Abdest ve Şartları

Abdest ve Şartları

Türkçede kullandığımız Abdest kelimesi farsçadan gelmedir.
"Ab", (su) ve "Dest" (el) kelimelerinden oluşan ve "El suyu" manasına gelen birleşik bir kelimedir.
"Abdest" arapçada temizlik ve güzellik manasına gelen "Vudû" kelimesiyle ifade edilmektedir. [1]

[1] Kadı Ebu Şuca, Ğayetül-İhtisar ve Şerhi, Ravza Yayınları: 85.

Abdestin Meşru Oluşunun Delileri

Abdest, İsra gecesi beş vakit namazla birlikle farz kılınmıştır. Abdestin farz oluşu üç delille sabittir:

Birinci delil: Kur´an-ı Kerim´dir.

Allah Teala şöyle buyuruyor:

"Ey iman edenler! Namaza kalkacağınız zaman yüzlerinizi, dirseklere kadar ellerinizi, başlarınızı meshedip ve topuklara kadar ayaklarınızı yıkayın. " (Maide: 5/6)

İkinci delil:Sünnettir.

Ebu Hureyre (r.a.)´den rivayet edildiğine göre Resulullah (s.a.v.). "Abdestsiz birinin, abdest alıncaya kadar Allah namazını kabul etmez." [1] buyurmuştur.

Üçüncü delil: İcma´dır.

Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem zamanından günümüze kadar bütün müslümanlar abdestin farz olduğuna icma´ etmiştir. Bu icma? dinin bilinen zaruri hükümlerinden olmuştur. [2]

[1] Buhari 135 Müslim, 225.
[2] Kadı Ebu Şuca, Ğayetül-İhtisar ve Şerhi, Ravza Yayınları: 85.

Abdestin Fazileti

Abdestin fazileti hakkındaki hadisler çoktur. Bunlardan bir kaçına işaretle yetineceğiz.

1- Abdullah bin Sunabihi´den rivayetle Râsulullah sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurmuştur:

"Kul abdest alıp, ağzına su verdiği zaman ağzındaki günahları çıkar. Burnuna su çektiği zaman burnundaki günahları çıkar. Ellerini yıkadığı zaman ellerindeki tırnaklarının uçlarına kadar olan günahları dökülür. Ayaklarını yıkayınca ayak altlarına kadar olan ayaklarının günahları dökülür. Sonra camiye yürümesi ve namazı ona fazladan kalır." [1]

2- Enes (r.a)´dan rivayeten Resulullah (s.a.v.),

"Kişideki bir iyi huy sebebiyle Allah (c.c) bütün amellerini düzeltir. Kişinin namaz için temizlenmesi sebebiyle, Allah (c.c) günahlarını örter. Namazı onun için fazlalık olur." [2]

3- Ebu Hureyre (r.a.)´dan rivayeten Resulullah sallallahu aleyhi ve sellem buyurdu:

"Sizlere günahları silen ve dereceleri yükselten bir şeyi göstereyim mi?

Dinleyenler:

-Evet ya Rasulallah, dediler.

Bunun üzerine Resulullah (s.a.v.):

"Zorluklara rağmen abdesti tam almak, uzak yerlerden camiye gelmek, namaz kıldıktan sonra diğer namazı beklemek. İşte nöbet tutmak budur, işte nöbet tutmak budur. İşte nöbet tutmak budur" [3] buyurdu.

4- Ebu Hureyre (r.a.)´den başka bir rivayete göre Resulullah sallallahu aleyhi ve sellem mezarlığa gelerek:

"Ey müminlerin yurdu. Selam üzerinize olsun. Biz de yakın zamanda inşallah size kavuşacağız. Kardeşlerimi görmeyi istiyorum" buyurdu.

Ashab:

-Ya Resulallah biz kardeşlerin değil miyiz? diye sordular.

Resulullah sallallahu aleyhi ve sellem:

-"Siz benim ashabımsınız kardeşlerimiz ise, henüz gelmemiş olanlardır." buyurdu.

Ashab:

-Henüz gelmemiş olan ümmetini nasıl tanırsın? dîye sordu.

Resulullah sallallahu aleyhi ve seîlem:

"Bir kimsenin tamamıyla aynı renkte olan atları arasında alnı ve üç ayağı ak bir atı bulunsa onu tanımaz mı?" diye sordu.

Ashab:

-Evet, dedi.

Resulullah sallallahu aleyhi ve sellem:

"Öyleyse kardeşlerimiz yüzleri el ve ayakları abdest nuruyla parlak olarak gelecekler, ben de bunlardan önce gidip, havuz basında onları bekleyeceğim. Dikkat ediniz bazı adamlar havuzumun başından devenin kovulduğu gibi koyulacaktır. Ben onlara sesleneceğim. Haydi geliniz. Bana denilecek ki senden sonra onlar yollarını değiştirdiler ben de kahrolsunlar kahrolsunlar diyeceğim." [4]

5- İmam Ahmed´in Müsned´inde rivayet ettiği hadis. Peygamberimiz (s.a.v.) şöyle buyurmuştur:

" Biriniz öfkelendiği zaman abdest alsın, çünkü abdest gazabı ve sinirleri yatıştırır."

6- İbni Mace, Ahmed ve Beyhaki´nin Sevban (r.a.)´dan rivayet ettiği hadis-i şerif.

Peygamberimiz (s.a.v.) buyurur:

"Doğru olun men edilmeyeceksiniz. Bilin ki en hayırlı ameliniz namazdır. Gerçek mü´min devamlı abdestli olmaya çalışır." [5]

[1] Tirmizi, c.1, bab. 2 sah. 31; İmam Malik, Kıtabut-tahare. bab. 6 no. 30.

[2] Ebu Ya´la, Bezzar ve Taberani, Evsat kitabında rivayet etmişler.

[3] İmam Malik. Müslim, Tirmizi ve Nesei rivayet etmiştir.

[4] Müslim Kitabut-Tahare, 39 hadis no 249.

[5] Kadı Ebu Şuca, Ğayetül-İhtisar ve Şerhi, Ravza Yayınları: 85-87.

Abdestin Farzları

1- Yüzünü yıkarken niyet getirmek.

2- Yüzünü yıkamak.

3- Dirseklere kadar her iki elleri yıkamak.

4- Başın bir kısmını meshetmek.

5- Topuklara kadar her iki ayağı yıkamak.

6- Belirttiğimiz şekilde sıraya uymak. [1]

1-Niyet:

Yüzünü yıkarken niyet edilir.

Niyet, bir şey yaparken onu kastetmektir. Abdest almak isteyen kimse, küçük hadesin kaldırılmasına niyet edecektir. Niyet, yüzün ilk cüzünü yıkamakla beraber olacaktır. Niyetin yeri, dil değil kalptir. Hükmü ise vacip olmasıdır.

Abdest ve buna benzer ibadetlerde niyetin farz olduğunu gösteren delil Peygamberimiz (s:a.v.)´in şu hadisi şerifidir:

"Ameller niyetlere göredir. Herkesin niyet ettiği ne ise eline geçecek olan odur." [2]

Niyetin dil ile telafûz edilmesi sünnettir. Yukarıda da ifade edildiği gibi niyetin asıl yeri kalptir.

Abdestte niyetin zamanı: Yüzün yıkanmasına başlandığı anda niyet getirilir. Daha evvel veya daha sonra getirilen niyet makbul değildir. Çünkü abdestin farz olan ilk organı yüzdür. Niyet yüzün yıkanması ile beraber getirilmelidir.

Niyetin şartları:

Niyet getirenin müslüman, mümeyyiz olması, niyyet edilen şeyi bilmesi, herhangi bir şeye ta´lik edilmemesi (niyetin abdeste ait olması) dır. Abdest için niyet getirirken:

"Farz olan abdesli almaya niyet ettim" demesi. Veya; "Abdestsizliği kaldırmaya niyet ettim." ya da "Namazı mubah kılmaya niyet ettim." veyahut "Namaz kılmayı kendime helal etmek için niyet ettim." demesi ile de abdest niyeti yerine gelir.

"Abdestsizliği kaldırmaya niyet etlim." veya, "Namazı mubah kılmaya niyet ettim." ya da, "Namaz kılmayı kendime helal etmek için niyet ettim." demesi ile de abdest niyeti sahih olur.

2- Yüzün yıkanması

Yüzün sınırı, uzunlamasına alında saçın bittiği yerden çenenin ve çene kemiğinin altına kadar, enlemesine kulaktan kulağa olan kısımdır.

Yüz sınırında bulunan her şeyi yıkamak vaciptir. Kaş ,bıyık ve sakal kıllarını yüzeylerinden diplerine kadar yıkamak gerekir. Çünkü bunların hepsi yüzün cüzlerindendir. Ancak sık ve gür olan sakalın dibine su yetiştirmek güç olursa o zaman sadece üst kısmının yıkanması yeterlidir. Bu durumda gür olan sakalın dibini yıkamak sünnettir.

3- Her iki elin dirseklere kadar yıkanması

İki elin üzerinde bulunan kılların da altlarına kadar ıslanması gerekir.

Çünkü her iki elin üzerinde bulunan bütün kılları yıkamak vaciptir. Eğer tırnakların altına suyun temas etmesine engel olacak kir ya da tırnakların üstünde oje veya parmakta yüzük varsa varsa abdest sahih olmaz.

Abdeslin sahih olması için kiri ve ojeyi gidermek ve yüzüğü de oynatıp altını ıslatmak gerekir. Buna şu hadisi şerifi delil gösterebiliriz:

Bir gün bir adam abdest alıp ayağından tırnak kadar bir yeri yıkamadı.

"Dön, abdestini güzelce al." buyurdu. Bunun üzerine adam dönüp abdestini tam aldıktan sonra namazını kıldı. Bu hadis gösteriyor ki, yıkanması lazım gelen abdest uzuvlarının en ufak bir yeri kuru kalırsa, abdest sahih olmaz.

4- Başın bir kısmının meshedilmesi

Başın hududunda bulunan ten ve saçın bir kısmını meshetmektir.

Yüce Allah, Kur´an-ı Kerim´de "Başlarınızı meshedin" (Maide: 5/6) buyurmasıyla başın meshi farz olmuştur. Başın sınırında bulunan bir kılın dahi meshedilmesiyle bu farz yerine gelmiş olur.

Muğiyre b. Şu´be Hz. Peygamberin abdest aldığını, sadece başının ön kısmını ve sarığını meshettiğini rivayet eder. [3]

Bu hadis, başın sadece ön kısmı gibi az bir yerin mesh edilmesinin yeterli olduğunu bildirir.Miktarı için herhangi bir sınırlama yoktur. Şafii mezhebine göre bir kıl dahi meshedilirse kafi gelir. [4]

5- Topuklara kadar ayakların yıkanması

Parmakların arasını ve yarıkları yıkamak vacip olduğu gibi, üzerinde ve tırnaklar altında bulunan kir ve benzeri şeyleri de gidermek lazımdır.

6- Tertip

Yukarıda zikrettiğimiz şekilde sıraya uymak.

Yani önce niyetle birlikte yüzü, sonra elleri yıkamak, sonra başı...
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın