Kanaat eden rahat olur

Kanaat eden rahat olur

Kanaat demek, bir hırkaya razı olup tenbel oturmak demek değildir. Kanaat, kendi kazandığına razı olup, başkasının kazancına göz dikmemek demektir.

Dinimizde zaruret miktarında kazanmak için çalışmak farzdır. İhtiyaç miktarında kazanmak, sünnettir. Buna, kanaat denir. Ziynet olan şeyleri kazanmak, mubahtır. İhtiyaç ve ziynet eşyasını dine uygun olarak kazanmak ibadet olur. Bunları kazanmak için, dinin dışına çıkmak, haram olur. Böyle ele geçirilenler de, dünyalık olur.

Bir kimsenin her günkü halinden memnun olması, her halinde Allahü teâlâya şükretmesi, bu kimsenin kanaat sahibi olduğunu gösterir. Kendinden daha iyi mevkide, kendinden daha zengin, kendinden daha kuvvetli, kendinden daha güzel bir insanı kıskanmayarak kendi halinden memnun ve razı olan insanın öncelikle kalbi rahattır. Sonra da, en mühimi Allahü teâlânın sevgili kuludur. Sevgili olmanın sebebi şudur: Allahü teâlânın kendisine verdiğinden memnun ve razıdır. Bunun için, Allahü teâlâ da, ondan razıdır.

Kanaat, bitmez tükenmez bir hazinedir. Kanaatkâr olmayan bir zengin, kanaatkâr olan bir fakirden daha fena durumdadır. Çünkü, o zenginin kalbi rahat değildir. Kanaatkâr olan fakir ise, kalbi rahat olduğu için, sanki bir hazine içinde yaşamaktadır.

Rıza demek, Allahü teâlâdan gelen her şeye razı olmak demektir. Allahü teâlâdan bir felaket gelse, ona da rıza gösterir. Kimseye şikayet etmez. Bu, her insanın yapabileceği bir iş değildir. Fakat, bunu yapabilen, büyük bir insandır. Böyle insanlarda, Peygamberlere mahsus sabır ve tahammül var demektir. Allahü teâlânın büyüklüğüne inandığı derecede insan, bu tahammülü ve bu rızayı gösterebilir. Gıpta edilecek bir meziyettir.

İnsan, kazandığına kanaat etmeli, Allahü teâlânın taksimine razı olmalıdır. (Kanaat eden doyar) buyuruldu. Allahü teâlâ, beş şeyi, beş şey içine koymuştur. Bu beş şeyi alan, içindekine kavuşur: 1-İzzeti, şerefi, ibadete; 2-Zilleti, sefaleti, günaha; 3-İlmi, hikmeti, çok yememeye; 4-Heybeti, itibarı, gece namaz kılmaya; 5-Zenginliği, kimseye muhtaç olmamayı da, kanaate tâbi kılmıştır. Bir hadis-i kutside: (Ey Ademoğlu! Kanaat et zengin ol. Hasedi terk et, rahat ol! Dünyayı terk et, dinin halis olsun) buyurulmuştur.

Peygamber efendimiz, bir gün, Ebu Hüreyre hazretlerine hitaben buyurdu ki:
(Ya Eba Hüreyre! Vera sahibi ol! İnsanların en abidi olursun. Kanaat sahibi ol! İnsanların en çok şükredeni olursun. Kendin için istediğini, insanlar için de iste! Kâmil mümin olursun. Sana komşu olanlarla iyi komşuluk yap! Hakiki Müslüman olursun. Gülmeyi azalt! Şüphesiz ki çok gülmek kalbi öldürür.)

Eshab-ı kiramın ileri gelenlerinden Ebu Sa’id Hudri hazretleri anlatır:
“Bir gün annem beni Resulullah efendimizden bazı şeyler istemem için gönderdi. Huzuruna varıp oturdum. Mubarek yüzünü bana çevirerek: (Kim sahip olduğu şeye kanaat ederse, Allahü teâlâ onu başkasına muhtaç etmez. Kim çirkin şeylerden sakınırsa, Allahü teâlâ onu iffetli eyler. Kim sahip olduğu şey ile yetinirse, Allahü teâlâ ona kâfidir. Kim bir ukıyelik miktarında bir şeye sahip olduğu halde, başkasından bir şey isterse, devamlı isteyici olur) buyurdu. Ben de, kendi kendime falan devemiz bir ukıyeden daha iyidir dedim. Hiçbir şey istemeden Resulullah efendimizin huzurundan kalkıp gittim.”

Şumeyt bin Aclan hazretleri buyurdu ki:
"Her gün ömrünün bir kısmı gitmekte, sen ise buna üzülmüyorsun. Her gün sana yetecek kadar rızk verilmekte, fakat, sen, sana verilen şeyleri kâfi görmüyorsun ve seni azgınlaştıracak, Allahü teâlâdan uzaklaştıracak şeyi istiyorsun. Aza kanaat etmiyor, çokla doymuyorsun. Kendine ihsan edilen ve içinde bulunduğu nimetlere şükretmekten aciz iken, daha fazlasını istemek nasıl uygun olur? İsteğinin fazlalığı seni aldattı. Arzu ve istekleri dünya için olan bir kimse, ahiret için nasıl çalışabilir. Hayret edilir, ne kadar çok şaşılır şu kimseye ki, ahirete inanıyor ve dünya için çalışıp ona koşuyor."

Sa’lebe bin Ebi Hatıb, Ensardan idi. Bedir gazasında bulunmadı. Hazret-i Osman zamanında vefat ettiği bildirilmektedir. Malının çok olması için Peygamber efendimizden dua istedi. Resulullah efendimiz buna; (Kanaat et!) buyurdu. Fakat dua için, tekrar tekrar ısrar etti. Bunun üzerine Peygamber efendimiz dua ettiler ve malı, hayvanları çoğaldı. Onlarla uğraşıp namaza gelmez oldu. Resulullah efendimizin gönderdiği zekat toplama memurlarına zekat vermedi. Hakkında Tevbe suresinin yetmiş altıncı âyeti nazil oldu. Bunu işitince, sadakasını getirip yalvardı ise de, kabul buyurulmadı. (Sa’lebeye yazıklar olsun!) hadis-i şerifine hedef olmak felaketine duçar oldu.

Sa'di-i Şirazi hazretleri; "Hak teâlânın lütuf ve ihsan buyurduğu bahta ve rızka kanaat etmeyen kimse, Rabbini bilmemiş ve Ona itaat etmemiş olur. Ey bir yerde durmayan, sebat etmeyen, rızk için didinip duran, koşan kişi! Sakin ol, yuvarlanan taş üzerinde ot bitmez" buyurmuştur.

Netice olarak Zünnun-i Mısri hazretlerinin buyurduğu gibi:
“Kanaat eden rahat bulur, üstün olur.”

Osman Ünlü
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın