Alım Satımlar

Alım Satımlar

Mükellef olan bir müslüman´ın Allah´u Taâla´nın ilgili konuda helal ve haram kıldığı hususları bilmeden o işe girişmemesi gerekir. Zira dinimiz alışverişi ve bu konu ile ilgili muameleler için ileri sürmüş olduğu helal ve haram sınırlarım tayin etmiştir.

Haram olan noktalarda insanların maslahatı için uygun olmayan durumlar vardır. Bu yüzden Allah´ın, haram olarak belirtmiş olduğu muamelelerden kaçınmak gerekir.

Tüccar olsun, normal müşteri veya satıcı olsun her kazanan kişi alışveriş ve dünyası için kendisine ihtiyaç duyduğu diğer muamelelerle ilgili nukumleri öğrenmek zorundadır. Ayrıca çarşı ve bu gibi yerlerde alış-veriş yapması namaz kılmasına engel olmamalıdır.

Satış yerinde Allah´ı zikretmeye ve teşbih etmeye devam edip. gafil olmamalıdır. Malını müşterinin gözünde değerlendirmek için aldatmaktan yemin etmek ve yalan söylemekten son derece sakınmalıdır.

Peygamber Efendimiz (s.a.v..) hadisi şeriflerinde şöyle buyururlar:

"Satıcı ve müşteri doğru söyleyip karsıdakine nasihat etseler, Allah alış-verişlerine bereket verir. Ama malın eksik tarafını gizler ve yalan söyleseler ahs-verislerinin bereketi alınır" [1]

"Güvenilir ve doğru olan tüccarlar, peygamberler, sıddıklar, şehitler ve salihlerle beraberdir." [2]

Kendisince şüpheli olan herhangi bir şeyin durumunu (helal mı haram mı olduğunu) güvendiği bir âlime sormadıkça o işe girişmemelidir. Ancak böylelikle hesap günü cevap vermeye kendisini hazırlamış olur ve cezalandırılmaktan kurtulur.

Resulullah (s.a.v.) şöyle buyuruyor: "Herhangi bir adam helal mal kazanır ve ondan kendisi (aile fartleri) ve Allah´ın diğer yaratıkları yerse, onun için temizlenme (sadaka) olur." [3]

[1] Buhari, 1976; Müslim, 1532147

[2] Tirmizi, Tacr.2 sah. 197

[3] İbni fihhau riayet etmiştir.

Alışverişler Ve Muamelat

Alış-verişler üç çeşittir:

1- Görülen malın ahş-verişi. Bu malın alış-verişi caizdir.

2- Görülmeyip nitelikleri belirtilen zimmetteki malın satımı. Daha evvel belirtilen nitelikler bu malda bulunuyorsa alım-satımı caizdir.

3- Görülmeyip nitelikleri de belirtilmeyen malların alış-verişi. Bu tür alış-verişler caiz değildir.

Mülkiyetinde bulunan ve kendisinden menfaat gürülen her temiz şeyin alış-veriş sahihtir. Necis olan bütün şeylerin alış-verişi sahih değildir.

Kendisinden menfaat olmayan her şeyin alış-veriş de sahih değildir.

1- Gözle görülen ve mevcut olan herşeyin alış-verişi caizdir.

Alış-verişin meşruiyetine delil şu ayet-i kerimedir.

"Allah, alış-veriş helal faizi haram kılmıştır." (Bakara: 2/275)

´Hangi kazanç daha hayırlıdır?´ sorusuna Peygamberimiz şu cevabı verir. "Kişinin kendi emeğinin kazancı ve içinde hainlik ve aldatma olmayan alış-veriş."

2- Görülmese veya mevcut olmasa da nitelik ve özellikleri belirtilen zimmetteki malın satımı da sahihtir. Daha önce belirtilen özellik ve niteliklerin bulunması şartıyla bu tür alım-satımlar sahihtir.

3- Gözle görülmeyen ve özellikleri de belirtilmeyen malların satımı sahih değildir. Çünkü burada aldatmaca olabilir. Ya da iki taraftan birinin zarara girme tehlikesi olabilir.

Bunun delili. Peygamberimiz (s.a.v.) içinde aldatmaca bulunan alışverişi nehyetmiştir. [1]

Necis olan ve kendisinden menfaat umulmayan her maddenin alışverişi sahih değildir.

Peygamberimiz (s.a.v.):

"Şüphesiz Allah ve resulü, şarabın, domuzun ve putların satışını haram kılmıştır."buyurdu.

Bunun üzerine sahabeler:

-Ya Resulallah ölü hayvanın iç yağlarının satışı da mı yasakdır? Çünkü bununla gemiler ve deriler yağlanır. İnsanlar mum yaparak ışık temin ederler, diye sorunca Peygamber (s.a.v.):

"Hayır o da haramdır" cevabını verdi [2]

Diğer bir rivayette şöyle bildirilmiştir: Resulullah köpek satıp, karşılığında para alınmasını yasaklamıştır. [3]

Ancak avcılık yapmak ev veya koyun sürüsü gibi şeyleri korumak için köpek beslemekte bir sakınca yoktur. Bunun delilleri ilerde (Av Bölümü´nde) açıklanacaktır.

Rüşvet, kumar veya buna benzer gayri meşru yollarla kazanç temin eden ya da haram bir iş karşılığında ücret alan kimse ile alış verişte bulunmak haramdır. [4]

[1] Müslim, 151

[2] Buhari, 2121; Müslim, 1581

[3] Buhari, 2122; Müslim, 1581.

[4] Kadı Ebu Şuca, Ğayetül-İhtisar ve Şerhi , Ravza Yayınları: 302-303.
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın