B- Dinin Tanımı Ve Boyutları
 
1- Dinîn Tanımı
 

Değişik bakış açılarına göre dinin pekçok tanımı yapılmıştır. İlâhiyatçılar, filozoflar ve sosyal bilimci­ler tarafından yapılan bu değişik tanımların üzerin­de şimdiye kadar bir görüş birliğine ulaşılmış değil­dir. Dinin çok yönlü ve karmaşık bir yapı olması, onun tam bir tanımını yapmayı zorlaştırmaktadır. Psikolog ve sosyologların verdikleri çoğu din tanım­ları, tek yönlü bir bakış açısını esas almış olmaları bakımından tatmin edici olmaktan uzaktır. Bunun­la birlikte, biz yeni bir tanım oluşturmak yerine az-çok maksada uygun düşen belli bir tanım üzerinde yürümeyi tercih ediyoruz.

Antropolog Geertz, dinin sosyal ve sübjektif kutup­larını gözönünde bulundurarak şöyle bir tanım ver­mektedir:

“Din, varoluş konusunda genel mahiyette kavramlar dile getiren ve insanlarda güçlü, derin ve kalıcı motivasyonlar ve ruhî eğilimler uyandıracak tarzda etkide bulunan bir semboller sistemidir. Dile getirdiği kavramlara öyle bir gerçeklik özelliği sağlar ki, bunların etkisiyle yaşanan motivasyonlar ve ruhî eğilimler ancak gerçeğe dayanmakta gözükürler”[113].

Bu tanımın önemi, sosyolog ve psikologların he­saba katmak zorunda oldukları dinin  statüsünü açıkça ifade etmiş olmasındandır. Yazarın “genel mahiyette kavramlar” ifadesinden biz kendi hesabı­mıza “tabiatüstü varlık (ya da varlıklar)la kurulan ilişki”yi dile getiren kavramları anlayabiliriz. Nite­kim, insanüstü, tabiatüstü varlıklara inanç dinde merkezî bir öneme sahiptir. Dini, kültürel temelli diğer kurumlardan ayıran ve kendine has özellik kazandıran da onun bu özelliğidir[114]. “Sembol” keli­mesi, ayırıcı özelliklerin geniş anlatımını içine alır. Bunlar söz ve ifadeler, ibadet ve ayin, eşya ve yapı­lar, dinin mensubu bulunan ve onu görünür kılan temsil edici şahıslardır. Dini meydana getiren sem­boller sistem   oluştururlar.   Meselâ,   bir   ibadetin ancak ibadetler bütünü içerisinde bir anlamı vardır ve ibadetlerin mahiyeti, dinî öğretinin dünya ve ahiret   konusunda   bildirdiği   şeyle   ilişki   kurularak anlam kazanır. Eğer dinin bir unsurunu tek başına ele alarak bütününü anlamak mümkün değilse, bir tek unsurdan hareket ederek, doğuş yoluyla dini in­celemek de mümkün olmayacaktır. Zaten bir araştırmacının inceleyebildiği din, insanların ve top­lumların dinidir ve bu din de sembolik sistemden ibarettir. Bu din, psikolog ve sosyologların incele­dikleri insanlar ve toplumlar üzerinde bir etkide bulunur. Eğer psikoloji, bilimsel tarafsızlık bahanesiy­le dine, dini meydana getirenin insan olduğu varsa­yımı içerisinde yer verirse, o zaman din “psikolo­jizm” içerisinde yok olup gider. Sembolik sistem olarak din, motivasyonlar, eğilimler ve dinî tecrübe­ler meydana getirir. Eğer ruhî hâller dinden önce mevcut olmasaydı ve kendi hayatını dine vermesey­di bunu yapması mümkün olmazdı. Din insanın ru­hunda önceden kararlaşünlmış ve bir iç sebeplilikle davranışı idare etmekte olan tek boyutlu ve zorlayı­cı bir psikolojik tezahür değildir. Dinin, insanın ruhî hâllerinin dışında belli kültürlerin izini taşıyan dış varlığı gözden uzak tutulamaz. Sembolik bir sis­tem olarak kültürde mevcut olan dinî unsurlar in­sanı, kendi bilinen hayat tarzına uymaya, onlarsız veya onlara karşı olmaya  davet ederek, insan üze­rinde belirleyici fakat zarurî ve zorlayıcı olmayan bir etki icra eder. Sonuç olarak, kendisini kültür içeri­sinde gösterdiği şekliyle din sembolik bir sistem, sosyal kurum ve sübjektif hayattan ibarettir[115]. İnsanın hem dışındaki sosyal ve kültürel ve hem de içindeki psikolojik varlığı ile bir bütün oluşturan dini bu gerçeklik zemini üzerinde incelemekle ve­rimli sonuçlara ulaşmak mümkün olacaktır. [116]

Din tanımlarına ihtiyacım vardı. Kısa ve öze bir özet olmuş. Faydalananlardan olabilmek duasıyla...

Gerçekten de din çok genoş anlamkar ifade eden bir kavram..Allah razi olsun.
kisa ve öz açiklanmis konu..Rabbim istifade edenlerden eylesin inşallah..

Esselamualeykum.Bilgilendirdiğiniz için Allah razı olsun inşallah.....

Ve aleykumusselam ve rahmetullahi ve berakatuhu. verdiginiz genis bilgi için Rabbim razi olsun.