Kurban Hakkında Bazı Sorular

Kurban Hakkında Bazı Sorular

Aralık 2007 - 108.sayı

Bilal DEMİRSOY kaleme aldı, DİĞER YAZILAR bölümünde yayınlandı.

Her kurban bayramı öncesinde kurbanla ilgili hükümler vaazlarda, hutbelerde hatırlatılır. Ama kurban öyle muhabbetli bir ibadet ki, bu hükümleri her yıl tekrarlamak da manevi bir haz verir. İşte günümüz şartlarında sıkça karşılaştığımız bazı sorular ve cevapları.

• Kimler kurban kesmekle yükümlüdür?

Müslüman, akıllı ve büluğa ermiş, mukim (seferî olmayan) kimselerden, oturmakta olduğu bir ev, gerekli ev eşyaları, üç kat elbise, binek/araç, meslek aletleri gibi temel ihtiyaçlar yanında, 80.18 gramdan fazla altın veya eşdeğeri mali varlığa sahip olup, bu şekilde Kurban Bayramı günlerine ulaşan kimse kurban kesmekle yükümlüdür.

• Seferî olan bir kimsenin kurban kesmesi gerekir mi?

Seferî olan kimsenin kurban kesmesi gerekmez. İmkanı olup da kesmek isterse, bu kurban nafile kurban hükmüne girer. Keseceği bu kurbanı seferî olduğu veya ikamet ettiği yerde kes(tir)mesi arasında bir fark
yoktur. (Seferîlik: Asıl ikamet yerinden 90 km. ve üzeri bir uzaklığa 15 günden az kalmak niyetiyle ayrılma halidir.)

• Bir kimse kurban etmek niyetiyle aldığı bir kurbanlığa sonradan başkalarını ortak edebilir mi?

Koyun ve keçi dışındaki deve ve sığır cinsinden olan hayvanlardan birini kurban etmek niyetiyle alan kimsenin durumuna bakılır. Şayet kişi, kurban kesebilecek ölçüde zengin ise, mekruh sayılmakla birlikte
ortak alması caizdir. Ancak bu kimse kurbanlığı almadan önce, sonradan ortak almak üzere niyetlenmişse bu durumda mekruh olmaz. Kişi, kurban kesmesini gerektirecek kadar varlıklı değilse, kurban niyetiyle hayvan almakla o hayvanı kurban etmeyi kendine vacip hale getirmiştir. Yani, bir nevi adak hali ortaya çıkmıştır. Bu durumda ortak alması doğru değildir.

• Kurban ortaklarının niyetlerinin farklı olmasının hükmü nedir?

Hepsi de kurban niyetiyle ortak olmuşlarsa bir sakıncası yoktur. Bir kısmının vacip kurbana, bir kısmının sünnet kurbana, bir kısmının nafile, vasiyet, velîme (şükür ve sünnet kastıyla düğün yemeğinde kullanmak için), adak veya akika gibi kurban çeşitlerinden birine niyetlenmesi caizdir. Ama sadece et için kurbana ortak olmak Hanefî mezhebine göre caiz değildir. Şafiî ve Hanbelî mezhebine göre ise böyle de ortak olunabilir.

• Kurban Bayramının özellikle ilk günü kesimhanelerde izdiham olabiliyor. Dolayısıyla kesim sırasında kurbanlık hayvanlar karıştırılabiliyor. Bu durumda kurban sahipleri ne yapmalı?

Yanlışlıkla birbirlerinin hayvanlarını kesen kurban sahiplerinin kestikleri hayvanlar kendilerinin kurbanı olmak üzere geçerli olur. Etler dağıtılmadan durum fark edilirse değişim yapılır. Dağıtılmış ise helâlleşirler, birbirlerinden bir fark da talep etmezler.

• Henüz küçükken hayvanların boynuzları kimyasal ilaç ve benzeri yöntemlerle köreltilebiliyor. Yine bazı koyunların da doğduktan sonra, ileride daha semiz olmaları için kuyrukları düşürülüyor. Oldukça yaygın olan boynuzları köreltilmiş hayvanların ve kuyrukları düşürülmüş koyunların kurban edilmesinde bir sakınca var mı?

Bu tür işlemler, hayvanda bir kusur oluşturmaktan ziyade onların daha semiz ve etlerinin daha lezzetli olmaları için yapılmaktadır. Dolayısıyla bir kusur sayılmayıp kurban edilebilirler. Hadis-i şerifte bildirilen kusurlar; apaçık hastalık, zayıflık, körlük ve topallıktır. Diğer kusur halleri bunlara kıyasla tespit edilmiş olup, bu dört kusurun ayarında hallerdir.

• Taksitle veya kredi kartına taksitle kurbanlık alınabilir mi?

Kurbanlıkların alım satımı ticarî bir işlemdir. Öncelikle alım satım kuralları içinde incelenmelidir. Karşılıklı rızaya dayanması, aldatmanın ve ihmalin olmaması, hiçbir şekilde faiz gibi yasak veya dinî bakımdan riskli işlemlerin karıştırılmaması şartıyla kurbanlık alınabilir.

• Kurbanı bayramın birinci günü mü kesmek gerekir?

Kurbanı bayramın birinci günü kesmek daha faziletli olmakla beraber, Hanefî mezhebinde olanlar üçüncü günü akşamına kadar, Şafiî mezhebindekiler ise dördüncü günü akşamına kadar kesilebilir. Kurbanı
kesme vakti, bayramın birinci günü bayram namazından sonra başlar. Bayram namazı kılınmayan yerlerde ise sabah namazı vaktinin çıkması ile başlar.

• Kurban kesilirken nasıl dua edilmelidir?

Kurban kesimi esnasında önce şu iki ayetin okunması güzel olur:

“İnnî veccehtü vechiye lillezî fetara’s-semâvâti ve’l-arda hanîfen ve mâ ene mine’l-müşrikîn: (Ben Tevhid ehli biri olarak, yüzümü gökleri ve yeri yoktan yaratan Allah Tealâ’ya çevirdim. Ben müşriklerden

değilim)” (En’âm, 79)

“Kul inne salâtî ve nüsükî ve mahyâye ve memâtî lillâhi rabbi’lâlemîn: (De ki: Şüphesiz benim namazım, kurbanım, hayatım ve ölümüm, hepsi Alemlerin Rabbi Allah içindir.)” (En’âm, 162)

Sonra da şöyle veya benzeri şekilde dua edilebilir:

“Ey Allahım, dostun İbrahim a.s.’dan ve habibin Muhammed s.a.v.’den kabul buyurduğun gibi benden de kabul buyur.”

Bundan sonra ise:

“Allahu ekber Allahu ekber, lâ ilâhe illallâhu Allahu ekber; Allahu ekber ve lillâhi’l-hamd.” diye tekbir ve tehlil getirilebilir. (Buraya kadar olan kısım farz veya vacip değildir.)
Kurbanı kesen kişi kurbanın sahibi değilse vekalet(ler)i üzerine alır “Bismillâhi Allahu ekber” der ve keser. (Bu uygulamanın yapılması mecburidir.)

• Kurban bayramı günlerinden önce fakir iken bayram günlerinde zengin olan kimse kurban kesmeli mi?

Evet. Kişi Kurban Bayramının üçüncü günü akşamından önce herhangi bir vakit zengin hükmüne girerse, derhal bir kurbanlık temin edip kesmesi gerekir.

• Ölmüş kimse adına kurban kesilebilir mi?

Ölen kimse şayet bunu vasiyet etmişse onun adına kurban kesilir, tamamı fakirlere dağıtılır. Ölenin anne-baba ve yukarısı (usul) ile oğlukızı ve aşağısı (füru’) ondan yiyemez. Ortada vasiyet yoksa vârisleri sevabını ona bağışlamak üzere dilerlerse kurban kesebilir, hisseye girebilirler. Bunun etinden kendileri yiyebilir veya fakir ve muhtaçlara dağıtabilirler.

• Kurban kesmek yerine kurban bedeli olan parayı fakirlere versek olur mu?

Kurban kesmenin ana unsuru (rüknü) kan akıtmaktır. Dolayısıyla böyle bir uygulama kurban ibadeti yerine geçmez. Ancak alınan kurban, herhangi bir sebeple kurban bayramı günlerinde kesilememişse diri olarak
sadaka edilir. Artık kurban kesme işi sadakaya dönüşmüştür. Etinden de sahibi yiyemez.

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın