Sıcak Çarpması

Sıcak Çarpması

Ağustos 2005 - 80.sayı

Dr. Ramiz KAYRAK kaleme aldı, DİĞER YAZILAR bölümünde yayınlandı.

Tatil aylarını içerisinde barındırdığından olacak, yaz ayları çoğu insanın dört gözle beklediği aylardır. Bu döneme dair plânlar yapılır, seyahatler, piknikler ayarlanır. Yazın başlamasıyla bu hasret biter bitmesine ama bazen sıcaklarla birlikte türlü sıkıntılar da başlar. Bu ay, bu sıkıntılardan tıbben önem arz eden bir bölümünü ele alacağız.

Aşırı sıcaklarda bedenimiz ne yapar?

Mükemmel bir biçimde yaratılmış olan insan bedeni, normal işlevlerini yürütebilmek için gerekli olan şartları sürekli koruma konusunda oldukça beceriklidir. Bu becerilerden birisi de uygun vücut sıcaklığını hep aynı düzeyde tutmayı başarabilmektir.

Çok soğuk ve çok sıcak ortamlar, işte bu dengeyi tehdit eden durumlardır ve bedenimizin sahip olduğu korunma mekanizmaları yetersiz kaldığında ciddi sağlık problemleri de baş göstermeye ba ş lar .

Gün içerisinde sıcaklığın artmasıyla meydana gelen aşırı ısı artışını terleyerek, ısınan havanın nefesle dışarıya verilmesi suretiyle ya da kan akımını cilde yönlendirip yüzeyden ısı kaybını arttırarak gidermeye çalışırız.

Fakat bazen hava sıcaklığı öylesine yüksek ve bu sıcaklığa maruz kaldığımız süre öylesine uzun olur ki, bu koruyucu mekanizmalar artık işin üstesinden gelememeye başlar. Bu durumda işlerin yolunda gitmediğinin sinyallerini veren bazı belirtiler ortaya çıkar. Bunları dikkate almayıp gereğini yerine getirmediğimiz takdirde, hadisenin boyutu giderek büyür ve ciddi tıbbi sorunlarla karşı karşıya kalırız.

Ciddi sıcak etkilerinin belirtileri nelerdir?

Sıralayacağımız şu belirtiler kişiyi tedbir alma noktasında alarma geçirmelidir:

Susuzluk

Halsizlik, sersemlik hissi

Ciltte kuruluk

Baş dönmesi, zihin bulanıklığı

Ağızda kuruluk

Çarpıntı ve hızlı hızlı soluk alma

Daha seyrek idrara çıkma

Sıcak etkisi ne tür problemlere yol açar? Bu durumda ne yapabilirim?

Ortaya çıkan sorunun ciddiyet derecesi ve etkilediği alanlara göre bir gruplandırma yapmak mümkündür.

Güneş yanığı: Ciltte kızarıklık ve ağrı, bazen şişlik, su toplama, ateş ve baş ağrısı ile kendisini gösterir. Sabun kullanarak duş almalı ve bir sağlık kuruluşuna ba şvurmalıdır.

Sıcak krampları: Bilhassa bacak ve karın kaslarında olmak üzere ağrılı kasılmalar ve aşırı derecede terleme olur. Kişiyi daha serin bir alana almalı, bacağı hafifçe germeli ve kramp bölgesine nazikçe masaj yapılmalıdır. Her 15 dakikada bir yaklaşık yarım bardak soğuk su içirilir. Kafein içeren içecekler kesinlikle verilmemelidir. Alkolden zaten uzak durulmalıdır. Eğer kişide bulantı ortaya çıkarsa su vermeyi kesmeli ve bir sağlık kuruluşuna ba şvurmalıdır.

Sıcak takatsizliği: Çok fazla miktarda terleme olmasına karşın cilt soğuk, soluk ya da kızarık olabilir. Nabız zayıflamıştır ve beden ısısı yükselmeye başlar. Bitkinlik, halsizlik, bulantı, kusma , takatsizlik ve baş ağrılarının olması mümkündür. Bu durumdaki hasta serin bir ortamda yere yatırılır. Elbiseleri çıkarılır ve serin ıslak kıyafetler giydirilir. Eğer şuuru yerindeyse yudum yudum su içirilir. Suyun mutlaka yavaş yavaş içirilmesi gerekir. Eğer bulantı-kusma ortaya çıkacak olursa derhal bir sağlık kuruluşuna ba şvurmalıdır.

Sıcak çarpması: Beden sıcaklığı yükselmiştir. Sıcak, kızarık ve kuru bir cilt, zayıf bir nabız söz konusudur. Hızlı ve yüzeysel bir soluk alıp verme olur. Muhtemelen hastanın şuuru da kaybolmu ştur. Hemen 112 acil ambulans servisi aranıp, yardım istenmelidir. Hasta serin bir yere alınır, yine elbiseleri çıkarılır. Vücut ısısını düşürmek maksadıyla soğuk su tatbik edilir. Herhangi bir şey içirilmez ya da yedirilmez. Vantilatör ya da klima açılır. Hastanın soluk alıp vermesi dikkatle takip edilir.

Bütün bunlar olmadan ne tür tedbirler alabilirim?

Hafif, bol ve açık renkli kıyafetleri tercih etmelidir. Bu sayede normal terleme işlemine imkan tanınmış olur ve gelen güneş ışıklarının bir bölümünün yansıtılması suretiyle aşırı ısınmalar ortadan kalkar.

Aşırı sıcak ve nemli saatler olan 11:00 ile 16:00 arasında aşırı aktiviteler kısıtlanmalı, mümkünse terk edilmelidir. Eğer illâ da sıcakta egzersiz yapma gibi bir zaruret varsa, bu durumda sık sık molalar vererek ve bu molaları tedricen azaltarak işe devam etmelidir. Eğer mümkünse bu egzersizleri de günün daha serin saatlerinde gerçekleştirmek daha uygun olacaktır.

Aktiviteler öncesinde, esnasında ve sonrasında bol miktarda su tüketilmelidir. Soda ve kahve gibi içeceklerin kafein içermeleri nedeniyle aslında sıvı kaçağına neden olacağı bilinmeli ve nadiren tüketilmelidir. Alkollü içeceklerin bilinen zararları da, sıcakla birlikte daha da fazlalaşır. Alınandan çok daha fazla sıvı kaybettirerek ciddi tehlikelere yol açmaktadır.

Kalp hastalıkları, şeker ve böbrek hastalıkları gibi kronik rahatsızlıkları bulunan kişilerin, yukarıda değinilen hususlara normalin çok üzerinde dikkat etme zorunluluğu zaten aşikârdır. Bu durumda olan hastaların, henüz ağır belirtiler ortaya çıkmadan önce, sıcaktan etkilendiklerini hisseder hissetmez bir hekime başvurmaları gerekmektedir.

Hepinize sağlıklı günler dilerim.
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın