İSLAM HUKUKU 5. HAFTA SORULAR

Soru-1. Kıyasın rükünleri- Erkanu’l-kıyas ne demektir?
Cevap- Nasslarda hükmü bulunmayan fıkhı meseleye, aralarında illet birliği sebebi ile nasslarda düzenlenmiş meselenin hükmünü vermek olarak tanımlanan kıyas yöntemini oluşturan temel unsurlardır.
Soru-2. Erkanu’l-Kıyas-Kıyasın rükünleri nelerdir?
Cevap- 1- Asıl.  2-  Fer.   3-  Aslın hükmü.   4-  İllet
Soru-3.Erkanu’l-Kıyastan olan asıl ne anlama gelir?
Cevap- Hükmü herhangi bir Nass; Kuran, sünnet ya da icma ile belirlenmiş olan mesele demektir?
Soru-4. Asıla verilen diğer isimler nelerdir?
Cevap- el-Makis aleyh veya el-Müşebbeh bih denir.
Soru-5. Erkanu’l-Kıyastan olan fer ne anlama gelir?
Cevap- Hükmü herhangi bir Nass; Kuran, sünnet ya da icma ile belirlenmemiş olan mesele demektir?
Soru-6. Fer’e verilen diğer isimler nelerdir?
Cevap- el-Makis veya el-Müşebbeh denir
Soru-7. Fer’in şartları nelerdir?
Cevap-  1-  Fer’e dair özel bir nassın bulunması.   2-  Fer’in illetinin aslın illeti ile tam bir benzerlik arz etmesidir.
Soru-8. Erkanu’l-Kıyastan olan aslın hükmü ne anlama gelir?
Cevap- Hükmü herhangi bir Nass; Kuran, sünnet ya da icma ile sabit olan, kıyas yöntemi ile fer’e uygulanacak olan hükme denir.
Soru-9. Hükmü nesh olunmuş bir nass ile kıyas yapılabilir mi?
Cevap- Hayır. Çünkü aslın hükmünün şartlarından biri hükmün nesh olmamasıdır.
Soru-10. Aslın hükmünün gerçekleşmesinin şartları nelerdir?
Cevap- 1-  Asıldaki hüküm nesh olmamalıdır.  2-  Asıldaki ve ferdeki hüküm sonunda aynı olmalıdır.  3-  Aslın hükmünün akıl ile kavranabilir olmasıdır.
Soru- 11. Mantıki kıyasta ‘orta terim’ olarak isimlendirilen kavramın adı nedir?
Cevap- İllet
Soru-12. Kıyasın yapısında en temel rolü oynayan kimdir?
Cevap- İllet
Soru-13. Erkanu’l-Kıyastan olan illet ne anlama gelir?
Cevap- Asla ait olan hükmün fer’e uygulanmasına sebep olan vasıf ya da özelliktir.
Soru-14. Asıl ile fer arasındaki ortak bağa ne ad verilir?
Cevap- İllet
Soru-15. İlletin vasıfları nelerdir?
Cevap- Açık, belirli, istikrarlı, uygun ve geçişli
Soru-16. İllete ilişkin şartlar nelerdir?
Cevap- 1-  Zahir bir vasıf olması.  2-  Mazbut olması.  3-  Münasib bir vasıf olması.  4-  Vasfın asla özgü olmaması.
Soru-17. İslam usul ilimlerinde kullanılan fıkhi kıyasa, mantık ilminde karşılık gelen kavram hangisidir?
Cevap- Analoji
Soru-18. Mantıki kıyasın yabancı dildeki karşılığı hangi kavramdır?
Cevap-  Sylogism
Soru-19. İçtihat ve kıyas kavramlarını eşit tutan âlim kimdir?
Cevap- İmam Şafi
Soru-20. Mantık ilminde ortaya çıkan ve mantıki kıyası ortaya çıkaran düşünür kimdir?
Cevap- Aristo
Soru-21. Mantıki kıyas için kullanılan syllogism kavramının yunanca sözlük anlamı nedir?
Cevap- Toplamak
Soru-22. Mantıki kıyas syllogism kendi alanında ne anlama gelir?
Cevap- Belirli bir yöntemle söz ve önermeleri bir araya getirip düzenlemeyi ifade eder.
Soru-23.Syllogism kelime olarak ne anlama gelir?
Cevap- Sayma, hesaplama, akıl yürütme anlamlarına gelir.
Soru-24. Syllogism arapça ne anlama gelir?
Cevap- Kıyas ya da el-Kıyasu’l-Cami
Soru-25. Aristo mantık ilmini nasıl tarif etmiştir?
Cevap- Doğru düşünmenin yöntemidir
Soru-26. gazali kıyası nasıl tanımlar?
Cevap- Belirli bir şartla ve belirli bir şekilde bir araya getirilmiş bilinen ve kabul edilen iki önermeden ibarettir ki önermelerin bir araya gelmesinden bir sonuç zorunlu olarak çıkar.
Soru-27. Mantıki kıyas genel olarak kaç temel unsurdan oluşur?
Cevap- Üç unsurdan oluşur. 1-  Büyük önerme.  2-  Küçük önerme.  3-  Sonuç.
Soru-28. Büyük önerme, küçük önerme ve sonuca örnek veriniz?
Cevap-
--Bütün insanlar fanidir.  (büyük önerme).
--Sokrat fanidir.   (küçük önerme).
--O halde Sokrat da fanidir.  (sonuç)
Soru-29. Kıyasın öncülleri kesin bilgilerden oluşuyorsa böyle yapılan kıyasa ne ad verilir?
Cevap- Burhan
Soru-30. Kıyasın öncülleri kesin bilgilerden değil ise böyle yapılan kıyasa ne ad verilir?
Cevap- Cedeli Kıyas
Soru-31. Öncüllerin doğru veya yanlış olduğuna bakılmaksızın yapılan kıyasa ne ad verilir?
Cevap- Normal kıyas
Soru-32. İslam fıkıh bilginlerinden, akıl yürütme yöntemi kıyasın yanında tümevarımı da kullananlar kimlerdir?
Cevap- İmam Gazali ve Şatıbi
                             Hazırlayan: TOLGAY ÖZTÜRK-Laz imam