Irak’ta hükümet nihayet kuruldu

Irak’ta hükümet nihayet kuruldu

Mesut ÖZCAN • 71. Sayı / DİĞER YAZILAR

Irak’ta seçimlerin ardından geçen yaklaşık dokuz aylık bir sürenin sonunda hükümet nihayet kurulabildi. Ülkedeki farklı gruplardan temsilcileri bünyesinde barındırması nedeniyle bir ulusal ittifak hükümeti niteliğindeki yeni kabinede, eski kabineden görevlerini devam ettiren çeşitli isimlerin yanında, 29 isim parlamento tarafından onaylanarak göreve başladı. Başbakan Maliki hükümeti kurmak için kanuni sürenini dolmasına dört gün kala, bazı kritik bakanlıklara daha sonra atama yapmak üzere hükümeti oluşturdu. Savunma, içişleri ve ulusal güvenlik bakanlıklarına getirilecek isimler belirlenene kadar bu görevleri geçici bir süreyle Başbakan Maliki yerine getirecek. Bunun yanında vekâleten yürütülecek başka bakanlıklar da söz konusu. Başbakan Maliki bazı bakanlıkların vekâleten yürütülmesi konusunu açıklarken, iki sebep üzerinde durdu. Birincisi çeşitli bakanlıklara kadın adayların gösterilmesini istediğini ama yeterince kadın aday gösterilmediği için bu bakanlıklara vekâleten atama yapıldığı; ikincisi ise bazı partilerden kendisine iletilen özgeçmişlerin geç geldiği ve bu kişilerle ilgili kararı daha sonra vermek adına süreci daha fazla geciktirmek istemediği…

Başbakan yardımcılıklarına ise Şii, Sünni ve Kürt isimler getirilerek ülke içerisindeki etnik ve mezhepsel farklılıklar mümkün olduğunca temsil edilmeye çalışıldı. Şii kökenli Enerji Bakanı Hüseyin el Şehristani, başbakan yardımcılığına getirilirken, Kürt kesimini temsilen de Roz Nouri Shavis başbakan yardımcısı olarak atandı. Başbakan yardımcılığına getirilen Sünni siyasetçi Salih el Mutlak ise, Irakiyye listesinin önemli figürlerinden biriydi. Mutlak’ın devrik Baas yönetimi ile bağları olduğu iddiası nedeniyle konulan siyasi yasağı göreve getirilmesinden kısa bir süre önce kaldırıldı. Seçimlerden birinci olarak çıkan Irakiyye listesinin lideri Iyad Allawi’nin güvenlik ve dış politika konularıyla ilgilenmek üzere üstleneceği Hükümet Strateji Konseyi’nin sahip olacağı güç ve kullanacağı yetkiler cevabı beklenen sorular arasında yer alıyor.

Hükümetin kurulması için oldukça uzun bir sürenin geçmesi ve farklı toplumsal kesimlerin temsili için oldukça kalabalık bir kabinenin oluşturulması da gösteriyor ki, bundan sonra yeni hükümetin işi pek de kolay olmayacak. Hükümet programını okurken uzlaşma ve birlik mesajları veren Maliki aynı zamanda zor bir görevi olduğunun bilincinde olduğunu dile getiriyordu. Hükümetin başarı veya başarısızlığında önemli bir söz sahibi olması beklenen Irakiyye grubunun lideri Allavi de olumlu mesajlar vererek, bloklarının aktif, yapıcı ve işbirliğine açık bir tutum içinde olacağını söyledi. Başlangıçta tarafların olumlu mesajlar vermesi ilerisi açısından iyimser tahminlere imkân verse de, hükümet içerisindeki farklı gündemlerin uzun vadede çeşitli görüş ayrılıklarını ortaya çıkarması kaçınılmaz gözüküyor.

Ülkede güvenlik sorunu eskisine göre çok daha iyi olmakla beraber, Irak hâlâ tam anlamıyla güvenli bir ülke olarak değerlendirilemez. Bu noktada önümüzdeki yıl ABD güçlerinin ülkeden tamamen çekilmesi planı çerçevesinde Iraklı asker ve polis güçlerinin eğitiminin tamamlanması ve istikrarlı ve bütünlüklü bir güvenlik gücü oluşturulması önemli hedeflerden biri olarak duruyor. Bu güvenlik güçleri konusu, önümüzdeki aylarda Irak’ta en fazla tartışılan konulardan birisi olarak karşımızda çıkacak. Bütünlüklü bir asker ve polis yapısı oluşturulduktan sonra şehirlerde huzur ve güvenliğin tesis edilmesi, Irak’ta farklı şehirlerde çok sık karşınıza çıkan kontrol noktalarının azaltılması ve kaldırılması, gündelik hayatın normale dönmesi bakımından çok önemli bir adım teşkil edecek. Bazı şehirlerde oluşturulan ve aslında güvenlik sorunlarına cevap olmaktan ziyade, trafiği içinden çıkılmaz bir hale getirerek insanlara eziyete dönüşen kontrol noktaları, verimli bir ekonomik faaliyeti de büyük ölçüde sekteye uğratıyor. Bağdat ve Musul gibi kentlerde kısa mesafelerde bile ulaşımı ciddi şekilde zorlaştıran bu güvenlik sorunlarının aşılması, insanların yeniden normal bir yaşantı sürmesi için en temel problem olarak karşımızda duruyor.

Hükümetin öncelikli olarak ele alması gereken diğer önemli sorunlardan birisi de, başta elektrik olmak üzere temel hizmetlerin sağlanmasında karşılaşılan zorlukların aşılması olacak. Günlük yaşamın artık bir parçası haline gelen elektrik kesintileri Irak’ta pek çok Türk malı jeneratör görmenize neden olsa da, kalıcı bir ekonomik büyüme için önemli bir handikap oluşturuyor. İşgal öncesi döneme göre bile daha kötü bir durumun ortaya çıkmasına neden olan bu elektrik kesintileri, özellikle sıcak yaz aylarında insanların gündelik hayatını oldukça zorlaştırıyor. Sıradan halkın yöneticilerden bekledikleri acil hizmetlerden birisi elektrik kesintilerine bir çare bulunması olacak.

Irak Başbakanı Maliki’nin hükümet programında vurgu yaptığı noktalardan biri olan eğitim ise, uzun vadeli ama ülkenin geleceği açısından en hayati konuyu oluşturuyor. İşgal öncesindeki otoriter yönetim ve ambargo nedeniyle ve işgal sonrasında da ülkedeki güvenlik sorunları nedeniyle ülkesinin üretken orta sınıfını ve eğitimli nüfusunu belirli ölçüde kaybeden Irak’ın gerçek manada ayağa kalkabilmesi için ağırlık vermesi gereken konu ilk ve orta öğretimin yanında üniversite eğitimi olacak. Halen pek çok eğitimli kişi, Irak’taki koşulları geri dönmek için yeterince uygun bulmuyor.

Seçimlerin neredeyse bir yıl ardından kurulan hükümetten bazı kişiler umutlu iken, bazı Iraklılar ise endişelerini dile getirmekten geri durmuyorlar. Özellikle çok farklı gündemleri olan insanları bir arada tutmanın zorluğu, demokratik uzlaşı kültürünün zayıflığı, alternatif ekonomik kaynaklarının olmadığı ülkede devlet kaynaklarını kontrol etme noktasındaki rekabet ve anayasada yapılması planlanan değişiklikler göz önüne alındığında, endişelerin tamamen yersiz olduğunu söylemek pek mümkün değil. Ama dört yıl öncesi ile karşılaştırıldığında oldukça önemli mesafeler kat etmiş bulunan Irak’ın vatandaşlarının yaşadığı sıkıntıların ortaya çıkardığı bıkkınlık, işlerin daha kötüye gitmesini engelleyecek. Ülke içerisinde farklı grupların maksimalist talepleri olsa da ve bunları uzlaştırma noktasında çeşitli sorunlar yaşansa da, kuzeydeki Kürt bölgesi gibi çeşitli alanlarda yakalanan istikrarın olumlu sonuçları görüldükçe, herkesin barış ve istikrarın getirilerini daha fazla dikkate alan bir tutum içerisine girmesi umut edilen bir tavır. Irak’ta oluşturulan hükümetin istikrarında hem ülke içi aktörlerin hem de bölgesel ve küresel aktörlerin menfaati olduğu unutulmamalı.
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın