Aile Mesuliyetlerinin Karı-Koca Arasındaki Dağılımı

Erkeğin sorumlulukları

1.  Aile reisliği: İbn Ömer'den gelen bir hadiste, Rasulullah şöyle buyurmuştur: "... Erkek ailenin reisidir ve ondan sorumludur."[154]
2.  Ailenin nafakasını temin etmek: Cabir'den gelen bir hadiste Rasulullah şöyle buyurmuştur: "... Kadınların nafaka ve giyeceklerini en güzel şekilde temin etmek sizin vazifenizdir." [155]

Kadının sorumlulukları

1.  Çocukların eğitimi: İbn Ömer, Rasulullah'in:"... Kadın çobandır. Ailesine, kocasına ve çocuklarına karşı sorumludur"[156] diye buyurduğunu rivayet etmiştir.
2. Ev islerini yapmak: İbn Ömer'den gelen bir hadiste, Rasulullah: "...[157] Kadın, kocasının evinin çobanıdır ve ondan sorumludur" buyurmuştur. [158]

Vazifelerin İfa Edilmesinde Karı-Kocanm Yardımlaşması
 
Evin idaresi konusunda: Ömer b. Hattab diyor ki: "Allah'a yemin olsun ki cahiliyye döneminde kadınlara hiç değer vermezdik. Kadınlarla ilgili âyetler nazil olduktan sonra onlara hakları verildi. Bir ara bir işi düşünürken hanımım bana: 'Şöyle şöyle yapsaydın' deyince; 'seni ilgilendiririni?" dedim. Hanımım: 'Aşkolsun sana ey Hattab'ın oğlu! Sana fikir verilmesini istemez misin? Baksana kızın, Rasulullah'ı gün boyu öfkelendirecek işlerde bile ona fikir veriyor, dedi."[159]

Ömer b. Hattab diyor ki: "... Biz Kureyşliler, kadınlara baskı yapardık. Ensar'm yanma gelince erkeklere baskı yapan kadınlarla karşılaştık. Kadınlarımız, Ensar kadınlarının huyunu aldı. Bir gün hanımım benden bir fikir sordu. Ben ise bunu hoş karşılamadım. Bana dedi ki: 'Rasulullah'in hanımları, ona fikir verirlerdi. Hatta hanımlarından biri, birgün Rasulullah'ı havanın kararma vaktine kadar evden uzaklaştırmıştı' deyince, kızdım.[160]

Hafız ibn Hacer der ki: "... Bu hadiste kadınlara baskı yapmak yasaklanmıştır. Çünkü Peygamberimiz Ensarın, kadınlarına muamelelerini benimsemiş, kendi kavminin muamelesini terketmiştir."[161]

Tasaddukta yardımlaşma: Ebu Said el-Hudri'nin bildirdiğine göre Rasulullah, Abdullah b. Mes'ud'un hanımı Zeyneb'e: 'Kocan ve çocukların sadaka verilmeye daha layıktır' buyurmuştur.[162]

Çocukların eğitiminde yardımlaşmak: Rasulullah, Abdullah b. Amr b. As'a: "Çocuğunun senin üzerinde hakkı vardır" demiştir.[163]

Ev işlerinde yardımlaşmak: Esved diyor ki: "Hz. Aişe'ye, Rasulullah'm evde ne yaptığını sordum. Hz. Aişe (ra) de: 'Ev işlerine bakar­dı, namaz vakti gelince camiye giderdi' cevabım verdi."[164]

Hafız ibn Hacer der ki: "İmam Ahmed'in ve İbn Sa'd'ın rivayet ettiği İbn Hıbban'ın da sahih gördüğü diğer bir hadiste Hz. Aişe şöyle der: 'Elbisesini diker, ayakkabısını onarır ve diğer erkeklerin evlerinde yaptığı şeyleri ya­pardı."[165]

Kadının kocasından ayrılma hakkı: İbn Abbas anlatıyor: "Sabit b. Kays'ın hanımı, Rasulullah'a geldi ve: 'ey Allah'ın Rasulü, Sabit'in dini ve ahlâkına diyeceğim yok. Lakin onu fiziki bakımdan çirkin gördüğümden nankörlük ve (hoş olmayan tavırlara girmekten) korkuyorum' dedi. Bunun üzerine Rasulullah: 'Ondan aldığın bahçeyi ona geri verir misin?' diye sordu. Kadın 'evet' deyince, sözkonusu bahçe Sabit b. Kays'a iade edildi. Rasulullah, Sabit b. Kays'a karısından ayrılmasını emretti."[166]

Hafız ibn Hacer der ki: "Bu hadisle önemli konulara temas edilmiştir. Eğer ayrılma isteği yalnızca kadından geliyorsa, hem hulû hem de fidye ca­izdir. Boşanma isteğinin her iki taraftan gelmesi kaydı yoktur. Bu, kadın kocasıyla yaşamak istemediği durumlarda meşrudur. Kocanın eşini yadır­gamaması ve ondan boşanma nedeninin bulunmadığını görmesi önemli değildir."[167] Bazı yerlerde "Hanımına zarar vermemesi" kaydı da mevcuttur.[168]

Kadı İbn Rüşd der ki: "Koca eşini sevmezse boşanma hakkı erkektedir. Kadın kocasını sevmezse hulü[169] hakkı kadındadır"[170]



Kaynaklar:
[154] Buhari, K. en-Nikâh, "Nefislerinizi ve ehlinizi ateşten koruyun âyeti babı. c. 11, s. 163. Müslim, K. el-İmare, adil imamın fazileti babı, c. 6, s. 41.
[155] Müslim, K. el-Hac, Rasulullah'm haccı babı, c. 4, s. 41
[156] Buhari, K. el-Ahkam, "Allah'a itaat edin. Rasulüne ve sizden olan emirlere itaat edin."âyeti babı, c. 16, s. 229. Müslim, K. el-İmare, adil imamın fazileti babı, c. 6, s. 8.
[157] Buhari, K. en-Nikâh, "Kendinizi ve ailenizi ateşken koruyun" âyeti babı. c. 11, s. 163. Müslim. K. el-İmare, adil imamın fazileti babı, c. 6, s. 8.
[158]Abdülhalim Ebu Şakka, Tahrirü’l Mer’e İslam Kadın Ansiklopedisi, Denge Yayınları: 1/110.
[159] Buhari, Kitabu't-Tefsir, c. 10, s. 383. Müslim, Kitabu't-Talak, c. 4, s. 190.
[160] Buhari, Kitabu'n-Nikâh, c. 11, s. 190. Müslim, Kitabu't-Talak, c. 4, s. 192.
[161] Pethu'1-Bari, c. 11, s. 202.
[162] Buhari, Kitabu'z-Zekat, c. 4, s. 68.
[163] Müslim, Kitabu's-Sıyam, c. 3, s. 163.
[164] Buhari, K. Ebvabil-Ezan, c. 2, s. 303.
[165] Fethu'1-Bari, c. 13, s. 70.
[166] Buhari, K. et-Talak, c. 11, s. 319.
[167] Fethu'1-Bari, c. 11, s. 320.
[168] Bkz: Bidayetül Müctehid ve Nihayetül Muktesid.
[169] Hulü: Erkeğin hanımına, şartlı veya şartsız boşanma izni vermesi.
[170]Abdülhalim Ebu Şakka, Tahrirü’l Mer’e İslam Kadın Ansiklopedisi, Denge Yayınları: 1/110-112.

Önemli bilgiler okuyup anlayanlardan olmak duasıyla...

     inşallah kıymetli hocam inşallah... Mevlam bizlere gerçek anlamda sorumluluk bilinci versin. Mevlam sizlerden de razı olsun.