Fuzuli’nin şiiri

Fuzuli’nin şiiri

Ahmet TERZİOĞLU • 64. Sayı / DİĞER YAZILAR

“İlimsiz şiir temelsiz duvar gibidir, temelsiz duvar da değersizdir,” diye başlar Fuzuli'nin Azerice divanının önsözü. Bu girizgâh, farklı açılardan ele alınarak farklı anlamlara gelecek biçimde yorumlanabilir. Hatta günümüzde, Fuzuli'nin bu sözünü, şiirin kendine ait, şiirden doğan bilimi hakkında yapılmış bir kehanet olarak da yorumlayabiliriz. Geleneksel şiir hangi çağa ait olursa olsun modern şiire de onu köklerinden kavrayarak bir şekilde tesir edecek, geleneği anlama yönünde girişilen uğraş, çağdaşın da güçlenmesini sağlayacaktır. Böylece kökleri kuvvetli ve sahici bir şiire ulaşma yolunda da sağlam adımlar atılmış olur.

Ünlü eleştirmen Harold Bloom, çağdaş edebiyat kuramlarını bir kenara itip, şiire has saf bir teorinin peşine düştüğü kitabı Etkilenme Endişesi'nde (1973), şiirin kurucu öğesi ‘ustaların' halefleriyle aralarındaki dolaylı ilişkinin üzerinde durur ve 'özgün' şiirin zaman zaman bir ustayı yanlış anlamakla mümkün olduğu savını ortaya atar. Ancak Bloom'un savına ufak bir şerh düşmemiz faydalı olacaktır: Bloom'un iddia ettiği gibi yaratıcı-saptırıcı bir yanlış anlamanın mümkün olması için, öncelikle anlama ediminin sözlüklerdeki düz anlamıyla cereyan etmiş olması gerekir. Bu da başka bir koşulun daha önceden yerine getirilmiş olmasını zaruri kılar: Yapılması umutla beklenen, geleneksel şiir ve şairlere odaklanan ciddi akademik çalışmalar... Zira umutla beklenen bu çalışmalar, gelenekten kuvvet alan yeni bir şiirin doğuşunun da önünü açacaktır.

Ne yazık ki ülkemizde geleneksel sanatlarımız üzerine yapılan akademik çalışma sayısı, üzüntü verecek raddede az. Bu durum edebiyatımız için de geçerli. Ama sayıları az da olsa nitelikleriyle nadirliklerini bizlere unutturacak çalışmalar, mevcut karamsar tabloyu bir nebze de olsa değiştirirken, yol gösterici bir ışığı, bu yolda yürümeyi arzu edenlerin önüne doğrultmaktan da geri durmuyor.

Önceki yıllarda Yeni Tarama Sözlüğü, Mes’ud Bin Ahmed, Süheyl ü Nev-Bahar, Örneklerle Türk Şiir Bilgisi gibi önemli eserler ortaya koyan Prof. Dr. Cem Dilçin'in Fuzuli Şiiri Üzerine İncelemeler başlıklı eseri, büyük bir boşluğu dolduruyor. Dilçin'in eseri, genellikle Tanzimat sonrasındaki şiire ve şairlere odaklanan, edebiyat tarihi, biyografi ve tek tek edebi eserleri merkezine alan araştırmalardan farklı olarak, divan şiirinin stilistik özellikleri ve şairlerin dönüşen koşullara göre geliştirdikleri üsluplar ekseninde araştırmasını yürütüyor. Dilçin’in, Divan şiirinin üç önemli öğesini meydana getiren ses, söz ve anlam ekseninde ilerleyen eseri, şiiri ilimle buluşturarak gelenekle aramızdaki bağı kuvvetlendiren, muadili olmayan bir çalışma.

Cem Dilçin
Fuzuli Şiiri Üzerine İncelemeler
Kabalcı, 2010, 384 s.
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın