Müspet hareket veya cihad

Müspet Hareket veya Cihad

Cihad’ın Manâsı

Cihad, kelime olarak ج ه د köküünden gelen Arapça bir kelimedir. Çalışmak, çabalamak, gayret etmek gibi anlamları vardır. Bu manâda cehdetmek şeklinde Türkçe’de de kullanılır.

Aynı kökten gelen الاجتهاد, kelimesi meşakkati yüklenme adına olanca takatı göstermektir.

الجهاد ve المجاهدة kelimeleri ise düşmana karşı yapılan müdafaada bütün gücü harcamaktır ki, bu müdafaa, zahirdeki düşmana, şeytana ve nefse karşı yapılır. (Ragıb, Müfredat, c-h-d mad.)

“İslam adına yapılan her türlü aktivite cihaddır. Her gün düzenli olarak namaz kılmak, bazen sıcak günlerde oruç tutmak da cihad kapsamı içine girer. Bütün bir hayatı içine alacak şekilde nefsimiz ile ruhumuz arasında verdiğimiz sürekli mücadelenin adı cihaddır.” (Seyyid Hüseyin Nasr, İslâm, 96)

Hz Peygamber (s.a.s.), bir büyük savaştan dönüşte arkadaşlarına: “Küçük cihaddan büyük cihada döndük” demişti. Arkadaşlarından birisi büyük cihadın ne olduğunu sorunca Hz Peygamber (s.a.s.): “Kişinin heva ve hevesine karşı gerçekleştirdiği savaştır ki, bu cihadın en büyüğüdür” buyurdu. (Feyzü’l-Kadir, 4/511; Keşfü’l-Hafâ, 1/511)

Bu sebeple cihad, “Bizi Allah’tan uzaklaştıracak her şeye karşı uyanık ve tetikte olmak; Allah’ın bizim şahıslarımızda ve İslâm toplumunda murad ettiği uyumu gerçekleştirmek adına verilen gayrettir.” (Nasr, İslâm, 97) “Cihad, öze erme ve erdirme adına yapılan niyet ve aksiyonun adıdır. Onun büyük olanı; insanın gücünü kullanarak, kendini zorlayarak, hayatın akışına ters manilere göğüs gererek kendi özüne ermeye çalışmasıdır. Bir de, aynı şeyin başkalarını özleriyle bütünleştirmek için yapılanı vardır ki, onun adı da küçük cihaddır.” (Fethullah Gülen, Cihad, 13) “Cihad, kulları ile Allah (c.c.) arasındaki engelleri ortadan kaldırıp, insanları Allah (c.c.) ile buluşturmanın adıdır ve Peygamber mesleğidir. (Gülen, a.g.e, 13) “Cihad, çok geniş bir yelpazeye sahiptir. Bazen bir söz söyleme veya susma, bazen sadece yüz ekşitme veya bir tebessüm atfetme, bazen bir meclisi terketme ya da bir yerde bulunma, kısacası yapılan her işi Allah için yapma, sevgi ve öfkeyi O’nun rızasına göre ayarlama, bütünüyle cihadın şümûlüne girer. Bu şekilde hayatın her sahasında, cemiyetin her kesiminde toplumu ıslah adına sürdürülen her türlü gayret, cihad cümlesindedir.” (Gülen, a.g.e.,19)

“Cihad, nefse, şeytana, inançsızlara ve münafıklara karşı verilen mücadeledir. Nefis planında cihad, dini öğrenmek, bildiğini hayata geçirmek, başkalarına anlatmak, Allah’ı ve dinini insanlara anlatırken başa gelen zorluklara sabretmek suretiyle olur. Şeytana karşı yapılan cihad, onun itikat ve amel noktalarında kalbe verdiği vesveselerin önünü almaya çalışmak ve onun telkin ettiği bayağı arzulara karşı direnmek şeklinde kendini gösterir. İnançsızlara ve münafıklara karşı cihad ise dil, mal, can ve gerektiğinde de kuvvet ile olur.” (İ. Kayyim el-Cevziyye, Zadü’l-Mead, 3/24-25)

Modern ilimlerle donanıp, terakkinin en müthiş düşmanı olan cehalet, fakirlik ve fikri ihtilafa karşı verilen mücadelenin adı da yine cihaddır. (Nursi, Divân-ı Harb-i Örfî, 57)

Kur’ân’da Cihad Kelimesi

Kur’ân’da cihad kelimesi bir çok yerde zikredilir:

“Her kim cihad ederse, kendi hesabına cihad eder. Şüphe yok ki Allah, alemlerden müstağnidir; hiçbir şeye ihtiyacı yoktur.” (Ankebut, 29/6); “Peygamber ile beraberindeki mü’minler hem mallarıyla, hem de canlarıyla cihad ettiler. Hayırların her türlüsü onlarındır. Felaha erenler de onlardır.” (Tevbe, 9/88); “Bizim uğrumuzda mücahede edenleri Biz elbette hidayet eder, onlara doğru yolları gösteririz. Muhakkak ki Allah, her türlü işini iyi yapanlarla beraberdir.” (Ankebut, 29/69); “Ey iman edenler! Sizi acı bir azaptan kurtaracak, üstelik çok kârlı bir ticareti size göstereyim mi? Allah’a ve Rasûlüne inanır, mallarınız ve canlarınızla Allah yolunda cihad edersiniz. Eğer bilirseniz bu sizin için hayırlı olandır.” (Saff, 61/10-11) bu yerlerden bir kaçıdır.

Kur’ân-ı Kerim’de cihad kelimesi değişik versiyonlarıyla 35 defa geçer. Kur’an, “cihad” ile savaş manâsına gelen “kıtal” kelimesini birbirinden ayırır. Bu hususu belirginleştirmek için savaş ile alâkalı ayetlerden bazılarını zikretmemiz yerinde olabilir:

“Saldırıya uğrayan mü’minlere savaşma izni verilmiştir. Çünkü onlar zulme uğramışlardır. Hiç kuşkusuz Allah’ın onlara yardım etmeye gücü yeter.” (Hacc, 22/39); “Hoşlanmasanız da size savaş farz kılındı. Sizin hoşlanmadığınız bazı şeyler vardır, oysa ki onlar hakkınızda hayırlıdır. Hoşunuza giden öyle şeyler de vardır ki, sizin için bir şerden ibarettir. İşin hakikatini Allah bilir, siz bilemezsiniz.” (Bakara, 2/216); “Nice peygamberle birlikte birçok Rabbaniler savaşa girdiler de, Allah yolunda kendilerine isabet eden (güçlük ve mihnet)den dolayı ne gevşeklik gösterdiler, ne de boyun eğdiler. Allah, sabredenleri sever.” (Âl-i İmran, 3/146)

Hadislerde Cihad Kelimesi

Allah Rasûlü (s.a.s.) de, yeri geldiğinde cihaddan bahisler açmış, onu nazara vermiş, pek çok amellere olan üstünlüğünü ifade etmiştir:

â€“ Hz Peygamber (s.a.s.)’e Allah yolunda yapılan cihada hangi amelin denk olduğunu sordular. Rasulüllah: “(Başka bir amelle) dedi, ona güç getiremezsiniz !” Soruyu soranlar ikinci ve hattâ üçüncü sefer tekrar sordular. Rasulüllah her seferinde aynı cevabı verip: “(Bir başka amelle) ona güç getiremezsiniz!” dedi. (Buharî, “Cihad”, 2; Müslim, “İmâret”, 110)

â€“ Hz Peygamber’e, en faziletli insanın kim olduğu sorulduğunda: “Canıyla ve malıyla Allah yolunda cihad eden kimsedir” buyurdu. (Buhari, “Cihad”, 2; Müslim, “İmaret”, 122)

â€“ “Mücahid, Allah Tealâ’nın dediklerini yapma hususunda nefsiyle cihad edendir.” (Tirmizi, “Zühd”, 164)

â€“ “Müşriklere karşı mallarınızla, canlarınızla ve dillerinizle cihad edin.” (Ebu Davud, “Cihad”, 18; Nesai, “Cihad,” 1)

â€“ “Cihad, kıyamete kadar devam edecektir.” (Ebu Davud, “Cihad,” 33; Heysemi, Mecmeu’z-Zevaid, 5/106)

Yukarıda zikredilen hadislerde bizzat cihad kelimesi geçmektedir. Bu hadislerinde Hz. Peygamber Efendimiz (s.a.s.), bu kelimeyi bazen zahirdeki düşmana karşı yapılan mücadele manâsında, bazen de nefse ve şeytana karşı verilen mücadele manâsında kullanmış, kısaca hem büyük hem küçük cihadı ifade buyurmuşlardır.

Bizzat cihad kelimesinin geçmediği, fakat o manâyı ihtiva eden birçok hadis-i şerif de vardır. İmam Nevevi, bu hadisleri Riyazü’s- Salihin adlı eserinin “Mücahede babı” adı altında bir araya getirmiştir.

â€“ Hz Peygamber (s.a.s.) bir kudsi hadiste Cenab-ı Hakk’ın şöyle buyurduğunu nakletmişlerdir: “Bir kimse Benim dostlarımdan birine düşmanlık ederse, Ben ona harp ilan ederim. Hiçbir kulum, farzlardan daha sevimli bir başka şeyle Bana yakınlık kazanmamıştır. Nafile ibadetlerle de durmadan kulum Bana yakınlaşır, nihayet Ben onu severim. Sevince de onun işiten kulağı, gören gözü, tutan eli ve yürüyen ayağı olurum. Benden bir talebi olursa onu yerine getirir, Bana sığınırsa onu korurum.”

â€“ Hz. Aişe (r.anhâ) anlatıyor: “Hz Peygamber (s.a.s.)’in geceleri ayakları şişinceye kadar namaz kıldığı olurdu. O’na: â€˜Ey Allah’ın Rasulü, Allah Tealâ, sizin geçmiş ve gelecek günahlarınızı bağışlamış olmasına rağmen niçin böyle yapıyorsunuz?’ dedim. O: â€˜Şükreden bir kul olmayayım mı?’ buyurdu.” (Buhari, “Teheccüd”, 6; Müslim, “Sıfatu’l-Munafikin”, 81)

â€“ Yine Hz Aişe’den: “Ramazan ayının son on günü girince Hz Peygamber (s.a.s.) gecelerini ibadetle geçirir, ailesini uyandırır, kendisini ibadete verir, başka işe bakmazdı.” (Buhari, “Leyletü’l-Kadr,” Müslim, “İ’tikâf”, 7.)

â€“ Suffe ehlinden olan Ebu Firas (r.a.), bazı geceler Hz Peygamber’in evinde kalır, abdest suyunu ve diğer eşyalarını O’na getirirdi. Bir gün yaptığı bu güzel hizmetlerinden ötürü Allah Rasulü ona, “Benden bir şey iste.” dedi. O: “Cennet’te seninle beraber olmayı istiyorum.” dedi. Resul-ü Ekrem, “Başka bir şey istesen” deyince o, en büyük arzusunun bu olduğunu ifade etti. Bunun üzerine Allah Rasulü, “O halde çok secde etmek suretiyle bana yardım et.” buyurdu. (Müslim, “Salât”, 226; Ebû Davud, “Tatavvu,” 22.)

Cihad konusunda Allah’ın ve Rasulüllah’ın ifadelerinden çıkan ana fikir ve manâ şudur: Allah yolunda cihad etmek, bir ömrü bütünüyle Yüce Allah’ın emrettiği istikamette geçirmek, yaratılış gayesine uygun yaşamak, Allah’a lâyık bir kul olmak, Allah Tealâ’yı ve Hz. Rasulüllah’ı insanlara tanıtmak, O’nun dinine sahip çıkmak, bu gibi hususlarda cehd ve gayret sarfetmek, bunlarda başarılı olabilmek için mücadele etmek demektir. Savaş, cihadın gerektiğinde ve yeri geldiğinde yapılması gereken bir boyutudur

Saadet Asrı’nın Cihadı

Allah Tealâ, Hz peygamber (s.a.s.)’e: “Ey örtüye bürünen! Kalk ve insanları uyar! Rabbinin büyüklüğünü an!” (Müddessir, 74/1-3) diyerek bizzat vazifesini bildirmişti. Artık, O (s.a.s.) hiç boş durmayacak, vazifeden dur olmayacaktı.

Yine o erken dönemlerde Cenab-ı Hak: “Sakın kafirlere itaat etme ve Kur’ân’a dayanarak onlara karşı olanca gücünle büyük bir cihad gerçekleştir” (Fürkan, 25/52) emrini verdi. Savaş izninin bu âyetten 12-13 sene sonra geldiğini düşünürsek, buradaki cihadın ne manâya geldiğini anlayabiliriz. Bu âyet, bir yandan â€˜dil’ ve â€˜hâl’ ile cihadın, ya...
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın