Ben kötüyüm diyebilmek cehalet ayibimiz

Ben kötüyüm diyebilmek cehalet ayibimiz

“Ben Kötüyüm” Diyebilmenin Zorlugu

“Ben kötüyüm” diyebilmek ne kadar zor bir is! Söyle oraya buraya kaçmadan, kendini kandirmadan, mertçe “ben kötüyüm” diyebilmek gerçekten zor zenaat.

Insanin dogasinda, yaradilisinda kötülük vardir oysa. Hak’tan gelip yine Hak’a asik olan ruhumuzun yaninda; bir de dünyayla ayni hamurdan yaratilan ve bütün bütün kötülük tasiyan bir de nefsimiz var. Nefsin kötülük arzusu öylesine kuvvetlidir ki, kötülük onun cani-kani ve hatta gidasidir diyebiliriz rahatlikla.

Insan, Kudreti Yüce Rabbimizin en muamma sirri. Iyi ve kötünün cirit attigi meydan. Ne hep beyaz, ne de tümden kara olan insan. Çogu kez grilere bulanmis, kirli-pasli insan...

Tasavvufta insana “kendini kötü bil” diye tavsiye edilmesinin, Avlarli Efe Hazretlerinin deyisiyle:

Herkes yahsi ben saman (Herkes iyi, bir ben kötüyüm)

Denmesinin elbet önemli sebepleri var. Bu telkinin hedefinde insani tevazuya alistirmak oldugu kadar, insan tabiatina da kuvvetli vurgu vardir.

Kötü Yönümüz Nefsi Tanimak

Insanin kötü tarafina bakmak, karamsarlik degildir. Insan temelde kötüdür de demiyoruz. Ancak egrisiyle dogrusuyla insani tanimak, kendini tanimak, asil kötü olan nefsi tanimaktan geçiyor.

Peki nefsi taniyinca elimize ne geçecek? Veya nefsin kötülügünü bilince nereye ulasacagiz? Bu sorularin ardina düsmek, aslinda neredeyse tasavvufun ana gayesini arastirmak gibidir.

Simdi bir an düsünelim… Iyiyi ve güzeli ögrenmek, biraz da kötüyü ve çirkini görmekten geçmiyor mu? Tipki isigi algilamak için karanliga veya gölgeye duydugumuz ihtiyaç gibi.

Insan ve kainat, zitliklar armonisi diyebilecegimiz bir düzen halinde yaratilmistir. Böyle yaratildigimiz için de zorunlu olarak, yaratilis kanunlarini (Sünnetullah) izleyerek varabiliyoruz, kendimizin hakikatine.

Iste, bu kanunlardan biri de kötü olan tarafimiz, yani nefsimiz. Bu yüzden, bütün olarak insani tanimanin yolu da karanliklar, hiçlikler ve kötülükler harmani olan nefsimizi yakindan tanimaktan geçiyor.

Öyle ki, ruhumuzun/kalbimizin nurlarini, yine nefis karanliklari içinde müsahade edebiliyoruz. Tövbe kezzabiyla temizledigimiz ve zikir cilasiyla parlattigimiz kalbimizdeki imanin nurunu, nefsin o bütün vücudumuzu saran kasvetli atmosferi içinde fark edebiliyoruz.

Nefsimizin hiçligini idrak ettikçe, varlik için tutunacak kulp arayacak ve ancak Rabbimizin ipine tutunabilecegimizi fark edecegiz. Ancak, ezeli ve ebedi ‘var’ (olan)la varlik kazanabiliriz. Bunun ayirtina varacagiz.

Onun Yüce Kitabi, Kur’an-i Kerim’inin ve Resulünün bildirdigi ahlakin güzelligini, ancak nefsimizin âdî, mülevves egilimlerini/hevasini tetkik ettikten sonra kavrayabilecegiz.

Yanlis Tevazu Anlayisi

Yeniden konumuza dönecek olursak; insan “Ben kötüyüm” demekle, mutlak manada kötü olmaz. Olsa olsa, “Kisi noksanin bilmek gibi irfan olmaz” sözünün icabini yerine getirir. Nefsinin kötülüge meylini itiraf eder.

Burada dikkat etmemiz gereken bir nokta var ki, asil olan sadece dil ile “ben kötüyüm” demek degildir. Maalesef, bir çogumuz tevazu yapmak adina, nezaket göstermek hesabina, kendini alçaltan sözler söyler. Oysa kalbinde bu sözün karsiligi yoktur. Hiçte kendini karsisindakinden asagi görmez ve iç dünyasinda kendini kusurlu bulmaz. Böyle yapmak kibir ve ucup olduguna göre, öyle hissetmedigi halde öyle davranmak da riyakarlik olmaz mi?...

Mevlana Hazretlerinin; “Ya oldugun gibi görün, veya göründügün gibi ol” nasihatini de çogu defa kendi sig düsüncemize ve nefsimiz hesabina yontuyoruz. Bu sözde açikça söylenmese de anlasilmasi gereken o ki; insan önce iyi ve hayirli olmaya gayret edecek, sonra da oldugu gibi görünecek.

Konumuza uyarlayacak olursak, önce fazilet ve takva sahibi olmaya çalisacak, sonra da o oldugu neyse, o kadariyla insanlara muamele edecek. Yani, göründügünden çok fazlaymis da tevazu yapiyormus gibi yapmayacak. Zira, bu durum da ayri bir kibir çesididir. Çünkü, kendini büyük görüyor ki küçültmeye çalisiyor(!)

Bazilarimiz, beklide henüz hiçbir fazilete sahip olmadan tevazu yapmaya çalisiyor! Ne kadar traji-komik bir durum. Buna söyle bir misal verelim; adamin biri fakir fukara, bir yerlerden kendine bir takim elbise hediye gelmis, o da üzerine bol geliyor, üzerinden dökülüyor, tutmus bir de bu elbiseyle etrafa caka satiyor (!)… Bu adami görseniz ne düsünürsünüz? Ona hem acir hem de gülmez misiniz?

Cehalet Ayibimiz Siritiyor

Bunlari neden söylüyoruz? Yillardir dinini ögrenip yasama gayreti içersisinde olan insanlarla bir arada yasiyoruz. Eksigimizi gedigimizi, müslüman kardeslerimizle ayni ortamlarda gidermeye çalisiyoruz. Görüyoruz ki, insanimizin büyük bir kismi, dinini saglam kaynaklardan ve takva kisilerden ögrenemiyor.

Bir vesileyle bu ise kalkisinca da aradaki boslugu doldurmak yeni problemler doguruyor. Yillar içerisinde ögrenilmesi gerekenler, bir anda elde edilmeye çalisilinca, oramizdan buramizdan siritiveriyor. Islam’i tam bilemeden dini-tasavvufi hayata adapte olmaya çalisan insanlardan, çesitli hatalar zuhur ediyor.

Bu durum bir yere kadar tabiidir de. Insan, iyi bildigi bir konuda bile hatalar yapabilirken, az bildigi veya bilmedigi konularda fire vermesi normaldir. Bilmemesinden ötürü kimseyi kinamayalim, buna hakkimiz da yok.

Fakat, sikintinin kaynagi, eksik bilgi ve görgümüzü tamamlamak için gayret göstermememizdir. Bosuna dememis atalarimiz; “Bilmemek degil, ögrenmemek ayiptir” diye.

Bu hesaba göre -af edersiniz ama- biz çok ayip ediyoruz!...

SÜLEYMAN KARAKAS

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın