Maneviyat ilmi ve manevi alem

Maneviyat ilmi ve manevi alem

Ma’rifet ve Marifetullah nedir?

Bismillah... Bizlere her vesileyle kendini tanitan Rabbimize hamd, Habib-i Zisanina, Âl ve Ashabina salat ve selam…

‘Ma’rifet’ nedir? Kelime anlami olarak Türkçe’de; bilme, bilis, ustalik, maharet-yetenek, bilgi, tanimak ve asinalik gibi manalara karsilik gelir. Tasavvufta ise bilmek ve anlamak sanati… Ne’yi ve kim’i bilmek? Celal ve Kerem sahibi Allah’in Zatini ve O’nun isimlerinin (esma), sifatlarinin tecellilerini ve yaratmasinin cereyan edisini (ef’al; fiileri)… Esyanin ve hadiselerin hakikatini, sirlar perdesini aralayarak ardindaki gerçekleri idrak etmek… Kudreti sonsuz Sanatkar’in saheserlerini deruni bir zevkle seyretmek…

‘Ma’rifetullah’; Allah’i tanimak/bilmek sanati… O’nun Zat’ini bilmek ne’yle mümkün? Yine O’nun bildirmesiyle, idrak ettirmesiyle, yakinle… Tabii, bildirdigi kadariyla bilmek… Yoksa O’nu hakikatte oldugu gibi bilmek ne mümkün!

Bu yüzdendir ki Fahr-i Kâinât (sallallâhu aleyhi vesellem) Efendimiz: "(Allâh'im!) Sen'i lâyik oldugun sekilde medh ü senâdan âcizim! Sen kendini nasil medh ü senâ etmissen öylesin!" (Müslim, Salât, 222) buyurmuslardir.

Nasil bir ‘bilmek’?

Evvela ‘bilmek’ mefhumunu ele alalim. Nedir ‘bilmek’ten kasit? Tasi, topragi, rakamlari ve hesabi bilmek gibi bir ‘bilmek’ midir bu bilmek? Degildir elbette.

Bu ‘bilmek’ akli ve fiziki/fenni ilimler için geçerlidir. Insanoglu binlerce yildir, içinde yasadigi kainatin maddi yapisini inceleyen (b)ilimler gelistirmistir. Fizik, astronomi ve tip gibi. Bes duyu organi araciligiyla elde edilen veriler (malumat), akil/zeka yardimiyla, çesitli metotlar kullanilarak ulasilan sistemli bilgilerdir bunlar. Insan da beden itibariyle tip ilminin konusudur. Fakat, insan sadece bedenden ibaret degildir. Insanin bir de ruhi, manevi yönü vardir. Sevgiyi, nefreti, kisiligi, ahlaki olan ve olmayan davranislari vesaire. Batililarin gelistirdigi, -kismen- insanin iç dünyasini, kisilik ve ruhi yönünü inceleyen psikoloji ve psikiyatri bilimleri vardir, bu sahayi inceleyen.

Esas itibariyle Islam dini üç temel ilim üzerine kuruludur; itikad, fikih ve ahlak (maneviyat/tasavvuf). Tefsir, hadis, siyer, kelam gibi ilimler bu ilimlerin yardimcilaridirlar. Ma’rifetullah da manevi ilimlerin bir parçasi oldugu için onu incelemek, ancak maneviyat ilmi de denilen tasavvuf ilminin konusu olabilir.

Denilebilir ki itikad (inanç) ilmi, ma’rifetullahin temel meselelerini akli yönüyle izah eder, akla yaklastirir, akli doyurur (ilmel yakin); tasavvuf, yani maneviyat ilmi ise onu deruni bir boyuta ulastirma gayretine sokar, inandigi seyleri ayniyla yasatir (aynel yakin) ve ruhu terakki ettirerek, Hakki tam bir yakin ile idrak etmeye (hakka’l yakin) ulastirir.

Maneviyat alemini neden hissedemiyoruz?

Maneviyat ilminde, bilmenin çesitli kademeleri vardir. Akil (beyin) ve hisler (duyular) araciligiyla bilinebilen, anlasilabilen bir alem degildir maneviyat alemi. Kalp ile, ruhun subeleriyle ve nihayette ruhun bir bütün olarak idrak etmesiyle bilmektir ma’rifet.

Peki, her insanda kalp, diger manevi latifeler ve ruh varsa, neden herkes manevi alemi hissedemiyor? Hissedemiyor, çünkü insan ezelde ruhani boyutuyla ‘en güzel bir sekilde’ (ahsen-i takvim) yaratildigi halde, bu dünya hayatina, yani ‘asagilarin asagisina indirilirken’ bu asli vatanindan uzaklasmakla, asli özelliklerini de kaybetmistir. ‘Deni’ (asagilik) dünyanin maddi boyutu ona bir zindan olmus, ruhaniyetini örtmüstür. Görürken görmez olmus, duyarken duymaz olmustur. Bu beden ve ruhtan olusan hilkata, bir de ‘daima kötülügü isteyen nefis’ de dahil edilince, insan gerçekten ‘zalim, cahil, unutkan’ bir hale dönüsmüstür.

Manevi aleme nasil girilir?

Öyleyse, ruh tekrar asik oldugu Rabb-i Azim’e yönlendirilmeli, nefis kötü sifatlardan temizlenmeli ve dünya da ahirete bir köprü olarak degerlendirilmelidir. Böylece, insan tekrar Rabbini bilir ve kaybettigi ma’rifete tekrar ulasmis olur.

Kalp denilen yer öyle bir yerdir ki, orada Allah’in nuru galip geldiginde, rahmet kapladiginda; tabii hislerimizi olumlu manada harekete geçirir, diger latifeler de bu nur sayesinde, Allah’in sifatlariyla sifatlanmaya baslarlar. Cömertlik, sefkat, merhamet, adalet gibi… Bunlar Celal ve Kerem sahibi Allah’in en yüce sifatlarindandir.

Kalp, yine öyle bir yerdir ki; orada nurun ziddi olan ‘zulmet’ (manevi kirler) galip geldiginde; bu defa, yine manevi latifelerden biri olan nefis ve kötü arzulari harekete geçer ve diger latifeleri de kendi hesabina çalistirir. Hirs, zulmetmek, kiskançlik, kibir ve sehvet gibi Rabbimizin razi olmadigi kötü sifatlar ortaya çikmaya baslar.

Ma’rifet ilimi nasil elde edilir?

Iste, bundan dolayidir ki ancak kalbi ve diger duygulari gelismis, asli fonksiyonlarini tekrar kazanmis bir kimse, manevi bir ‘bilmek’ olan ma’rifeti elde edebilir. Yani, Celal ve Kerem sahibinin nuruyla aydinlanmis bir gönle sahip, tertemiz bir kalp lazimdir ma’rifet için. Bu sebeple, maneviyat ehlinin üstatlari olan mürsidler, önce kalbi temizlemekle ise baslanmasi gerektigini söylerler. Zira kalp; bedenimizle ruhumuz arasindaki yegane geçis noktasidir. Rabbimizi idrak edebilecek, marifete erebilecek ve elde ettigi bu marifeti, akla göndererek onun da selamete ulasmasini saglayacak yegane merkezdir.

Ma’rifetullah, maneviyat ilminde en üst sirada yer alir. Bu en üst bilme ve idrak etme seviyesine ulasmak için gelmistir insanoglu yeryüzüne. Celal ve Kerem sahibi Allah’i bilmek ve O’na ibadet etmek için. Ne var ki, kimi insanoglu çalisir didinir ama yolda kalir, kimi de yüceler yücesi ma’rifetullaha erer. Ancak “Insana kalacak olan çalistigindan baskasi degildir”, herkes çalistiginin karsiligini ve daha fazlasini alacaktir Yüce Rabbinden.

O halde, bu yüce ma’rifetullaha ermenin yolu nedir? Nasil baslanmali? Nerden ulasilmalidir bu yüce gayeye. Insani yoktan var eden Kerem Sahibi, ona yükledigi kulluk vazifesini en güzel sekliyle yapabilmesi için yol ve yordamini da tarif edecek Peygamberler göndermistir.

Insanlik tarihi boyunca devam eden ma’rifet arayisi, peygamberlerin rehberligine tabi olanlara kolaylasmis, nice salih kullar, ma’rifet ve yakin sahibi veliler yetismistir. Ancak, insani ma’rifete ulastiran manevi yolculuk (seyr-i süluk), rehberler terk edildiginde sarpa sarmis, seytanin da aldatmasiyla, nice insan ve topluluklar baska yollara saparak yollarda kalmistir.

Kerem sahibi Allah’tan niyazimiz, azip sapmislarin degil, kendilerine nimet verdigi, gerçek hidayet ve ma’rifet ehlinin yolu olan ‘sirat-i müstakim’e bizleri ulastirmasidir. O (cc) her seyin en dogrusunu bilendir.

Kaynaklar: 1- Imam-i Rabbani Hz.; Mektubat-i Rabbani. 2- Seyda Muhammed Konyevi Hz.; Kalplerin Sifasi Sohbetler, Muhabbetullah ve Tasavvuf, Reyhani Yayinlari. 3- Ismail Çetin Hz.; Edeble Varis Lütufla Dönüs, Olgunluk Günahtan Sakinmaktir, Dilara Yayinlari. 4- Seyyid Abdülkadir-i Geylani; Sohbetler, Futuhu’l Gayb. 5- Sehabüddin Sühreverdi; Avarifu’l Mearif.

SÜLEYMAN KARAKAS
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın