Kadınların Mescide Gitmeleri

Kadınların Mescide Gitmeleri

Mescid müslüman toplumunun ilk kurumudur. Mescid ilkin ibadet merkezi, sonra ilim merkezi en son olarak da siyasi ve toplumla ilgili çalışmaların merkezidir. Daha sonra ihtiyaç anında herkese açık konferans salonu ve spor alanıdır. Bu etkenlerin hepsi -Peygamber döneminde- fırsat buldukça kadının mescide gelip gitmesine imkân tanıyordu. Kadının zaman zaman mescide gelip gitmesi onu direk olarak müslümanların genel hayatı ile alakadar olmasını temin ediyordu. Tabii ki bundan başka mescidde katıldığı ibadeti, namaz kılarken Kur'an dinlemesi, ilim halkalarını ve halkın geneline yapılan va'z ve nasihatleri dinlemesi bu gidip gelmenin dışındadır. Böylelikle kadın müslümanlar hakkındaki toplumsal ve siyasi haberleri öğreniyor. Bütün bunlardan başka mü'min kardeşleriyle tanışıyor ve aralarındaki dostluk ve sevgi bağlarının kuvvetlenmesi sağlanıyordu. Bu şu demektir: Gerçekten mescid Peygamber (s.a.v.) döneminde kadın ve erkek her ikisi için de bir toplumsal, kültürel ve kulluk esaslarının etrafa yayıldığı bir merkezdi. Hiç bir kimsenin kadının mescide gelip gitme hakkını elinden almaya çalışması caiz değildir. Eğer biz bunu kadının namazını evinde kılması daha faziletlidir diyerek onu mescidden alıkoymak istersek işte o zaman Rasulullah (s.a.v.)'in kadınların mescide gelmelerini men etmeyi yasaklayan emrine muhalefet etmiş oluruz. Eğer kadının mescide gelmekteki amacı Kur'an, vaaz dinlemek veya genel toplantıda hazır bulunmak, yahut mü'minlerle olan bağını güçlendirmek böylece hayırda yardımlaşmak ise tasarladığı bu hayırlı şey bazen mendup, bazen de vacib olabilir.

Bu bağlamda İbni Dakike'1-Iyd, şu hadisin şerhinde şöyle diyor: "Erkeğin cemaatle kıldığı namaz evinde veya çarşıda kıldığı namazdan yirmi beş derece daha üstündür. Bu üstünlük ise eğer abdestini güzel alır, sonra da mescide sadece namaz için çıkarsa her attığı adımda bir derece yükselir. Ayrıca hatalarından bir tanesi de silinir. Arkasından namazını da kılarsa melekler o camide olduğu müddetçe şöyle dua etmeye devam ederler: Allah'ın onu bağışla, Allah'ım ona merhamet et, Allah'ım onun üzerine bereketindir.[12]

İbni Dakiki'I-Iyd şöyle devam ediyor; Hadis-i şerifteki kabul olunabilecek ve geçersiz sayılamayacak sıfatlan sunduk. Sen bu hadisteki sıfatlara bir bak, onlardan hangisinin kabul olunup, hangisinin kabul olunamayacağını tayin et. Hadisteki erkeklik sıfatına rağmen kadının mescide gitmesi men-duptur. Onun için erkeklerle beraber durumunun eşit olması gerekir. Çünkü erkeklik sıfatı amellerin sevabı açısından şer'an muteber olmayan bir şarttır."[13]

Müslüman kadının mescide gelmesi sadece faziletinden dolayı Rasu-lullah (s.a.v.)'in mescidiyle sınırlı değildi. Bilakis bu kadınların mescide gelmeleri hadisesi Medine'nin içindeki ve dışındaki mahalle mescidlerine kadar uzayıp gidiyordu.

Bazı örnekler:

Abdullah İbni Ömer'den rivayete göre; şöyle dedi; İnsanlar Küba'da sabah namazında iken onlara birisi geldi ve şöyle dedi: Muhakkak ki Rasulullah (s.a.v.)'e bu gece vahiy indirildi. Vahiyde kendisine Kabe'ye yönelmesi emrolundu. O tarafa yöneliniz. Bu sözden önce onların yüzleri şam istikametine doğru idi. Kabe'ye doğru yöneldiler.[14]

Hafız İbni Hacer; İbni Ebi Hatim'de bulunan Süveyle binti Eslem'in hadisinde kıble yönünü değiştirmenin o anda nasıl olduğuna dair bilgi vardır. Suveyle binti Eşlem bu hadisinde; "Kadınlar erkeklerin yerine erkekler de kadınların yerine geçti, geri kalan iki rekatı beytü'l-haram istikametine doğru kıldık [15]dedi.

Amr İbni Seleme babasından rivayet ettiğine göre şöyle dedi: "Allah'a yemin olsun ki ben sizin yanınıza Peygamber (s.a.v.)'in yanından geliyorum. O şöyle buyurdu: 'Şu namazı şu vakitte kılın. Namaz vakti geldiğinde içinizden birisi ezan okusun. Kur'an'ı en çok ve iyi bileniniz imam olsun.' Aralarında konuştular baktılar ki benden iyi Kur'an'ı bileni bulunmadı. Onlar beni önlerine imam olarak geçirdiler ve ben o vakitte altı veya yedi yaşlarında bir çocuktum. Üzerimde dikilmiş bir örtü vardı. Secde ettiğimde bu örtü vücuduma yapışırdı. Mahalleden bir kadın benim avret yerlerimin göründüğünü farkedince: 'İmamınızın avret yerlerini örtünüz!' dedi. Hemen kumaş alıp kestirerek bana bir gömlek diktiler. Bu gömleğe sevindiğim kadar hiç bir şeye sevinmedim."[16]

Rasulullah (s.a.v.) kadının mescide gelip gitme hakkı olduğu ve bu hakkın herhangi bir şekilde engellenmemesi gerektiği konusunda çok hırslı idi.

Abdullah İbni Ömer'in Peygamber (s.a.v.)'den rivayetine göre şöyle dedi: "Geceleyin hanımlarınız sizlerden mescide gitmek için izin isterlerse onlara izin veriniz."[17]

Abdullah İbni Ömer'den rivayete göre, şöyle dedi: "Ömer'in sabah ve yatsı namazlarını cerraatle mescidde kılan bir hanımı vardı. Ona bir defasında şöyle denildi: 'Ömer mescide kadınların gelmesine kızdığı ve kerih gördüğü halde sen niçin mescide gidiyorsun?' O da: 'Ömer'i beni engellemekten ne alıkoyuyor.' Bunun üzerine, Ömer'i seni engellemekten Rasulul-lah'ın şu sözü alıkoyuyor: 'Allah'ın kadın kullarını Allah'ın mescidlerine gitmekten men etmeyiniz."[18]

Abdullah İbni Ömer'den rivayete göre, şöyle dedi: Allah Rasulü'nü "Kadınlarınız mescidlere gitmek için sizden izin istedikleri vakit onları mescitlerden menetmeyin" buyururken işittim. Diğer bir rivayette ise: "Kadınlar sizden izin istedikleri vakit onları mescidlerdeki nasiplerinden menetmeyin" buyurdular.

Bunun üzerine Bilal b. Abdillah:

- Vallahi biz onları pekâla menederiz, dedi.

Müteakiben Abdullah ona dönerek kendisine öyle bir çirkin sövdü ki onun böyle sövdüğünü hiç işitmemiştim. Abdullah:

- Ben sana Rasulullah (s.a.v.)'den hadis haber veriyorum, sen hâlâ: Vallahi biz onları menederiz diyorsun' dedi."[19]

İbni Dakiki'1-Iyd: "Abdullah İbni Ömer'in oğlunun sözünü kabul etmemesi ve ona sövmesi hadisesinden sünneti kendi kafasına göre inkâr edenin ve hevasına kapılan alimin uyarılması sonucu çıkarılmıştır, dedi."[20]

Kadının mescide gidip gelme hakkı sabah namazına giderken kaçırılan kadının hâdisesinden sonra bile her türlü tecavüzden korunarak devam etti:

Vail Kindî'nin rivayetine göre: "Mescide giderken sabah karanlığında bir adamdan yardım isteyince musallat olan adam kaçtı. Daha sonra bir kaç kişiden oluşan grubunun yanına varınca onlardan kadın yardım istedi. Kadını önceki adamdan kurtarıp yakaladılar. Diğeri onları geçti ve gitti. Topluluk ise onu kadının yanına getirdiler. Adam; seni esas kutran benim, öteki ise gitti, dedi. Bunun üzerine adamı Rasulullah'a getirdiler o da kendisinin kadına musallat olduğunu, toplulukta onu olay şiddetlendiğinde yakaladıklarını haber verdiler. Öteki; Ben kadını kurtarmak, yardım etmek isterken bu insanlar gelip beni sizin yanınıza getirdiler. Kadın ise: Bana musallat olan budur, kendisi yalan söylüyor, dedi. Rasulullah (s.a.v.): Bunu götürün ve recmedin. İnsanların arasından bir adam kalktı. Onu recmetmeyin, beni recmedin. Çünkü o işi ben yaptım. Böylelikle itiraf etti ve Rasulullah (s.a.v.)'in yanında üç kişi toplanmış oldu: Kadına saldıran, buna karşı koyan ve kadın. Rasulullah (s.a.v.) kadına, sana gelince Allah seni bağışladı, dedi. Karşı koyana da güzel söz söyledi, dedi. Ömer ise; zinayı itiraf edeni recmet. Rasulullah (s.a.v.) ise: Hayır, çünkü o Allah'a öyle tevbe etti -dediğini sanıyorum- ki tüm Medine ahalisine tevbesi yeterdi.[21]

Daha önce söylediğimiz gibi madem ki mescid Rasulullah (s.a.v.) zamanında ilkin ibadet, sonra kültür, en son olarak da sosyal ve siyasal işlerin merkezi idiyse müslüman kadını ister mubah ve mendub veya vacib olsun meşru olan oniki sebepten dolayı bu mescidde imama uyarken görmemizde bir gariblik yoktur.
[22]

Kaynaklar
[12] Kitabu İhkami'l -hkam' şerhi Umdetil-Ahkâm: 1/148.
[13] Kitabu İhkami'l -hkam şerhi Ümdeti'l-Ahkâm: 1/151.
[14] Buhari: 2/52.
[15] Fethu-1-Bari: 2/52.
[16] Buhari: 9/83.
[17] Buhari: 2/492. Müslim: 2/32.
[18] Buhari: 3/34.
[19] Müslim; 2/32, 33.
[20] Bkz. Kitabu İhkami'l-Ahkâm Şerhi Umdeti'l Ahkam: 1/157.
[21] Bkz. Silsiletu'l-Ehadisi's-Sahiha, hadis no: 900, 2/201.
[22]Abdülhalim Ebu Şakka, Tahrirü’l Mer’e İslam Kadın Ansiklopedisi, Denge Yayınları: 2/17-20.

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın