Görgü Kuralları

Görgü Kuralları

Enes Ufuk

ANADOLU'DA bir söz vardır:

"Hısımın kim, yakın komşun"der halkımız. Aslında bu ifade Hz. Peygamber'in bir hadisi şeriflerinin mealen söylenmiş şeklidir. Hz. Peygamber de "Cibril, bana durmadan komşuya iyilik yapmayı tavsiye etti. Öyle ki bu tavsiyeden, komşuyu komşuya varis kılacağım zannettim" buyurur. Mirasçı olmasına ramak kalmış bir yakınlık... İşte Peygamber dilinde komşunun yeri.

Hz. Peygamber, müteaddit hadisi şeriflerinde, komşusu ile iyi geçinmeyen, "komşusunun şerrinden emin olmadığı kimsenin" ağır mes'uliyetler taşıyacağına işaret buyururlar. Hz. Peygamber bunlar için "Tam mü'min olmaz", "Cennete girmez" gibi ifadeler kullanır. Kur'an'da da, Allah'a ve ahiret gününe imandan sonra anaya, babaya, akrabaya, yetimlere, yoksullara, yakın ve uzak komşuya... iyilik etmemiz emr olunur. Hz.Peygamber ise bunun zıddından sakındırır: "Allah'a ve Kıyamet gününe iman edenler, komşusuna eziyet etmesin."

* * *

İSLAM, yuvayı inşadan sonra, toplumu inşaya, yanyana bulunan iki evin insanlarını birbirine ısındırmakla başlar, İslam'da komşuluk sınırları, bir ezan sesinin ulaşabileceği uzaklıktan, bütün bir şehri kapsayacak ölçüye kadar genişletiliyor. Kapı bir komşunuz gibi, bütün bir şehir halkıyla da komşu addediliyorsunuz. Onun için Peygamberimiz, "Komşusu açken kendisi tok yatan bizden değildir" diye buyururken, bazı İslâm alimleri, "Bir beldede bir kişi açlıktan ölürse, bütün şehir halkı, o kimsenin ölümünden sorumludur" demişlerdir. İslam, toplumunu, yuvadan başlayarak, komşuluk ilişkileriyle belde belde örüyor demek ki. Bu örgünün ilmekleri ise, sevgi, şefkat, iyilik duygusu, merhamet ve kardeşlik hislerinden oluşuyor. "Komşunuz açken siz tok yatmayacaksınız." Demek ki, komşunuzun karnının doyması, sizinki kadar önemli, bir İslam toplumunda.

Hz. Peygamber, komşuluk ilişkilerinde nelere riayet edileceğini sayıyor:

1-İstediği takdirde borç vermek, yardım dilerse, yardım etmek, muhtaç olduğu zaman bağışta bulunmak.
2-Hastalandığında ziyaret etmek. Ölümü halinde namazını kılıp, kabre götürmek.
3-Sevinçli anlarında onun gibi sevinip, tebrik etmek.
4-Bir musibete uğradığında onun kadar üzülüp, teselli etmek.
5-Yemek pişirdiğinde kokusu ile onu imrendirmemek, yahut bir miktar da ona ikram etmek.
6-Müsadesini almaksızın havanın ve ışığın evine gelişini engelleyecek şekilde binayı yükseltmemek.
7-Meyve alındığında ya ona da ikram etmek, ya da eve gizlice getirmek.
8-Çocuklarınızın, komşu çocuklarının kıskançlıklarını ve öfkelerini çekecek bir yiyecek, elbise veya binek (ya da oyuncak) ile ortaya çıkmaması...

Hz. Peygamber bunları saydıktan sonra "Size ne söylediğimi anladınız mı? Allah'ın kendilerine merhamet ettiği çok az kimse dışında komşu hakkını kimse eda edemez" diye ekliyor.

GERÇEKTEN bu sayılanlar, bütün bir insan ilişkilerini kapsayan çok şümullü psikolojik değerlerdir. Hz. Peygamber komşuya, sizin evinizin bir parçası gibi bakıyor. Tabii, size de onun evinin bir parçası gibi. Hz. Peygamber, bütün bir İslam toplumunu böyle değerlendiriyor. Öyle ki, bu ilişkilerde müslüman gayrı müslim .ayırımı yapmıyor. Şefkat, İslamın ülkesinde bütün bir toplumu sarıyor. Şefkatin ilk neş'et ettiği yer ise yuvadan sonra komşu ilişkilerinde...

BUGÜNÜN kitleleri yığınlaştıran sanayi toplumunda komşuluk ilişkileri... Apartmanda, gecekonduda komşuluk ilişkileri... Değerlerin harman gibi savrulduğu, gemisini kurtaranın kaptan sayıldığı, insanların birbirlerine karşı hiç bir mes'uliyet duymadığı, yandaki dairede ölenin ölümünden, ancak ceset kokuştuğu zaman haberdar olunabildiğı bir toplum yapısında komşuluk ilişkileri... Ne kadar zor değil mi? Ve İslam'ın iklimi ne kadar sıcak, ne kadar güzel değil mi? Komşunuzun ırzı, malı, canı kendinizinki kadar aziz bilinecek. Kem gözle bakmayacaksınız. Haset etmeyeceksiniz. Sevincine ortak olacaksınız. Kederini paylaşacaksınız. Sadece maddi ilişkilerde değil, ruh yapışı olarak da bir şefkat ortamı kurma çabasıdır bu. Bugünkü çarpık ortamı yaşamak zorunda kalan müslüman, İslâm'ın komşuluk ilişkilerine getirdiği rahmet ve şefkat havasım çevresine yayarak, bir tebliğ görevini ifa edebilir. Çevresine İslâm'ın ikliminden esintiler getirebilir.

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın