Cuma Namazı

Cuma Namazı

Cuma namazının farz olmasının şartları yedidir:

1- Müslüman olmak.

2- Ergenlik çağına erişmiş olmak.

3- Akıllı oImak.

4- Hür olmak.

5- Erkek olmak.

6- Sıhhatli olmak.

7- Mukim olmak.

Yukarıda sayılan yedi şart cuma namazının vücubunun şartlarıdır. Yani kendisinde bu yeri şart bulunan bir kişiye cuma namazı kılmak farzdır.

İlk üç şart mükellefliğin esasları olup Namaz Bölümü´ndeki hadis-i şerifler delil olarak gösterilebilir. Son dört şart için de Tarık bin Şi-hab´dan rivayeten Rasulullah (s.a.v) buyurdu ki: "Azarlanmamış olan köle, kadın, çocuk ve hasta olmak üzere bu dört kimseden başka her müslümana cuma namazını cemaatle kılmak farzdır." [1]

Başka bir hadisi şerifte Abdullah bin Amr Rasulullah (s.a.v)´in şöyle buyurduğunu rivayet etmiştir. "Ezanı işiten her kimseye cuma namazı farzdır" [2]

Mukim olmak, cuma namazı kılan yerde ikamet eden kişi içindir. Yani oranın yedisi oımak demektir. Şu halde yolcu olan kişiye ve cuma günü fecirden önce yola çıkan kimseye cuma namazı farz değildir. Fecirden sonra yola çıkana cuma namazı farzdır. Bu nedenle cuma günü fecirden sonra yolculuğa çıkmak haramdır. Ancak yolda bir yere yetişip cuma namazı kılabilme imkanına sahip olan kimseye haram değildir.

Cuma namazı farz olmayan yolcu ve kadınlar cuma namazını kılıp, cumanın diğer şartlan yerine gelmişse kıldıkları bu cuma o günün öğle namazının yerine geçer.

[1] Ebu Davud, 1067.

[2] Ebu Davud. 1056.

Cuma Namazının Sahih Olmasının Şartları

Cuma namazının sahih olmasının şartlan üç tanedir:

1- Cuma namazı kılınan yerin şehir veya köy olması.

2- Cuma namazı farz olan kırk müslüman tarafından kılınması.

3- Cuma namazı öğlen vaktinde cemaat ile eda edilecek kadar vakit olması.

Eğer vakti çıkarsa, veya bu şartlardan biri oluşmazsa öğlen namazı kılınır.

Cuma Namazının Farzları

Cuma namazının farzları üç tanedir:

1- İki hutbe okumak. Bu hutbeler ayakta okunur.

2- İki hutbe arasında oturmak.

3- Cemaatle iki rekat namaz kılmak.

Cumanın sahih olmasının şartlarının ilki cuma namazı kılınan yerin şehir ve köy gibi bir yerleşim yeri olmasıdır. Çölde ve devamlı çadırlarda hayat sürdürenlerin çadırları arasında cuma namazı kılmaları sahih değildir. Bazı bedevi arap kabileleri Medine´nin etrafında bulunurdu bunlar cuma camazı kılmazdı ve Rasulullah (s.a.v) cuma namazı kılmaları için bunlara herhangi bir emir vermemişti.

Kendilerine cuma namazı farz olan en az kırk müslümanın mükellef, hür. erkek ve mukim olmaları gereklidir.

Cabir bin Abdullah şöyle rivayet etmiştir: "Sünnet-i seniyyeye göre her kırk kişiye ve kırk kişiden fazla olanlara cuma farzdır." [1]

Abdurrahman bin Ka´b bin Malik babası Ka´b bin Malik´ten şöyle rivayet etmiştir:

"Ka´b cuma günü ezanı işitince Es´ad bin Zürare´ye rahmet okurdu. O´na ezanı işitince, Es´ad bin Zürare´ye rahmet okuyorsun, dedim. Dedi ki:

-Beni Beyaza´ya ait olan siyah taşlıklı Heminnebit´te Nakial Hazamad (2)´dan su birikme yerinde bize ilk cuma namazını kıldman O´dur. Ben o gün kaç kişi idiniz, dedim.

-Kırk kişi idik, dedi.”[2]

-Cuma namazının sahih olmasının son şartı da öğle namazı vaktinde kılınmasıdır. Öğlen vaktinden cuma namazı yetişemeyecek kadar az bir süre kalmışsa o zaman öğle namazı kılmak vacip olur.

Cuma namazının öğle vaktinde kılınmasının delili: Peygamberimiz (s.a.v) cuma namazını öğle vaktisde ve neni a~ eğlenin ilk vaktinde kılardı. [3]

Cuma namazı mümkün olduğu takdirde bir yerde kılınmalıdır. Çünkü cuma, cemaat ruhu ile birlik ve beraberliğin esas göstergesidir.

—Her iki hutbenin ayakta okunması ve hutbe aralarında oturmak. İbni Ömer (r.anhuma) şöyle der:

"Rasulullah (s.a.v) cuma günü tıpkı sizin şimdi yapmakta olduğunuz gibi ayakta hutbe irad eder, sonra oturur sonra yine ayağa kalkardı." [4]

-Cuma namazı iki rekattır ve cemaatle kılınır. Hz. Ömer şöyle demiştir:

"Rasulullah (s.a.v)´in sünneti üzerine cuma namazı iki rekattır." [5] Tarık bin Şiharın rivayetinde Rasulullah (s.a.v) şöyle buyurmuştur: "...Cuma namazını cemaatle kılmak hak ve vaciptir," [6] Okunacak hutbelerin cuma namazından önce olması, hutbelerin arapça olarak okunması, okuyan hatibin küçük ve büyük abdestli olması ve hutbelerin peşpeşe olması da cuma namazınım farzlarındandır.

[1] Beyhakı I-/77.

[2] Ebu Davud,1069.

[3] Buharı, Müslim, 860.

[4] Bulun i, 873. Müslim 861.

[5] Nesai

[6] EbuDavud. 1067

Hutbenin Rükünleri

Cuma namazında okunan iki hutbenin rükünleri şunlardır:

1. Her iki hutbede Allah´ a hamd etmek. .

2. Her iki hutbede Peygamberimiz (s.a.v.)´e salavat-ı şerife getirmek.

3. Her iki hutbede takva ve tavsiyede bulunmak.

4. İki hutbenin birinde bir ayeti kerime okumak. Birinci hutbede okumak daha da efdaldir.

5. İkinci hutbede mü´minler için dua etmek.

İki hutbenin sünnetleri de şunlardır:

1. Hutbelerin rükünlerinin tertip üzere sıra ile yapılması.

2. Her iki hutbede işitenlerin susması.

3. Hutbelerin minber veya buna benzer yüksek bir yerde okunması.

4. Hatip hutbeye çıkınca yüzünü cemaate dönmesi

5. Hatibin hutbeye çıkarken cemaate selam vermesi.

6. Hatip minbere çıktıktan sonra ezan okunması.

7. Hatibin hutbesini cemaatin anlayabilecek şekilde okuması.

8. Hatibin, eliyle ya bir değneğe ya da minberin kenarına dayanması.

9. Hatibin iki hutbe arasında oturup İhlas Suresi´ni okuması.

Cuma Namazının Hey´atları

Cuma namazının hey´atları dört tanedir:

1- Gusletmek.

2- Vücudu temiz tutmak.

3- Beyaz elbise giymek.

4- Tırnaktan kesmek ve güzel kokular sürünmek. Hutbe okunurken dinlemek sünnettir..

Camiye hutbe esnasında giren kimse uzatmadan iki rekat namaz kılar daha sonra oturur.

Selmani Farisi peygamberimiz (s.a.v)´den bir hadis-i şerifi şöyle nakleder: "Bir kişi Cuma günü yıkandığı halde elinden geldiğince temizlenir, saç ve sakalını yağlayıp vücuduna güzel koku sürerek cumaya gitmek üzere evinden çıkar, yavaş yavaş yürüyüp mescide gider ve orda kimseyi rahatsız etmeden nasibi kadar namaz kılar, sonra susup hutbeyi dinlerse iki cuma arasındaki (küçük) günahlare bağışlanır." [1]

Hutbe esnasında konuşmanın hiç bir surette uygun olmayacağını Ebu Hureyre (r.a) şöyle bildirir: Peygamberimiz (s.a.v), "Cuma günü imam hutbe okurken arkadaşına, sus dinle! desen bile lüzumsuz bir sjz söylemiş olursun" [2] buyurmuştur.

Hz. Ali Kufe´de müslümanlara hutbe irad ederken şöyle buyururdu: "...Kim uygun olmayan bir söz söylerse onun o cumadan bir ecri yoktur. Bunu Rasulullah (s.a.v) buyurmuştur." [3] Camiye girilirken hafifçe iki rekat namaz kılınacağını Cabir bin Abdullah Peygamberimiz (s.a.v)´den bir rivayette şöyle bildirmiştir: "Cuma günü biriniz mescide gittiği zaman imam hutbe okuyorsa, oturmadan Önce hafif iki rekat namaz kılsın. " [4]

[1] Buhari, 843.

[2] Buharı, 892.

[3] Ebu Davud, ´051

[4] Müslim, 875

Cuma Namazının Sünnetleri

a) Cuma namazına erken gitmek sünnettir.

Ebu Hureyre (r.a.)´dan rivayeten Peygamberimiz (s.a.v.) şöyle buyurdu:

"Cuma günü kim cünüplükten yıkanır gibi yıkanarak camiye giderse, bir deve kurban etmiş olur. ikinci olarak giden bir sığır kesmiş olur. Üçüncü olarak giden boynuzlu bir koç kurban etmiş olur, dördüncü olarak giden bir tavuk kurban etmiş olur. Beşinci olarak giden bir yumurta bağışlamış olur. imam minbere çıktığı zaman melekler zikir dinlemeye hazır olurlar." [1]

b) Cemaatın omuzlarından atlayarak ileri geçmemek. Abdulah bin Busr´den rivayete göre;

"Cuma günü bir adam, Resulullah (s.a.v.) hutbe okurken insanların omuzlarından atlıyordu. Resulullah (s.a.v.) o adama ´Otur, insanlara eziyyet ettin" buyurdu." [2]

Ancak ileride boş yer varsa müslümanları incitmeden ilerlenebilir.

c) Uykusu gelen birinin, kimseyi rahatsız etmeden uykusunu kaçırmak için yer değiştirmesi uygundur.

Yüce Allah cuma günü ve cuma namazına büyük bir önem vermiştir. Bu günde binlerce kişiyi Cehennem´den azat eder. Kim...
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın