlerini artırmada bir vesile olacaktır. hac ibadeti, aynen imânın daha önceki küfür halini tamamen sildiği gibi insanın kul hakları hariç geçmişte işlemiş olduğu bütün günahlarına kefaret olur ve kişinin annesinden doğduğu günkü gibi tertemiz bir halde evine dönmesini sağlar.

ALINTI
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın