Makam Düşkünlüğü

Makam Düşkünlüğü

İnsanda pekçok iyi şevlerin özü ve çekirdekleri bulunduğu gibi, bir kısım maslahatlar için kötü şeylerin esasları da onda mevcuttur Meselâ: hasbilik, samimiyyet, diğergamlık, istiğna gibi güzel huyların yanında insanda, çok defa, makam sevgisi, mansıp düşüncesi, görünme arzusu nev'inden kalbi öldüren, ruhu felç eden kötü hasletler de bulunur Bu itibarla, insanlarla münasebetlerimizde, onların bu tabiî tarafları da nazarı itibare alınarak alâka kurulmalıdır ki, hayâl kırıklığına düşmiyelim

* * *

Hemen her insanda, az-çok bulunması tabiî olan makam arzusu, şöhret hissi ve mansıb düşüncesi, eğer meşrû şekilde tatmin edilmezse, kendilerini bu arzu, bu his ve bu düşünceden kurtaramayanlar, hem kendilerine hem de içinde yaşadıkları topluma çok zararlı olabilirlerTıpkı, doyma noktasına ulaşmış bir nesnedeki boşalma temayülüne karşı koymanın, deprasyona, tahribe, aritmiye sebebiyet vermesi gibi, ruhunda şan ve şöhrete yenilmiş derbeder gönüllerinde bu içden arzuları, uygun bir yola kanalize edilmezse kendi dünyamız hesâbına tahribat kaçınılmaz olur

* * *

Böyle ham ruhların; nefislerini tatmin yolundaki her hareket ve faaliyetleri, ruhun darbelenmesi sayılsa bile, netice itibari ile bir kısım şerlerin önlenmesine ve nisbî güzelliklere vesile olması bakımından "ehven-i şer" hatta dolaylı olarak bir hayır da sayılabilir Gırtlağına "hakk ı temettü" arayan bir ses sanatkârı, fuhşa ait şarkılarıyla etrafımıza sis ve duman püskürteceğine, ilâhî bir nağme, canlı bir kasîde ve mevlid'den bir bahisle boşalması daha az zararlı, hatta bazıları için hayırlı dahi sayılabilir

* * *

Samimiyet ve ihlâs, yapılan bir işin ruhu ve o işi yapanın da vasfıdır Buna göre, yapılan herhangi bir amelin Yaradanın nezdinde makbul olması; o amelin yürekden ve karşılık beklememe niyetiyle yapılmasına yapanın kalbine de Hak rızasından gayrı birşeyin girmemesine bağlıdırNe var ki, her ferdin bu ölçüde hizmete muvaffak olabilmesi oldukça zordur Binaenaleyh, böylelerinde şer veya hayrın hâkim olmasına göre kanaat yürütülmelidir Evet, öyle işler vardır ki, gösteriş ve âlâyiş tarafı ağır basmakla beraber, ideallerimize, mukaddes düşüncelerimize ve insanımıza mutlak surette zararlı olduğu iddia edilemez Bunlar yaptıkları işlere şahsî arzu ve isteklerini karıştırabilir, Hakk'ın rızasını her zaman düşünemeyebilir, yaptıkları yanlışlıklar karşısında iki büklüm olup ah-u enin etmesini bilemeyebilirler; ama; inançlarında ve istikametlerinde Hakk'ın yanında olmadıklarını söylemek, katiyyen doğru değildir

* * *

Bütün bunlarla beraber, bir hey'et içinde hizmet veren fertlerden herbiri bizzat ve müstakillen vazife gördüğü sahayı temsile kalkışır, ona bakarak başkaları da kendi sahalarında görünme arzusuna kapılırlarsa, cemaat disiplini bozulur, her şey alt üst olur ve süratle anarşiye gidilir Daha sonra ise, şahısların bencillikleri hesabına, cem'iyyetin her kesiminde münferid hareketlere yol açılır; derken ayak başa, baş da ayağa karışarak merkezî otorite bütün bütün yıkılır gider

* * *

Bir hükûmet içindeki muvaffak simâlar, bir devlet bünyesindeki aktif unsurlar, bir müessese içindeki fâtih ve dinamik ruhlar, şahsî kabiliyet ve muvaffakiyetlerine göre arslan-payı talep ettikleri takdirde, o hükümet felç olur, o devlet yıkılır, o müessese de yüz ağzı bulunan bir ucûbeye döner Hükûmet kendi disipliniyle, devlet kendi esâsât ve prensipleriyle, bir ordu da itaat ve inkıyâdı, emir ve kumanda esasına saygısıyla vardır Bunun aksini iddiaya kalkışmak, dünden bugüne varlığımızın teminatı olan bu hayâtî unsurları görmemezlikden gelmek demektir

* * *

Keşke gönüller, Yüce Yaratıcının verdiğine ve vereceğine kanaat ederek, her bucakda O'nun hoşnudluğunu arayabilselerdi; ama öyle anlaşılıyor ki, ellerindeki fenerin sönük ışınlarına kanaat ederek Güneşin aydınlatıcı tayflarına sırtını dönen bir kısım bencil gönüller, daha bir süre miyop bakışlarını düzeltemeyecek ve aydınlık kapıyı bulamayacaklar!

* * *

İnsanın değişikliğe uğrayıp çürümesi, aheste aheste ve fevkalade ses sizce cereyan eder Hatta ba’zen, küçük bir gaflet, kafileden az bir ayrılış, zay’i olup gitmeye sebebiyet verebilir Ne var ki, böyleleri, kendilerini hep aynı çizgide ve mevzilerinde gördüklerinden, çok defa minare gibi bir zirveden kuyunun dibine düşdüklerinin farkına bile varamazlar!

Harem aşkı ve haneperestlikle nöbet yerini mire denler, galiben, maksatlarının aksiye tokat yemiş, sıcak yuvalarından ve cıvıl cıvıl çocuklarından da olmuşlardır Savaşması gerekdiği yerde, erkekçe savaşmasını bilemeyen Endülüs’lü bir emire, anasının itab dolu şu sözü ne kadar ma’nidardır: “Cephede erkek gibi dövüşmedin, bari otur avratlar gibi ağla!!”

Sızıntı

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın