> Forum > ๑۩۞۩๑ Kitap Dünyası - İlim Dünyası Kütüphanesi ๑۩۞۩๑ > Çeşitli Konularda Eserler > Din Psikolojisi > Din psikolojisinde metod
Sayfa: [1]   Aşağı git
  Yazdır  
Gönderen Konu: Din psikolojisinde metod  (Okunma Sayısı 6630 defa)
12 Kasım 2010, 13:32:10
Safiye Gül

Çevrimdışı Çevrimdışı

Mesaj Sayısı: 15.436


« : 12 Kasım 2010, 13:32:10 »



4- Din Psikolojisinde Metod
 

Din Psikolojisinin kullandığı araştırma metodları, Psikolojinin çeşitli alanlarında ortaklaşa kullanı­lan metodlardır. Din psikologları, ele aldıkları konu­ların özelliğine göre,  bu metodların birini ya da birkaçını kullanmak suretiyle çalışmalarını yürü­türler. Bilginin toplanması ile bunların düzenlenip yorumlanması iki ayrı safha olarak düşünülürse, bunların herbiri ile ilgili metod ve teknikler ayrı başlıklar altında incelenebilir.  [18]

 
a) Bilgi Toplama Vasıta ve Teknikleri
 
aa. Şahsı Dokümanlar :
 

İçgözlem ya da dış gözlere dayalı olarak kişinin dinî hayatı hakkında bilgi veren her türlü yazılı belgeler, kayıt altına alınmış konuşmalar ve anlatımlar, baştan beri din psikologlarınca bilimsel ölçüler içerisinde değerlendirilmek­tedir. Kişilerin kendi hayatlarıyla ilgili kendilerinin düzenledikleri otobiyografiler yada başkalarınca kaleme alınmış olan biyografiler, hatıra kayıtları, mektuplar, seyahat yazıları, olay kayıtlan vb. belge­lerin incelenmesi sonucunda, dinî tecrübe ve davra­nışlarla ilgili değerli bilgiler elde edilmektedir.

Din Psikolojisinin öncülerinden W. James, incele­melerini özellikle bu tür belgelere dayandırmıştı. Ancak, onun hayatlarını incelediği şahıslar dinî yön­den en ileri uçta bulunan tahsilli ve seçkin kimselerle sınırlı kalmıştır. Bundan dolayı da tenkit edilmiştir. Gençlerin dinî gelişimleriyle uğraşan bazı din psiko­logları da, onların hatıra defterlerini okumuşlardır.

İnsan elinden çıkan bu tür malzemelerle, her tür sanat ve edebiyat ürünlerinin, insan ruhunun anla­şılmasında önemli ipuçları ihtiva ettikleri açık bir gerçektir. Fakat bu yolla elde edilen verilerin gerçek­ten bilimsel bir değer kazanması için çok dikkatli olmak gerekmektedir.  Çünkü bu bilgiler sübjektif bir ortamda oluşmaktadır; yanılma, hatırlayamama, yanlış hatırlama, çeşitli sebeplerle gerçeği gizlemek isteme ya da yaşadığı tecrübeleri doğru ve tam ola­rak ifade edebilme kabiliyetinden mahrum olma gibi ihtimaller her zaman mümkündür. Esasen, insan kendi içinde ve dışında cereyan eden olayları ya da kendi eserlerini şüphesiz kendince algılamakta ve değerlendirmektedir. Genelde o, kendisini ciddi bir şekilde tenkit edebilecek anlayışa sahip olmadığın­dan, onun sık sık hatalara düştüğü veya böyle bir değerlendirmeyi çoğu zaman ihmal ettiği bir gerçek­tir. Öte yandan, inanan insanın kendi ruh hallerini doğru ve eksiksiz ifade etmek istese bile, bunun son derece güç olduğu da bir gerçektir. Sürekli değişen ruh halleri içinde bulunan kültürlü kimseler bile, günlük hayatın akışı içerisinde dinî duygu ve düşüncelerini olduğu gibi de edebilmektir, yapı­lan denemelerinde hissi ve akli engellerle karşılaştıklarını bilirler Yine bir kısım kimseler sosyal yada başka sebeplerle, isteyebilirler. Hatta bazen, olduklarından farklı görünmeyi ve işlerine geldiği gibi hareket etmeyi tercih ederler.[19]  Bu sebeple  bu tür malzemenin sıkı bir şekilde tenkide tabi tutulması, ulaşılan sonuçların bilimsel bir değer ifade etmesi için gerekli olmaktadır.  [20]

 
ab. Anketler:
 

S. Hall ve E.D Starbuck gibi ilk din psikologlarının gençlerin dini gelişimlerini anketlerle ortaya çıkarmaya yönelik çalışmaları, zaman içerisinde Din Psikolojisinde anketlerin geniş bir alanda kullanılmasıyla gelişti. Belli bir araştırma ko­nusuna uygun olarak hazırlanan anketler, Din Psi­kolojisinde sıkça başvurulan bilgi toplama vasıtala­rıdır. Aynı anda çok sayıda kişiye uygulama kolaylığı sebebiyle, çoğu araştırmacı tarafından tercih edil­mektedir. Ancak, anketin hazırlanması ve uygulan­ması büyük dikkat ve uzmanlık gerektiren bir iştir. Ankete katılan kişiler sorulan sorular çerçevesinde bir iç gözleme davet edilmektedir. Bu iç gözlemin amacı kişinin, kökleri geçmişte olan ve hâlihazırda varlığını sürdüren dinî eğilimlerinin açığa çıkarılma­sını sağlamaktır. Bunun için, gerek anketin hazır­lanması ve gerekse uygulanması esnasında üzerinde dikkatle durulması gereken hususlar vardır.

Soruları düzenlerken, dilin anlaşılır olması ve deneğin kendi iç dünyasını dışarıya yansıtıcı bir üslûp ve ifade kullanılması önemlidir. Ayrıca yerine göre açık ve kapalı uçlu, direkt ve dolaylı, olumlu ve olumsuz değişik soru tiplerinin yer alması uygun olur. Ankette, cevaplayıcının samimi davranmasını sağlamak için güven telkin edici açıklamaların bulunması ve samimi olmayan, rastgele uydurulmuş ya da üstünkörû geçiştirilmiş cevapları ayıklamak için “düzeltme skalaları”nın kullanılması gerekir. Genelde anketlerde, verilecek cevaplar sınırlı tutu­lur, fakat o sınırlar içerisinde kanaat ya da eğilimin olumlu ve olumsuz yöndeki şiddet derecesini belir­leyecek tercih ölçülerine de yer verildiği olur.  [21]

 

ac. Testler :
 

Psikolojide zekâ, başarı, kabiliyet, ilgi, kişilik., gibi alanlarda geliştirilmiş olan çok sa­yıda test kullanılmaktadır. [22] Bunların en önemli özelliği, standart hale getirildikleri için güvenilir bir ölçme vasıtası olarak kabul edilmiş olmalarıdır. Din Psikolojisinde, fertlerin dinî kabiliyet ve ilgilerini, inanç ve davranışlarını güvenilir bir şekilde ölçecek standart testlere pek rastlanmaz. Ancak, kişilik psi­kolojisinde kullanılan bazı tekniklerden yararlanıl­dığı olmaktadır. [23] Bunlar daha ziyade “yansıtmalı” (projektif) testlerdir. Bu yansıtmalı testlerin insan ruhiyatı hakkında çok zengin bilgi sağlamalarına rağmen, geçerlilik ve güvenirlikleri henüz tatmin edici olmaktan uzaktır. Bunların mükemmelleştirilmesi için büyük gayretler gösterilmektedir.

Anket ve testler yoluyla elde edilen verilerin sağ­lam ve geçerli bilimsel bilgiler hâline dönüştürülme­si, çeşitli istatistik işlem ve analizlerle sağlanmakta­dır. Bu da yüksek matematik bilgisi ve uzmanlık gerektiren ayrı bir konudur. [24]

 

ad. Mülakatlar :
 

Önceden sistemli olarak hazırlan­mış ya da belli bir plâna göre serbest bir yönlendirme ile sorulan sorulara bağlı olarak, karşılıklı görüşme ve konuşma, fikir alışverişinde bulunma, çeşitli durum­larda başvurulan bir araştırma tekniğidir. Bu yolla güvenilir bilgilerin elde edilebilmesi için, taraflar ara­sında sıcak, samimi ve güven telkin edici bir havanın oluşması önemlidir. Anket yoluyla yapılan araştırma­larda, konunun doğru anlaşılıp anlaşılmadığı, cevap­ların ciddi ve  samimi olup  olmadığı mülakatlarla kontrol edilip, bilgi eksiklikleri tamamlanmaya çalışı­lır. Mülakat sırasında konuşulan şeyler, ya o esnada notlara geçirilir ya da bantlara kaydedilir. [25]

 

ae. Semantik  Tahliller:  
 

Semantik,   kelimenin anlam derecesini araştıran bir bilimdir. Gerçeklik ve dil arasındaki özel ilişkiye bağlı olarak, kelimeler değişik anlamlar ifade edebilmektedir. Bir insanın kullandığı kelimelerden herbiri, o kişinin sözkonusu kelimenin içine  sığdırdığı belli görüş açılarını temsil etmektedir. Bu bakımdan semantik tahlil, ki­şilerin zihin yapılarını ve dünya görüşlerini anlama­da bir yol olarak kabul edilmektedir. Son zamanlar­da bazı din psikologları bu metoda dayalı araştırmalar  yürütmektedirler. Ayrıca   temel  dinî metinlere de uygulanan bu metod, dinî hayatı anla­mada yeni bir imkân olarak gözükmektedir. [26]

 

af. Dinî Metinlerin İncelenmesi :
 

Dinin Kutsal Kitabı'nın incelenerek burada insan ruhiyatını yan­sıtan bilgi ve olayları belli bir psikolojik bakış açı­sıyla yorumlama, Din Psikolojisinde bir araştırma tekniği olarak kabul edilmektedir [27]. Burada esas olan, inanan ya da inançsız insanın ruh dünyasının değişik çizgilerinin anlaşılabilir psikolojik izah çerçevelerine yerleştirilmesidir. inançlı ya da inançsız kişinin nasıl olması, neler yapması gerektiği değil, nasıl olduğunun anlaşılmasıdır. Yani bu inceleme, ALLAH ile ilişki halindeki insanın çeşitli ruh halleri­nin tesbiti ile sınırlı kalmalıdır. Bu metodun, araş­tırmacının müşahedesinin uzanamadığı (vahy, mu­cize., vb.) bazı dinî olaylarla, tecrübeye dayalı metodlarla tahkiki mümkün olan (dinî motivasyon­lar, dua ve ibâdet., vb.) diğer bazı olaylar hakkında bilimsel sonuçlara ulaşmakta en azından metodik bir giriş değeri olduğu söylenebilir. Bu yöndeki ça­lışmalar ileride bir “teolojik psikoloji” nin oluşması­na imkân hazırlayacaktır. [28]

 

ag. Deney :
 

Din Psikolojisi'nde deney metodu çok nadir olarak ve sınırlı durumlarda kullanılabilmek­tedir. Hatta bazılarına göre bu alanda gerçek bir deney düzenlemek mümkün değildir; ancak deneye yakın bazı teşebbüslerle olumlu bir sonuca varılabi­lir. Dinî yaşantı ve davranışların deney metoduyla incelenmesine engel teşkil eden en önemli sebep ola­rak, bu alandaki çalışmalarda elde edilen verileri test etmeye imkân verecek teorilerin eksikliği göste­rilmektedir. Ayrıca, araştırıcıların çoğu, bir deneğin dinî hayatının özelliklerini veya yoğunluğunu kont­rol ve düzenlemeyi ahlâka aykırı kabul etmektedirler [29]. Bütün bunlara rağmen son zamanlarda özellikle A.B.D.'li birçok din psikoloğunun, deneysel ya da ona yakın metodlarla çalışarak önemli eserler meydana getirdikleri de bilinmektedir. [30]

 
b) Bilgiyi Düzenleme ve Yorumlama Metodları
 

Yukarıda belirtilen çeşitli vasıta ve tekniklerle elde edilen Din Psikolojisi verilerinin belli yaklaşım ve görüşler çerçevesinde düzenlenmesi ve sistemleştirilmesi,  daha sonra da bunların yorumlanması, araştırmanın bir başka safhasını oluşturur. Düzen­leme çeşitli şekillerde olabilmektedir. Meselâ, dinî yaşayış ve davranışlar Genel Psikolojinin sistemati­ğine uygun tarzda, ruhî fonksiyonlarla ilgileri esas alınarak (dinî tecrübe, dinî motivasyon...
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın
Bu Sayfayi Paylas
Facebook'a Ekle
Kayıtlı

Müslüman
Anahtar Kelime
*****
Offline Pasif

Mesajlar: 132.042


View Profile
Re: Din psikolojisinde metod
« Posted on: 28 Mart 2024, 16:24:31 »

 
      uyari
Allah-ın (c.c) Selamı Rahmeti ve Ruhu Revani Nuru Muhammed (a.s.v) Efendimizin şefaati Siz Din Kardeşlerimizin Üzerine Olsun.İlimdünyamıza hoşgeldiniz. Ben din kardeşiniz olarak ilim & bilim sitemizden sınırsız bir şekilde yararlanebilmeniz için sitemize üye olmanızı ve bu 3 günlük dünyada ilimdaş kardeşlerinize sitemize üye olarak destek olmanızı tavsiye ederim. Neden sizde bu ilim feyzinden nasibinizi almayasınız ki ? Haydi din kardeşim sende üye ol !.

giris  kayit
Anahtar Kelimeler: Din psikolojisinde metod rüya tabiri,Din psikolojisinde metod mekke canlı, Din psikolojisinde metod kabe canlı yayın, Din psikolojisinde metod Üç boyutlu kuran oku Din psikolojisinde metod kuran ı kerim, Din psikolojisinde metod peygamber kıssaları,Din psikolojisinde metod ilitam ders soruları, Din psikolojisinde metodönlisans arapça,
Logged
Sayfa: [1]   Yukarı git
  Yazdır  
 
Gitmek istediğiniz yer:  

TinyPortal v1.0 beta 4 © Bloc
|harita|Site Map|Sitemap|Arşiv|Wap|Wap2|Wap Forum|urllist.txt|XML|urllist.php|Rss|GoogleTagged|
|Sitemap1|Sitema2|Sitemap3|Sitema4|Sitema5|urllist|
Powered by SMF 1.1.21 | SMF © 2006-2009, Simple Machines
islami Theme By Tema Alıntı değildir Renkli Theme tabanı kullanılmıştır burak kardeşime teşekkürler... &
Enes