Tasavvuf Psikolojisi
 

Dinî hayat, insanlar tarafından farklı psikolojik seviyelerde yaşanmaya elverişli bir derinliğe sa­hiptir. Dinî tecrübeler üzerine yoğunlaşan sistemli uygulamalar sonucu köklü bir değişime uğrayan şuur ve benlik yapısı ile bir kısım insanların kişilik yapısı, diğer dindar insanlara göre önemli bir fark­lılık gösterir. Ruhanî gerçekleşme ve manevî ol­gunlaşma yolunda kişilerin yaşadıkları tecrübeler kadar, buna imkân veren uygulama ve yöntemler de çeşitlidir. Bununla birlikte, değişik din ve kül­türlerde her devirde görülen bu tür eğilimler ara­sında benzerlik ve ortak noktalar az değildir. Biz bu başlık altında, İslâm tasavvufu kadar, diğer din ve inanç sistemleri içerisinde ifadesini bulan mistik ve batınî yaşayışlardaki ortak psikolojik süreç ve be­lirtileri incelemeye çalışacağız. [526]