Efendimiz engellilere nasıl davranırdı?

Efendimiz engellilere nasıl davranırdı?

Peygamber Efendimiz (a.s.m.) ümmetinin bütün sorunlarında müracaat edecekleri ve en güzel örneği bulabilecekleri bir kaynak...

Prof. Dr. Ali Seyyar'in yazısı (Sakarya Üniversitesi Öğretim Üyesi)

Moral Dünyası Dergisi'nde yer alan yazıya göre; Peygamber Efendimiz (a.s.m.) ümmetinin bütün sorunlarında müracaat edecekleri ve en güzel örneği bulabilecekleri bir kaynak. 10-17 Mayıs tarihleri arasında yapılacak etkinliklerle sorunlarına çeşitli çözüm önerileri aranacak olan engelliler Asr-ı Saadet’te de yaşamıştı. Her konuda ümmetine örnek olan Resul-i Zişan (a.s.m.) acaba engelliler konusunda topluma nasıl örnek olmuştu?

Hemen her toplumda engelli insanların varlığı her zaman bir sorun olmuştur. Hz. Peygamber’in (a.s.m.) yaşadığı dönemde de belli oranda engelliler yaşamıştır. Cahiliye döneminde sosyal statüsü çok düşük olan fakirler, engelliler, köleler ve yetimler hakir görülmekte, aşağılanmakta ve dolayısıyla toplumdan dışlanmaktaydı. Toplum, aslında korunmaya muhtaç olanlara henüz değer verecek kıvama getirilmemişti. Dolayısıyla başta engelliler olmak üzere dezavantajlı sosyal gruplar, toplumun ikinci ve üçüncü sınıf vatandaşları olarak kabul edilmekteydi. Cehalet döneminin asosyal alışkanlıkları özellikle gayrimüslimler tarafından bazen inatla ve ısrarla devam ettirilmek isteniyordu.

Mesela gayrimüslim zengin ve aristokrat kesimin, Hz. Peygamber (a.s.m.) ile görüşmek istediği zaman değişik engelleri olan özürlü insanlardan herhangi bir ferdin o mecliste yer almasına tahammülleri yoktu. Mekke döneminde kendi kontrolleri altında olan ve eziyet ettikleri engellilerin Müslüman olup Hz. Peygamber’e (a.s.m.) çok yakın olmaları ve Müslümanlarca itibar görmeleri, birçok aristokrat zengin müşriki rahatsız etmişti. Bundan dolayı bazı gayrimüslim kanaat liderleri, Hz. Peygamber’in (a.s.m.) “alt tabakalara” mensup kimselerden uzak durması şartıyla İslam’ı kabul etmeyi düşünebileceklerini bildirmişlerdi.

Ancak Hz. Peygamber (a.s.m.) sosyo-ekonomik ve bedensel yönden zayıf olanların yanında yer alması gerektiği noktasında vahiy yollarıyla her zaman uyarılmaktaydı. Mesela aşağıdaki ayetin bu tür sosyal olaylar üzerine nazil olduğu rivayet edilmektedir: “O halde, Rablerinin rızasını isteyerek, sabah akşam O’na yalvaranları(n hiç birini) yanından kovma. Sen onlardan hiçbir şekilde sorumlu değilsin (tıpkı onların da hiçbir şekilde senden sorumlu olmadıkları gibi). Bundan dolayı onları (dezavantajlı sosyal grupları) kovma hakkına sahip değilsin, yoksa zalimlerden olurdun (ki onları kovup da zalimlerden olmayasın.)” (En’am; 6/52)

İstekleri geri çevrilmeyenler

Sosyal hayatta herkesin eşit haklara sahip olduğunu belirten ve üstünlüğün sadece iman ve takvada olduğu mesajını veren Hz. Peygamber (a.s.m.) hem maddî, hem de bedenen zayıf kişilerin yanında yer almış ve onlara insanca muamelede bulunmuştur. Onları iman ve takvalarından dolayı övmüş, değer vermiş ve üstün görmüştür. Örneğin bir hadiste Hz. Peygamber bu durumu şöyle anlatır: “Size cennetlikleri bildireyim mi? Onlar hem zayıf oldukları hem de halk tarafından zayıf görüldükleri (dezavantajlı bir sosyal kesim olduğu) için kimsenin önemsemediği ve fakat şöyle olacak diye yemin etseler, isteklerini Allah’ın gerçekleştireceği kimselerdir.”

İslam dini, toplumun en zayıf halkası olan engelliler ve yoksulların sosyal koruma kapsamına alınmasını emrederken bütün insanlığa rahmet olarak gönderilen en son Peygamber de örnek tutum ve davranışlarıyla bu emirleri değişik sosyal pedagojik yöntemlerle canügönülden hayata geçiriyordu. Böylece Peygamberimizin (a.s.m.) döneminde “özürlü dostu” çağın tesisine yönelik bütün temeller atılmış oldu.

Ancak bireysel yönüyle Hz. Peygamber’in (a.s.m.) fıtrî ve vicdanî duygularının en ileri derecede sosyal olması, vahiy ile başlamaz. O, peygamber olmadan önce de bütün muhtaç insanlara karşı çok merhametli ve yardımseverdi. Nitekim Hz. Hatice, vahyin ilk gelişinden sonra yatağına titreyerek giren Hz. Peygamber’i (a.s.m.) teselli ve teskin etmek maksadıyla kocasında var olan sosyal bilinç düzeyini ön plana çıkararak, Hz. Peygamber’in toplum hayatındaki etkin rolünü göstermiştir. “Korkma! Allah’a yemin ederim ki, Allah hiçbir zaman seni utandırmaz, mahzun etmez. Çünkü sen akrabana bakarsın, sözün doğrusunu söylersin, işini görmekten aciz olanların (bakıma muhtaçların) ağırlığını yüklenirsin. Fakire verir, kimsenin kazandıramayacağını kazandırır, misafiri ağırlarsın, hak yolunda ortaya çıkan olaylarda halka yardım edersin.”

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın