Hayat Kalitesi Ölçülebilir mi

Hayat Kalitesi Ölçülebilir mi?

Ahmet İNAM • 53. Sayı / TOPLUM

Kalite, maddi, ekonomik, toplumsal koşulların üstünde hayata yüklediğimiz anlamların gücünden gelir. Kalite, kaliteye verebildiğimiz güzel anlamlar doğurabilen anlamlarla sağlanır. Ve insan olarak içimizdeki sonsuzluğu diğer insanların sonsuzluğuyla çoğalttıkça yaşanır.

Acaba hayatımızın kalitesini nasıl sorgulayabiliriz? Ölçütünü/ölçülerini nasıl arayabiliriz? Şimdi, bu ölçütler bana öyle geliyor ki veriliyor bize. Küçük yaşlarda eğitim sistemimizle, gelenekle, anamızdan babamızdan sürekli aldığımız eğitimle bize –adına öyle demeseler de– kaliteli bir hayatın, kaliteli bir insanın nasıl olması gerektiğini anlatıp duruyorlar. Örnekler gösteriyorlar. “Bak işte oğlum, şu amca var ya, müthiş kaliteli bir insan. Sen de büyüyünce onun gibi olacaksın, tamam mı?” Veya günlük hayattaki konuşmalarımızda öykündüğümüz, ulaşmaya çalıştığımız, benzemeye çalıştığımız, takdir ettiğimiz insanlar bizim için kaliteli olmanın ölçütlerini oluşturan insanlardır. Onların hayatlarına benzer hayatlar yaşamak istiyoruz. Tabii bu arada medya büyük ölçüde bastırarak bize ölçütler dayatıyor, sunuyor ve o ölçütleri ister istemez eleştiri duyarlılığımız, kavramsal duyarlılığımız gelişmediği için kabul etmek zorunda kalıyoruz. Dolayısıyla hayatımızın kalitesi konusunda karar verme imkânına da sahip filan değiliz. Çünkü yaşayamıyoruz, yaşatılıyoruz. Birileri tarafından itilip kakılıp, “İşte sana diploma, al bu diplomayı”, “İşte sana fabrika! Buraya gir, burada çalış”, “İşte sana araba! Buna bin”, “İşte sana hanım, bunla evlen”. Bütün bunlarla hayatımız geçiyor. Bütün bunlarla yaşarken acaba hangisine kendimiz karar verdik? Hangisinde etkili olabildik?

Hayatımızın kalitesi konusunda neler yapabildik? Düşünebildik mi? Düşünmek gerekir mi? Bunu da düşünmek gerekiyor. Gerçekten gerekli midir? Yaşayıp gidiyoruz işte, insanız, ne var şimdi düşünecek? Benim işim gücüm yok da tutup ne yapıyorum, ne diyorum: “Hayatımın kalitesi nedir? Bu kalitenin ölçütü, ölçütleri nedir?” Bu soruların bir anlamı var mı? Çünkü düşünsek de faydası yok ki. Diyelim ki düşündüm. Baktım ki hayatım berbat bir şey. Hiç iflah olmaz, berbat bir adamım. Hiçbir şey konusunda kendim karar almamışım, itilmişim, kakılmışım, bir sürü şeye aklım ermiyor, kopya çekerek sınıfımı geçmişim. Mesleğimi bile doğru dürüst yapamıyorum ama iyi kötü bir yere girmişim, şimdi bütün bunları düşünüp canımı sıkmamın âlemi var mı? Çünkü kaç senelik ömrümüz var şurada, yaşayıp gidiyoruz. Hiç bunları karıştırmamak, hatırlamamak, günümüzü gün etmek gerekir.

Günümüzü gün etmeye karar vermek bile bir kalite işidir. Günümüzü gün etme biçimimize bakarak, eğlenmeyi ve günümüzü gün etmeyi bilip bilmediğimizi de sorgulamak gerekir: Eğlenme, sesi sonuna kadar açılmış üç kat yerin altındaki karanlık izbe yerlerde tepinip şarkı söylemek, sızıncaya kadar içmek midir? Nedir eğlenmek, dünyanın keyfini çıkarmak? Buna da bir isim bulalım. Buna da ”kalite duyarlılığı” diyelim. Hayat kalitesi duyarlılığı. Böyle bir duyarlılık kendi hayatınızı sorgulamaksızın kabul etmeyi engelleyebilir, irdelenerek yaşanan bir hayata götürebilir.

“Yahu, işte ben evlenirken kayınvalide şu büfeyi getirdi verdi, kocaman zebella gibi bir şey. Şu koltukları da bana sokuşturdular. Ben bu koltuklarla, bu büfeyle bu evde yaşamak zorunda mıyım?” Evet, param yoksa başka seçeneğim yoksa belki. Ama elimdeki maddî imkânlarla gerçekleştirebileceğim, fazladan paraya, ekonomik desteğe ihtiyaç duymadan da yaşanabilecek daha kaliteli, daha farklı, ince hayatlar olduğunu düşünmek gerekiyor. Bu ince hayat çoğumuzun sandığı gibi parayla, konforla, maddî imkânla olmayabilir. Bunu şu yüzden düşünüyorum: Paranız olduğu zaman her türlü imkânınız var, “Hadi istediğin gibi yaşa. Al sana para. Git istediğin yerde istediğin gibi ev al, içini istediğin gibi döşet, dünyanın istediğin yerine git, istediğin gibi gez, yaşa” dedikleri zaman, maddi imkânlarımız yerine geldiğinde, acaba kaliteli bir hayat kurabilir miyiz? Tersi için de şöyle söyleyebiliriz: “Kaliteli yaşamak istiyorum ama param yok, bu yoksullukta kaliteli nasıl yaşayacağım?”

Kaliteli hayatın bir duyarlılık işi olduğunu ve her şeyden önce insanın içi ile ilgili, kendisiyle ilgili bir problem olduğunu düşünüyorum. Kaliteli hayatın birtakım kitaplardan, televizyondan, radyodan, medyadan, çevremizden taklit edilerek öğrenilebilecek bir şey olduğunu sanmıyorum. Kaliteli yaşayabilecek insanın içinin, iç dünyasının, düşünce dünyasının, duyarlılığının gelişmiş olması, insan gibi insan olmaya çabalaması çok önemli gibi geliyor. Hamhalat insanların ne denli zevkli evler döşeseler bile içinde sefil hayatlar yaşadıklarını düşünüyorum.

Ancak içi güzel insanlar dışlarında güzel evler döşeyebilirler. Güzel ev, güzel hayat, güzel insan ilişkileri iç güzelliğe sahip olmaksızın sahip olamayacağımız hazinelerdir. Dolayısıyla, insan hayatının kalitesi gele gele insan ruhunun, insan zevkinin, insan dayanışmasının, insan sevgisinin, hayatta karşılaşılan acıların ortaklaşa yaşanmasının kalitesi
anlamına geliyor.

Kalite, maddi, ekonomik, toplumsal koşulların üstünde hayata yüklediğimiz anlamların gücünden gelir. Hayatın inceliği, derinliği, canlılığı, paylaşmayı başarabildiğimiz güzel insanların ruhumuza yansıyabilen şavkından gelir. Kalite, kaliteye verebildiğimiz güzel anlamlar doğurabilen anlamlarla sağlanır. İnsan olarak içimizdeki sonsuzluğu diğer insanların sonsuzluğuyla çoğalttıkça yaşanır.
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın