Şâirane

Şâirane

Ağustos 2007 - 104.sayı

T. Ziya ERGUNEL kaleme aldı, DİĞER YAZILAR bölümünde yayınlandı.

ZİKRULLAHIN İMAR EYLEDİĞİ

Dil hânesi pür-nûr olur Ğ Envâr-ı zikrullah ile İklîm-i ten ma’mûr olur Ğ Mi’mâr-ı zikrullah ile.

[Gönül evi (ancak) ALLAH’ı zikretmenin nuru ile (aydınlanıp) nurla dolar. Zikrullah, beden ülkesini imar eden (bir) mimardır (aynı zamanda).]

Sultan Ahmet, 14. Osmanlı padişahıdır; 14 yaşında tahta çıkmış, 14 sene saltanat sürmüştür. Meşhur Sultan Ahmet Camii’nin banisi bu genç padişah daha 28 yaşında bekâ âlemine yürüdüğünde, imanının coşkusunu terennüm eden bir de divan bırakmıştır arkasında.

“Bahtî” mahlasıyla kaleme aldığı şiirlerinde dervişâne bir tavır vardır. Bir cihan padişahıdır, gençtir, kudretlidir ama “Ricâl ü mâle yoktur itimadım / Değildir tâc ü tahta istinadım” diyebilecek makamda kemâl ve istiğna sahibidir. Cenâb-ı Hakk’a, “Rızâ-yı pâkin olmuştur murâdım / Beni kıl âlem-i manâda sultan” diye niyaz eyler. Samimiyet abidesidir. “N’ola tâcım gibi başımda götürsem dâim / Kadem-i nakşını ol hazret-i şâh-ı rüsulün” beytini sözde bırakmaz. Efendimiz s.a.v.’in kadem-i şerifinin (mübarek ayağının) izini sorguç yaptırıp bunu cuma ve bayram günlerinde teberrüken hilafet sarığına takarak başının üstünde taşır.

Yukarıdaki mısralar işte böyle bir padişah olan Sultan Ahmet’e ait; divanındaki yedi kıtalık bir münacatın ilk dörtlüğü. Hem sözleri, hem Neyzen Osman’a ait hicaz bestesiyle meşhur bir münacat bu. Çokları Sultan Ahmet’in bu şiirini Aziz Mahmut Hüdayi Hazretleri’nin, biri “Zâkir safâya erişir / Envâr-ı zikrullah ile / Âşık Hüdâ’ya erişir / İksâr-ı zikrullah ile”; diğeri, “Diller acep hayran olur / Esrâr-ı zikrullah ile / Yollar beğim âsân olur / Âsâr-ı zikrullah ile” dörtlükleriyle başlayan ve her biri yine yedişer kıtadan ibaret iki şiiriyle karıştırır. Bunda da haksız sayılmazlar. Zira Sultan Ahmet, bu münacatını büyük bir hürmetle bağlandığı mürşidi Aziz Mahmud Hüdayi Hazretleri’nin şiirlerine nazire olarak yazmıştır. Çok beğenilen bir şiirin, aynı vezin ve kafiyeyi kullanarak, aynı mevzuda bir benzerini yazmaya “nazire” denir.

Sultan Ahmet bu şiirinde, örnek aldığı manzumelerde yapıldığı gibi, tasavvufun en temel metodu olan “zikr”e teşvik babında zikrullahın semerelerini sıralar.

Zikrullah, ALLAHü Tealâ’nın esmaını sadece lisan ile telaffuz etmekten ibaret değildir. Zikir, Rabbimizi hatırlamak ve hep hatırda tutmaya çalışmak, O’ndan gafil olmamaktır. Bir şuur halidir ki tek ve mutlak hakikatin ALLAH olduğunu bilmeyi, bütün davranışlarımızı bu Hakikat’i gözeterek düzenlemeyi gerektirir. Bu tek ve mutlak hakikat ancak gönülle, gönül gözüyle idrak edilebilir. Gönlün nurla dolması, derunî bir huzurun, görebilme imkânının ve nihayet Cenâb-ı Hakk’ın “en-Nûr” ismiyle gönülde tecellisinin iktizasıdır.

Zikrin, kalbi yahut gönlü cilalayıp insanın içini bütün kirlerinden arındırdığı, öteden beri iyi bilinen, çokça dile getirilen hususlardandır. Fakat zikrin bu içe dönük fonksiyonunun önemi, hariçteki tesirini dikkatlerden kaçırmaktadır. Yukarıdaki dörtlüğü biz biraz da bunun için seçtik. Son iki mısrada zikrullahın “ten ülkesini imar eden bir mimar” gibi düşünülmesine özellikle dikkat çekmek istedik.

“Ten”, bilindiği üzere “vücudumuzun dış yüzü, beden” demek. Aslında bütünüyle maddî veya fanî varlığımızı ifade eden bir kavramdır. Nitekim “ten ülkesi” terkibiyle üzerinde yaşadığımız dünya arzının tamamının anlatıldığını söyleyebiliriz. Elbette doğru değil ama şöyle bir genel kanaat var: Hususen zikirle meşgul olanlar, tarikat ehli, dış dünyayı ihmal ederler; onların işi içeriyledir. Bu kanaat öyle yerleşmiş ki Sultan Ahmet’in bu şiirini bestesiyle terennüm edenlerin çoğu, üzerinde durduğumuz bu ilk kıtanın üçüncü mısraını değiştirerek okumakta, “iklim-i ten” yerine “iklim-i dil” demeyi uygun bulmaktadırlar.

Halbuki sadece ALLAH’ın var ve baki olduğu kabulünün, sürekli O’nun murakabesinde bulunduğumuz şuurunun, tekrar O’na döndürülerek hesaba çekileceğimiz inancının, Hakk’ın hoşnutluğunu kazanma iştiyakının tezahürü bir “zikrullah” meşguliyetinin, dış dünyayı da tanzimi kaçınılmazdır. Zikri ile ALLAH’tan gafil olmadığını izhar eden bir müminin, sağlığına, kılığına kıyafetine, çevresine, yaşadığı ortama gerekli ihtimamı göstermemesi düşünülemez. Onun zahiri de bâtını gibi tertemiz ve düzenlidir. ALLAHü Tealâ’yı zikretmenin temelindeki şuur, yeryüzünü en doğru, en güzel, en faydalı biçimde imar edebilmenin yegane
şartıdır.

Zikrullahın mimarlığı olmadan içinizi de dışınızı da mamur edemezsiniz. ALLAH’tan gafil olarak şehirler, metropoller kurarsınız ama “Medine” kuramazsınız. Medineniz yoksa bütün göz alıcı teknolojinize rağmen medeniyetiniz de yok demektir.

Eski dergâhların aynı zamanda en yüksek seviyede birer ilim, şiir, musiki, mimari mektebi olması tesadüf değildir. Asırlarca Selçuklu ve Osmanlı’nın temsil ettiği İslâm medeniyetinin temelindeki harcı karanların Horasan’dan gelen dervişler olması da tesadüf değildir.

Sizce de Sultan Ahmet Camii’nin hakiki mimarı, genç sultanın gönlünü aydınlatan zikrullah ateşi değil midir?

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın