Sahaf

Sahaf

Sadık ŞANLI • 51. Sayı / SAHAF

500. Fetih Yıldönümü Anısına

Bu ay takvimler 29 Mayıs’ı gösterdiğinde İstanbul’un fethinin 556. yıldönümü kutlanacak. Tıpkı geçmiş yıllarda olduğu gibi bu önemli günün anısına çeşitli etkinlikler ve kutlamalar düzenlenecek, yayınlar yapılacak.

1453’ten günümüze İstanbul’un fethini kutlayan her kuşak, aldığı ilhamlarla fethi farklı biçimlerde kutlamak yoluna gitti. Bundan 56 yıl önce, Türkiye’deki yayıncılar, fethin 500. senesinde (1953) çeşitli kitaplar yayınladılar. Resmini gördüğünüz kitaplar Sadi Erksan tarafından hazırlanıp, Şaka Matbaası tarafından basılarak, 50 Kuruş’tan satılmış.

Bu kitaplardan ilki, İstanbul’un Fethi – 500 üncü Fetih Yılı adında bir çizgi roman. Kitabın kapak resmi ressam Firuz, iç resimleri ise Fuat Yılmaz ve Samim tarafından çizilmiş. Kitapta kullanılan gravürler ise W. H. Barlett’a ait. Ön ve arka kapak içinde doğumundan vefatına kadar Fatih Sultan Mehmed’i konu alan biyografik bilgiler kronolojik sıra gözetilerek veriliyor. Öncesi ve sonrasıyla İstanbul’un fethini konu alan bu kitap, toplam 36 sayfadan oluşuyor. Diğer kitap ise, Fetihten Evvelki İstanbul ve Fatih’e Ait Menkıbeler – 500 üncü Fetih Yıldönümü: 2 ismini taşıyor. İsminden de anlaşıldığı gibi fetih öncesi İstanbul’u ve Fatih Sultan Mehmed’e ait birçok menkıbeyi konu alıyor ve diğeri gibi 36 sayfadan oluşuyor.

Suya Seccade Salanlar

Sahaflarda yer alan kıymeti parayla ölçülemeyecek kitaplar kadar, bu kitapların sayfaları arasında yıllar boyunca kendini gizlemeyi başarmış bir takım nesneler de birçoğumuzun ilgisini çeker. Kimi zaman kurumuş bir çiçek, kimi zaman eprimiş kâğıt üzerine düşülmüş bir not, kimi zaman bir posta pulu… Bu liste uzar gider. Yanda gördüğünüz “496 YIL EVVEL” başlıklı şiir, 1949 yılında bir gazeteden kesilerek bir kitabın arasına gizlenmiş bir gazete kupürü.

Ziya Paşa Hayatı ve Eserleri
Terci-i Bend – Terkib-i Bend

1 Kasım 1928’de 1353 sayılı “Yeni Türk harflerinin kabul ve tatbiki hakkında Kanun”un kabulünden sonra, Osmanlıca olarak kaleme alınmış önemli eserlerin Latin alfabesi yoluyla günümüz Türkçesi’ne kazandırılması için yoğun bir sadeleştirme faaliyeti başladı. Bu amaçla dönemin önemli yayınevlerinden “Resimli Ay Matbaası T. L. Şirketi” de “Türk Büyükleri Serisi” ismini verdiği bir çalışma ile bu sadeleştirme faaliyetlerine önemli katkılarda bulundu. Bu serinin ilk kitabı olarak da, Tanzimat ve yeni Türk Edebiyatı’nın önemli ismi Ziya Paşa’nın “Terci-i Bend” ve “Terkîb-i Bend” isimli şiirleri kitaplaştırılarak 100 Kuruş fiyatla okuyucuya sunuldu.

1932 yılında İstanbul’da basılan kitap, toplam 34 sayfadan oluşuyor. Kitabın 3. sayfasında kitabın kapağında da yer alan Ziya Paşa’nın resminin altında doğum ve ölüm tarihleri (1829-1880) ve bu resme atfen Ziya Paşa tarafından kaleme alınmış şu dörtlüğe yer veriliyor:

Cismi zarım hâkte pünhan olunca isterim
Bir zaman olsun Ziya, âlemde namın payidar
Siretim asarı hammeden kılınsın içtihat
Suretim bu resmile cihanda yadigâr.

Kitabın 7 ila 10. sayfaları arasında ise Ziya Paşa hakkında verilen önemli biyografik bilgilerin ardından, “Terci-i Bend” ve “Terkib-i Bend” şiirlerinden önce şu takdim yazıları yer alıyor:

Terciibend: “Ziya Paşa merhum, Terci-i bend’i, büyük Reşit Paşa’nın himmetiyle mabeyin kâtibi olduktan ve Fransız lisanını öğrendikten sonra kaleme almıştır. Garp Edebiyatı’nın büyük defineleri içinde, malûmatını artıran, dehasını yükselten şair, bu eserinde ilmî, felsefî ve edebî kuvvetinin kemalini göstermiştir”.

Terkibibend: “Ziya Paşa, eski şairler içinde Bağdatlı Ruhî’yi pek çok sever ve takdir ederdi. Bilhassa, Ruhî’nin ölmez bir şaheseri olan Terkib-i bend’i, Ziya Paşa’nın perestiş ettiği, hiçbir zaman dudaklarından ayırmadığı şiirlerindendi. Nihayet bu aşkını, Avrupa’da bulunduğu esnada, ona, bir nazire yazmak suretiyle alenen itiraf etmiştir. Bu suretle de Ziya Paşa memlekete, cidden Ruhî’nin Terkibibend’inden pek yüksek ve pek değerli bir eser yadigâr eylemiştir”.

Fatih Sultan Mehmed Han’ın Aziz Hatırasına

Fatih Sultan Mehmed Han, 3 Mayıs 1481 yılında 49 yaşındayken Anadolu üzerine çıktığı bir seferde, Gebze yakınlarında rahatsızlanarak hakkın rahmetine kavuşmuştu. 1981 yılı, Fatih’in ahirete intihalinin 500. sene-i devriyesiydi. Bu amaçla PTT, 1981 yılında Fatih’i ölüm yıldönümünde anmak amacıyla bu hatıra pulunu piyasaya sürmüştü.
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın