Acele hüküm verme

Acele Hüküm Verme!

Bizler yaratılışımızın bir gerçeği olarak aceleciyizdir Kur'an buna şu ayetlerde işaret eder: Kıyâme, 75/20-21; İsrâ, 17/11; Enbiyâ, 21/37İsteklerimiz, arzularımız, hayatta hedeflediğimiz şeyler acilen gerçekleşsin isteriz Halbuki, kâinatta tedrîcilik esastır Her hususun kendine has bir vakt-i merhunu vardır
Kemale ermek için dünyaya yolcu olarak gelen insanın, henüz yolda iken bir kısım acelecilikleri olur Meselâ, birilerini değerlendirirken aceleci davranır Bazan gördüğü veya işittiği bir tek şey onu hemen hüküm vermeye sevkeder Çoğu zaman da bu tür hareketinin ceremesini pahalı öder Halbuki, teenni ile hareket, işi zamana bırakma ve daha fazla bilgi ile karara varma en sağlıklı yoldur
Burada daha çok üzerinde durmak istediğim husus ise hadiselerle alakalıdır Biz bu acelecilik hatasını hadiseleri yorumlarken de yaparız Pek çok defa hadiselerin hislerimize baskı yapan yönüne kulak verir ve yorumlamaya kalkarız Oysa olaylar gelişirken büyük bir resmin küçük parçacıkları gibi varlık sahasına çıkarlar Kareler yanyana geldikçe resim ortaya çıkmaya başlar Eğer bizler, hemen bilip duyduğumuz veya yaşadığımız küçük bir olay ile hüküm vermeye kalkışırsak büyük ihtimalle yanılmaya mahkum oluruz Bu tıpkı, gözü kapalı deneklerin birinin filin kuyruğunu tutup "fil, hortum gibi bir yaratıktır" demesi veya bir diğerinin filin kulağını tutup "fil, kalın bir yaprak gibi bir yaratıktır" demesi yahut da bir başkasının filin ayağını tutup "fil, sütun gibi bir yaratıktır" diye hükme varması gibidir Çoğu zaman da gider kadere toslarız Bazan ağzımızın gemine sahip olamaz da telafisi zor laf u güzaflar sarfederiz Halbuki, her daim hikmetle işleri tanzim eden Rabbimize itimadımız tam olmalı ve asla O'nun icraatlarını kritiğe tabii tutmamalıyız Elbette, bu, olayları değerlendirip ders almanın yanlış olduğu anl----- gelmez Yalnız hüküm verirken dikkatli olunması gerektiğini ifade eder Çok eskilerde yaşanan bir hikaye bunu anlamada bize ışık tutuyor
Hikaye ünlü Çin düşünürü Lao Tzu'nun zamanında geçer Lao Tzu bu hikayeyi çok sever ve çok anlatırmış
Köyün birinde yaşlı bir adam varmış Çok fakir Ama öyle dillere destan bir beyaz atı varmış ki, kral bile onu kıskanırmış Kral at için ihtiyara neredeyse servet teklif etmiş ama adam satmaya yanaşmamış "Bu, sadece bir at değil benim için Bir dost İnsan dostunu satar mı?" dermiş hep
Bir sabah kalkmışlar ki, at yok Köylü ihtiyarın başına toplanmış "Seni ihtiyar bunak! Bu atı sana bırakmayacakları, çalacakları belliydiKrala satsaydın, ömrünün sonuna kadar beyler gibi yaşardın Şimdi ne paran var, ne de atın" demişler İhtiyar "Karar vermek için acele etmeyin" demiş "Sadece "At kayıp" deyin Çünkü gerçek bu Ondan ötesi sizin yorumunuz ve verdiğiniz karar Atımın kaybolması, bir talihsizlik mi, yoksa bir şans mı, bunu henüz bilmiyoruz Çünkü bu olay henüz bir başlangıç Arkasının nasıl geleceğini kimse bilemez" Köylüler ihtiyara kahkahalarla gülmüşler
Aradan 15 gün geçmeden, at bir gece ansızın dönmüş Meğer çalınmamış, dağlara gitmiş kendi kendine Dönerken de, vadideki 12 vahşi atı peşine takıp getirmiş Bunu gören köylüler toplanıp ihtiyardan özür dilemişler "İhtiyar" demişler "Sen haklı çıktın Atının kaybolması bir talihsizlik değil adeta bir devlet kuşu oldu senin için Şimdi bir at sürün var" "Karar vermek için yine acele ediyorsunuz" demiş ihtiyar"Sadece atın geri döndüğünü söyleyin Bilinen gerçek sadece bu Ondan ötesinin ne getireceğini henüz bilmiyoruz Bu daha başlangıç Birinci cümlenin birinci kelimesini okur okumaz kitap hakkında nasıl fikir yürütebilirsiniz?" Köylüler bu defa açıktan ihtiyarla dalga geçmemişler ama, içlerinden "Bu herif sahiden aptal" diye geçirmişler
Bir hafta geçmeden, vahşi atları terbiye etmeye çalışan ihtiyarın tek oğlu attan düşmüş ve ayağını kırmış Evin geçimini temin eden oğul şimdi uzun zaman yatakta kalacakmış Köylüler yine gelmişler ihtiyara "Bir kez daha haklı çıktın" demişler "Bu atlar yüzünden tek oğlun bacağını uzun süre kullanamayacak Oysa sana bakacak başkası da yok Şimdi eskisinden daha fakir, daha zavallı olacaksın" demişler İhtiyar "Siz erken karar verme hastalığına tutulmuşsunuz' diye cevap vermiş "O kadar acele etmeyin Oğlum bacağını kırdı Gerçek bu Ötesi sizin verdiğiniz karar Ama acaba ne kadar doğru? Hayat böyle küçük parçalar halinde gelir ve ondan sonra neler olacağı size asla bildirilmez"
Birkaç hafta sonra, düşmanlar kat kat büyük bir ordu ile saldırmış Kral son bir ümitle eli silah tutan bütün gençleri askere çağırmış Köye gelen görevliler, ihtiyarın kırık bacaklı oğlu dışında bütün gençleri askere almışlar Köyü matem sarmış Çünkü savaşın kazanılmasına görünüşte imkan yokmuş, giden gençlerin ya öleceğini ya esir düşüp köle diye satılacağını herkes biliyormuş Köylüler, yine ihtiyara gelmişler"Yine haklı olduğun kanıtlandı" demişler "Oğlunun bacağı kırık, ama hiç değilse yanında Oysa bizimkiler belki asla köye dönemeyeceklerOğlunun bacağının kırılması, talihsizlik değil, bir şansmış meğer" "Siz erken karar vermeye devam edin" demiş, ihtiyar "Oysa ne olacağını kimseler bilemez Bilinen bir tek gerçek var Benim oğlum yanımda, sizinkiler askerde Ama bunların hangisinin talih, hangisinin şanssızlık olduğunu sadece Allah biliyor'
Lao Tzu, öyküsünü şu nasihatla tamamlarmış: "Acele karar vermeyin O zaman sizin de herkesten farkınız kalmaz Hayatın küçük bir parçasına bakıp tamamı hakkında karar vermekten kaçının Karar aklın durması halidir Karar verdiniz mi, akıl düşünmeyi, dolayısı ile gelişmeyi durdurur Buna rağmen akıl insanı daima karara zorlar Çünkü gelişme halinde olmak tehlikelidir ve insanı huzursuz yapar Oysa gezi asla sona ermez Bir yol biterken yenisi başlar Bir kapı kapanırken, başkası açılır Bir hedefe ulaşırsınız ve daha yüksek bir hedefin hemen oracıkta olduğunu görürsünüz"
Bize düşen esbaba riayet ve tevekkül Aceleyle hükme varma hiçbir zaman sağlıklı bir yaklaşım olmaz O halde, yine temel prensipler ışığında, bize düşeni yaptıktan sonra neticeyi Allah'tan beklemeli şahıslar ve hadiseleri değerlendirirken zamanın en güzel müfessir olacağını akıldan dûr etmemeli Mevlâm her şeyin hayırlısını lutfetsin

Ali Ünsal
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın