Dinimizde altın ve gümüş kullanımı

DİNİMİZDE ALTIN VE GÜMÜŞ KULLANIMI

Hüseyin OKUR

Nisan 2015 115.SAYI

İslam dini; uygulanmasını istediği şeylerle dünyada insanoğlu için hukuk, ahlak, nizam gibi düsturların yegane örneğidir. İslam alimleri de “din” deyince bunun yani insanın hem dünya hem de ahiret hayatını tanzim eden bir yapının anlaşılması gerektiğini bildiriyorlar. Bu sebeple Yaradan, her iki hayatı koordineli hale getirecek birtakım kurallar vazetmiştir. Bunların bir kısmına bizler vakıf iken bazısının hikmetini Allah, katında saklı tutmuş ve sadece bir imtihan vasıtası olduğunu bildirmiştir.
Örneğin mal edinmeyi, yeme içmeyi mübah kılmışken; aşırılığı, israf etmeyi, mal, mülk ve servet ile toplum içinde kendini üstün görmeyi ve bunu sağlayacak vasıtalara meyletmeyi hoş karşılamamış, bunun tesviyesi için makul ve mutedil ölçüler getirmiştir. Bu, İslam’ın tabii ve fıtri bir din olmasının sonucudur. Bazı sınırlama ve ölçüler getirmesi de toplumda denge kurmayı ve bu dengeye uygun sosyal yapıyı ve beşeri ilişkileri korumayı hedefleyen sosyal bir din olmasının icabıdır.

KADINLARA HELAL ERKEKLERE HARAM

Çok eski zamanlardan beri insanoğlunun yaygın bir ziynet eşyası olmuş altın ve gümüş kullanımı ve ipekli elbise giymeyle ilgili de bazı sınırlamalar getirmiştir dinimiz. Kadınların yaratılışı gereği süslenmeye olan ihtiyaç ve eğilimlerinin fazla olması sebebiyle onlara bu konuda daha toleranslı davranılmış; israf ve gösterişe kaçmamaları, gayrimeşru tarz ve zeminde tahrik aracı yapmamaları kaydıyla onların altın ve gümüşü ziynet eşyası olarak kullanabileceği, ipek elbise giyebileceği belirtilmiştir.
Erkekler içinse yüzüğün gümüşten olması müstesna bu üç maddenin ziynet amacıyla kullanılması yasaklanmış, haram kabul edilmiştir. Örneğin çokça yaygın bir uygulama olan erkek için altın yüzük dinimizce doğru görülmemiş ve takılmaması emredilmiştir. Buna karşın toplumsal gereksinimler göz ardı edilmemiş ve Rasulullah’ın (s.a.v) fiili tatbikleriyle erkeklere gümüş yüzük takmaları tavsiye edilmiştir. Dolayısıyla erkeklere sadece gümüş yüzük takmaları helal görülmüştür. Rasulullah (s.a.v) erkeklere hitaben; “İpek giymeyin; çünkü onu dünyada giyen, ahirette giymeyecektir” (Buhari, Libas, 25, 36) dediği; bir sahabinin parmağında altın yüzük görünce de onu çıkarıp attığı ve “Biriniz, ateşten bir kor parçasını eline almaya yelteniyor” (Müslim, Libas,11) buyurduğu nakledilir.

LÜKS VE İSRAF ÖLÇÜSÜ

Bundan başka yani altın ve gümüşün ziynet eşyası (takı) olarak değil de gösteriş ve israf ağırlıklı ev ve el eşyası olarak kullanılması cinsiyet ayırımı gözetmeksizin kadın ve erkeğe haram kılınmıştır.
Altın, gümüş ve ipek kullanımı hakkında Rasulullah (s.a.v) bazı hadislerinde şöyle buyurmuşlardır: “Altın ve ipek ümmetimin erkeklerine haram, kadınlarına helaldir.” (Tirmizi, Libas, 1)
“Altın ve gümüş kaplardan bir şey içmeyiniz ve bu ikisinden yapılan tabaklarda bir şey yemeyiniz. Çünkü bu tabaklar (sıhaf) dünyada müşrikler için, ahirette ise sizin içindir.” (Müslim, Libas, 2)
Başka bir hadislerinde ise Hz. Peygamber, “Gümüş kaptan içen, karnına cehennem ateşini akıtmaktadır” (Müslim, Libas, 1) buyurmuştur.
“Hz. Peygamber, altın ve gümüş kaplardan yiyip içmemizi, ipek giymemizi ve ipek üzerine oturmamızı yasakladı.” (Buhari, Libas, 27)
Altın ve gümüşün ziynet eşyası; ipeğin de giyim kuşam malzemesi olarak kullanımı yalnızca kadınlar için caizdir. Altın ve gümüş ziynetin kadınlar için caiz görülmesi onların yaratılışlarına uygunlukla açıklanmıştır. Ancak bu konuda onlara da lüks ve israfa kaçmama, bu ziynetleri yabancılara karşı gösteriş ve cinsi cazibe aracı olarak kullanmama gibi bazı tavsiyelerde bulunulmuştur.

SAĞLIK KONUSUNDA İZİN VAR

Bazı zaruret ve ihtiyaç durumlarında altın ve gümüşün kullanılması caiz görülmüştür. Örneğin düşen bir dişin yerine veya herhangi bir suretle dişlerin arasında mevcut olan açıklığı kapamak için altın veya gümüşten diş yapılması, yine kesilen burnun yerine altın veya gümüşten burun yapılması gibi hususlarda altın ve gümüşün tedavi amacıyla kullanılması fakihlerin çoğunluğu tarafından caiz görülmüştür.
Giyim, kuşam ve takı olarak altın, ipek ve yüzük hariç gümüşün erkeklere haram kılınmasının; bilinen bilim dallarının içerisinde maddesel ve fiziksel hikmetlerini düşünmek ve bu yasaklamayı bunlara bina etmek mümkündür. Örneğin tıp ilminde oruç tutmanın faydaları hakkında çok uzun konuşmalar yapılmıştır ama Kur’an-ı Kerim bu hükümdeki asıl gayenin o tıbbi sonuçları elde etmek değil oruçta asıl gayenin takva sahibi olmak olduğunu açıklamıştır.
Gerek Kur’an-ı Kerim’de gerekse hadislerde oruç tutmanın birincil nedenleri arasında sağlıkla ilgili faydalarından bahsedilmemesinin nedeni, Müslümanları tamamen dünyevi hedeflere yöneltmemek aksine ulvi, ilahi değerlere yönlendirmektir. Bu itibarla baktığımızda erkekler için söz konusu eşyaların yasaklanması, kadınlar için de bunlarda aşırılığa gidilmemesi noktasında birincil gaye; ilahi rızayı hedeflemek, verilen emre itaat etmektir ki kulluğun ve imtihan içinde olmanın sırrı da burada yatmaktadır. Bu sebeple Cenab-ı Allah, Rasulullah Efendimiz’in emirlerini kendi emirleri olarak tavsif etmiş ve kati surette tabi olunmasını, imtisal edilmesini emretmiştir. Bir ayet-i kerimede şöyle buyrulmuştur: “…Peygamber size ne verdiyse onu alın, size ne yasakladıysa ondan da sakının. Allah’tan korkun. Çünkü Allah’ın azabı çetindir.” (Haşr, 7)
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın