Tehlikenin farkında mısınız

facebook sorunsalı: Tehlikenin farkında mısınız?

Hakan HASTAOĞLU • 53. Sayı / DİĞER YAZILAR

Telefonlarının dinlendiğini iddia eden mahalle esnafı, kendisine ait en mahrem bilgileri Facebook ve diğer sosyal paylaşım ortamlarında yayınlamakta bir sakınca görmüyor. Kişisel bilgi güvenliği konusunda tehlikenin hâlâ farkında değiliz.

İletişim araçlarında yaşanan değişimler insanların güvenlik kaygılarını da tuhaf biçimde değiştirmeye başladı. Ülkemizde, özellikle son dönemde yaşanan telefon dinleme paranoyasını da göz önünde bulundurunca, internette yapılan işlemlerde daha dikkatli olunacağını düşünmek gerekirdi. Tuhaflık da burada: Telefonlarının dinlendiğini iddia eden mahalle esnafı, kendisine ait en mahrem bilgileri Facebook ve diğer sosyal paylaşım ortamlarında yayınlamakta bir beis görmüyor.

Mahremiyet “şeffaf”laşıyor

Alman hükümeti 1983 yılında nüfus sayımı yapmaya karar vererek vatandaşlarına “bir dairede mi yaşıyorsunuz, yoksa müstakil evde mi, telefonunuz var mı, mesleğiniz nedir?” gibi kişisel sorular sormak istedi. Bu çabayı kendi mahremiyetlerine yönelik bir müdahale sayan vatandaşlar geniş tabanlı bir sosyal hareket başlatarak Anayasa Mahkemesi’ne binden fazla başvuru yaptı. Ve mahkeme kişisel bilgilerin korunmasının temel hak olduğuna karar vererek nüfus sayımı yasasını iptal etti. Bu faaliyetlerden 25 yıl sonrasına geldiğimizde ise artık insanlar eski okul arkadaşlarını bulabilmek için her sorulan soruya cevap verir haldeler.

İnternet kullanıcılarının eğilimleri üzerine yapılan bir araştırmaya göre, kullanıcıların yüzde 75’i en azından bir sosyal paylaşım sitesine üye durumda. Bu oran geçen yıla göre yüzde 27 artış olduğunu gösteriyor. The Conferance Board adlı kuruluşun 10 bin kişiyle yaptığı araştırmada çıkan bir diğer ilginç sonuç da insanların bu sitelerde geçirdikleri zamanı ailelerinden çalması. Bu kadar çok insanın kullandığı ve çok önemli bilgilerin paylaşıldığını göz önünde bulundurursak bu tür sitelerin istihbarat teşkilatları tarafından başıboş bırakılmayacağını da tahmin edebiliriz. İnternet âleminin en büyük iki sosyal paylaşım sitesi MySpace ve Facebook’la ilgili her gün çıkan onlarca haber olası hareketliliği doğruluyor. Ayrıca resmî olarak doğrulanmayan iddialar da var. Örneğin, CIA gibi teşkilatlar sizin haberiniz olmadan kamuoyundan gizlice bütün bilgileri alıyor veya şirketlerin kendilerine verdiği gizli giriş izinleriyle doğruca bilgilere ulaşabiliyor.

Kişisel bilgi kullanıcının değil, şirketlerin derdi

Facebook kullanıcılarının belli bir süre sonra karşılaştıkları ilk sorun, istemedikleri kişilerin de kendi bilgilerine ulaşabilmeleri. Size gelen arkadaşlık taleplerini onaylıyorsunuz ve tanımadığınız bir kişiyle karşılaşıyorsunuz. Siz onun kötü niyetli biri olduğunu anlayıp, listenizden silene kadar zaten o, size ait bilgileri ele geçirmiş ve arkadaşlarınıza da sizin üzerinizden ulaşmış oluyor.

Bilgilerinizin peşinde koşan gruplardan biri de reklamcılar. Her gün posta kutunuzu dolduran onlarca elektronik postanın yanına yenilerini eklemeye niyet edenlerin hedefindesiniz. Ama onlar tek tek e-mail adreslerinizin peşinde koşmak yerine bunları toptan ele geçiriyorlar. Alışveriş eğilimlerinizin tespit edilebileceği, daha önce iz bıraktığınız sitelerden bilgilerinizi satın alıyorlar. Amazon.com’dan satın aldığınız kitap ve filmlerle size neleri satabileceklerini tahmin edebiliyor ve gönderecekleri maillerle hedefleri haline geliyorsunuz. Facebook’ta üye olduğunuz gruplardan, hayranı olduğunuz şarkıcı ve oyunculardan sizin de zevkleriniz tespit ediliyor. Dolayısıyla potansiyel bir müşteriye dönüşüyorsunuz. Facebook sizin bilgilerinizi sattığında da yapabileceğiniz bir şey yok. Çünkü üye olurken okumadan onayladığınız kullanıcı sözleşmesiyle bu hakkı onlara siz verdiniz. Yaklaşık 200 milyon kullanıcıya sahip Facebook’un kurucusu Mark Zuckerberg de zaten büyük şirketlerle kullanıcıların bilgilerinin satışı için yaptığı pazarlıklarla ilgili haberleri yalanlayamıyor.

Çözüm (kısmen) kullanıcıda

Bütün bu problemlerin yanında doğru kullanıldığında internetin ve bu yeni teknolojilerin gerçekten insan hayatını kolaylaştıran, bilgi erişimini hızlandıran tarafını tabii ki göz ardı edemeyiz. Kilit nokta da burası: Teknolojiler nasıl doğru kullanılır? Bu sorunun cevabı sizin meşrebinize, ideolojinize, ahlâkî ilkelerinize, teknik kabiliyetlerinize göre değişiyor. “Yeni çıktı” diye her teknolojiye kapılmamak, öncelikle bu yenilik hakkında ayrıntılı bilgiye sahip olmak ve kişisel amaçlarınızı iyice gözden geçirerek seçim yapmak en doğrusu. Yani doğrunun ne olduğunu ancak siz bilebilirsiniz.

Yine de alacağınız küçük önlemlerle kritik tehlikelerden kendinizi koruyabilmeniz mümkün. Çok özel bilgilerinizi paylaşmamak, tanımadığınız kişilerin taleplerine cevap vermemek, paylaştığınız bilgilerin kimler tarafından görüleceğini kontrol ederek ve gerekli izinleri kaldırarak korunmaya çalışabilirsiniz. Tabii site yöneticilerinin izin, yetki, mahremiyet gibi haklarınızı göz ardı ederek bu bilgileri istihbarat örgütleriyle ve büyük şirketlerle paylaşabileceğini de unutmadan.
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın