Zekat

Zekat

Zekat Çıkarılması Gereken Mallar

Beş çeşit maldan zekat çıkarılması vaciptir: Bunlar; ehli hayvanlar, semen (para), hububat, meyveler ve ticaret mallarıdır.

1- Mevaşi (Ehli hayvanlar):

Bunlar; deve, sığır ve koyun-keçidir.

Zekatın Vacip Olması İçin Gerekli Şartlar

Ehli Hayvanların Zekatı

Ehli hayvanlar için zekatın farz olmasının şartlan altıdır:

1- Müslüman olmak.

2- Hür olmak.

3- Mala sahip olmak.

4- Nisab.

5- Ay hesabı ile bir seneyi doldurmuş olmak.

6- Ehli hayvanların saime olması.

Ehli Hayvanlarda Zekat

Mevaşi (ehli hayvanlar)den üç emsine zekat düşer. Bunlar, deve, sığır (öküz, inek, manda) ve koyun ile keçilerdir.

Develere farz olmasının delili:

Hz. Ebubekir, Enes´i zekat toplamak için Bahreyn´e gönderirken verdiği şu mektubudur:

"Rahman ve Rahim olan Allah´ın adıyla!

Bu, peygamberin müslümanlar üzerine farz kıldığı zekattır. Allah onu resulüne emretmiştir. Kim onu gerektiği şekilde isterse ona verin; Her kim ki fazlasını isterse ona vermeyin. Yirmi dört ve daha aşağı olan develerin zekatı koyun olarak verilir. Her beş deve için bir koyun, develer yirmi beşe ulaştı mı yirmi beşlen otuz beşe kadar iki yaşına basmış bir erkek deve verilir. Develer otuzaltıya vardığında kırkbeş deveye kadar üç yaşına basmış bir dişi deve verilir. Kirkaltıdan altmışa kadar olan develerde üç yaşına basmış iki dişi deve verilir. Doksan birden yüzyirmiye kadar olan develerde dört yaşına basmış iki dişi deve verilir. Bunlar kendilerini erkek deveye teslim edecek hale gelmiş olmalıdır. Yüzyirmiden fazla olan develerde her kırk deve için üç yaşına basmış dişi bir deve, her elli deve için dört yaşına girmiş bir dişi deve verilir." [1]

Sığırların Zekatı

Sığırlara zekatın farz olmasını delili de Muaz´ın rivayet ettiği şu hadistir: "Hz. Peygamber beni Yemen´e gönderdi. Bana her otuz sığırdan, bir yaşında erkek veya dişi bir sığır, her kırk sığırdan iki yaşında bir dişi sığır almamı emretti" [2]

Keçi-Koyunların Zekatı

Bunun da delili, Ebu Bekir (r.a.)´ın Enes´i görevlendirirken yazmış olduğu şu mektuptur:

"Otlatılan koyunlar kırka ulaştığında yüzyirmiye kadar bir koyun ze-kai olarak düşer. Yüzyirmiden ikiyüze kadar olan koyunlarda iki koyun, ikiyüzden üçyüze kadar olan koyunlarda her yüz koyun için bir koyun zekat verilir. Eğer otlatılan koyunlar kırktan az ise otuz bile olsa zekat düşmez. Ancak mal sahibi isterse verebilir." [3]

Ehli Hayvanlarda Zekatın Farz Olmasının Şartları

Müslüman ve hür olmak mükelletliğin şartlarıdır. Dikkat edilirse müküllefleğin üçüncü şartı olan ergenlik çağı burda yoktur.

Bu nedenle mal sahibi ergenlik çağına erişmemişse bile malının bakımını üstlenen kişi zekatını çıkarıp verecektir. Zekat in nisaba ulaşması. Yukarıdaki hadislerden bilinmektedir ki zekatın çıkarılması gereken sayı miktarıdır.

Ay hesabı ile bir yılın geçmesi gerekir. Bunun da delili için Peygamber (s.a.v) şöyle buyurmuştur:

"Nisaba gelen bir malın üzerinden kameri yıl geçmeyinceye kadar onda zekat yoktur." [4]

Ehli hayvanların saime olması, hayvanların yaşamı otlamaktan başka bir şeye bağlı olmaması, senenin çoğunda mera veya otlaklarda otlatılmış olmalarıdır. Bununla zayıf düşmeden hayatlarını devam ettirebilme-lidirler. Eğer senenin çoğunda kendilerine verilen yemle beslenirlerse zekat vacip olmaz.

Peygamberimiz (s.a.v):

"Otlatılan hayvanlarda zekat vardır." [5] buyurmuştur.

[1] Buhari, H86

[2] Tirmizi, 63. Ebu Davud, 1576

[3] Buhari, 1368

[4] Ebu Davud, 1573

[5] Buhari, 1386

Semenin Zekatı

Semende zekat iki şeye düşer: Altın ve gümüş. Bunlarda zekatın vücubunun şartları beştir:

1- Müslüman olmak.

2- Hür olmak.

3- Malın tamamına sahip olmak.

4- Nisaba baliğ olmak.

5- Bir seneyi doldurmuş olmak

Hububatın Zekatı

Hububat (ekin) için zekatın farz olmasında aranan şartlar üçtür.

1- İnsan tarafından ekilmiş olması,

2- Yiyecek olarak depoda saklanabilen (buğday, arpa, nohut, mercimek, bakla...) gibi maddeler olmak.

3- Nisab miktarı olmak. Bu da 5 vesk olup, bundan aşağı olmaz.

Meyvelerin Zekatı

Meyvalardan yalnız iki cinsine zekat düşer: Bunlar da kuru hurma ve kuru üzümdür (eğer kurutuldukları takdirde ve kısmen de olsa çürüyüp, bozulabilen cinstense o zaman yaş iken zekatı çıkarılır).

Meyvalar için Zekatın farz olmasının şartları da dörttür:

1- Müslüman olmak,

2- Hür olmak,

3- Tam manasiyle mülke sahip olmak,

4- Nisab miktarı olmak.

Ticaret Mallarının Zekatı

Ticaret malında zekatın vacip olması için belirtilen şartlar, altın ve gümüş için gereken şartların aynısıdır.

Develerin Zekatı

Develerin ilk nisabı beştir.

Beş deve için 1 şat (1 yaşını bitirmiş, 2. yaşına başlamış koyun veya 2 yaşını doldurmuş keçi) verilir.

On deve için, 2 şat.

On beş deve için. 3 şat.

Yirmi deve için, 4 şat.

Yirmi beş deve için, 1 senesini tamamlayıp, ikinci senesine girmiş deve (dişi olacak).

Otuzaltı deve için, iki yaşını tamamlamış bir dişi deve verilir.

Kırk altı deve için, üç yaşını tamamlamış bir dişi deve verilir.

Altmış bir deve için. dört yaşını tamamlamış bir dişi deve.

Doksan bir deve için, üç yaşım tamamlamış iki dişi deve verilir.

Yüz yirmi bir deve için, iki yaşını tamamlamış üç dişi deve verilir.

Bundan sonra her kırk deve için, iki yaşını tamamlamış bir dişi deve, her elli deve için de üç yaşını tamamlamış bir dişi deve verilir

Sığırların Zekatı

Sığır ve mandaların ilk nisabı otuzdur. Otuz sığır veya manda için bir yaşını tamamlamış bir erkek veya dişi manda veya sığır yavrusu zekat olarak verilir. Kırk sığır veya manda için 2 yaşını tamamlamış bir dişi manda veya sığır yavrusu. Bundan sonra her otuz için bir yaşını tamamlamış her kırk sığır veya manda için 2 yaşını tamamlamış bir dişi manda veya sığır yavrusu zekat olarak çıkarılır.

Koyun Ve Keçiler İçin Zekatı

Koyun ve keçilerin ilk nisabı kırktır. Kırk koyun veya kırk keçi için, bir senesini doldurmuş bir koyun veya iki senesini doldurmuş bir keçi verilir.

Yüz yirmi bir koyun veya keçi için, birer senesini doldurmuş iki koyun

veya hayvanlar keçi ise ikişer senesini doldurmuş iki keçi,

İki yüz bir koyun veya keçi için, birer senesini doldurmuş üç koyun veya keçi iseler ikişer senesini doldurmuş üç keçi,

Dört yüz koyun veya keçi için yine birer senesini doldurmuş dört koyun veya keçi iseler ikişer senesini doldurmuş dört keçi zekat olarak verilir. Daha sonra her yüz koyun veya keçi için yukarıda saydığımız şartlara haiz birer koyun veya keçi iseler birer keçi verilir.

Nisab bir cinsten olduğunda, kıymetleri aynı olmak şartıyla koyun yerine keçi veya keçi yerine koyun verilebilir.

Ortak Malın Zekatı

Hayvanlarını birbirine karıştıran iki kişi yedi şartla (bir kişinin malı gibi) tek kişinin zekatını verirler.

1- Ağılları bir olmak.

2- Toplanma yerleri bir olmak.

3- Mer´aları (otlakları) bir olmak.

4- Cinsleri bir olmak.

5- Sulama yerleri bir olmak.

6- Bunların sütünü sağanın bir olması.

7- Süt sağma yerinin bir olması.

İki kişiye ait olan para veya diğer malların zekat nisabı bir kişinin zekat nisabı gibidir. Çünkü zekat şahıslara değil, mala nisbetle verilir.

Zekat ehlinden iki kişi hayvan, para veya zekat düşen başka mallardan ortak oldukları halde ikisinin malı nisaba ulaştığında bir şahıs gibi zekat verirler.

Ortaklık gibi amaçlarla iki şahsa ait ve birbirleriyle birleştirilen, zekata tabi mallara ortaklık malı denir.

Bu mallar ikiye ayrılır.

Komşuluk ortaklığı: Bu, asli bir ortaklık değil de sadece komşuluk alakasıyla zekata mükellef olan iki kişi arasında bulunan ve nisaba ulaşmış bir maldır. Burdaki mallar karma bir ortaklık değil de herbirinin malının belli olmasına rağmen bir arada barınması ile zekat gerçekleşir.

Metinde geçen ortaklık şekli, komşu ortaklığıdır.

Karma ortaklık ...
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın